Σμαλτίνη
Σκληρή ινοσανίδα[2], σμαλτίνη ή HDF σμαλτίνη[3] (αγγλ. masonite), είναι ονομασίες που αναφέρονται σε ένα τύπο ινοσανίδας που υπάγεται στην κατηγορία των σύνθετων προϊόντων ξύλου και η οποία συντίθεται από ξυλώδεις ίνες που παράγονται μετά από άτμιση σε κλειστό θάλαμο με πάρα πολύ υψηλή πίεση. H πρώτη πατέντα που περιγράφει τη διαδικασία παραγωγής της σμαλτίνης κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον Αμερικανό William H. Mason[4]. Η ομώνυμη μέθοδος φέρει και το όνομά του προς τιμήν του.
Στην αγγλική γλώσσα η ινοπλάκα αυτή φέρει και τις ονομασίες quartrboard,[5] isorel, hernit, karlit, torex, treetex.[6] Ένα παρόμοιο προϊόν πεπιεσμένης σμαλτίνης (το weathertex)[7] παράχθηκε στην Αυστραλία το 1939.
Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα προϊόν που έμοιαζε με σμαλτίνη φτιάχτηκε το 1898 για πρώτη φορά στην Αγγλία από υπολείμματα χαρτιού θερμής συμπίεσης.[8] Ως προϊόν η σμαλτίνη κατοχυρώθηκε με δίπλωμα το 1924 στο Μισισίπι [9] από τον William H. Mason ο οποίος ήταν φίλος του Τόμας Έντισον.[10] Η μαζική παραγωγή της ξεκίνησε το 1929.
Στις δεκαετίες του 1930 και του 1940, η ινοσανίδα αυτή χρησιμοποιήθηκε για εφαρμογές όπως π.χ. πόρτες, τοιχοποιία, επιτραπέζιους υπολογιστές[11] και κανό. Μερικές φορές χρησιμοποιήθηκε και για επενδύσεις κατοικιών.
Παρόμοιες θερμοσκληρυνόμενες ινοσανίδες κατασκευάζονται πλέον από πολλές εταιρείες δασικών προϊόντων. Το 1972 η αμερικανική εταιρεία Masonite Corporation εισήλθε στην αγορά ως εταιρεία κουφωμάτων και υπήρξε προμηθευτής επικαλύψεων με σμαλτίνες[12] μέχρι και το 2001 όταν εξαγοράστηκε από την Premdor Corporation, μια εταιρεία κατασκευής εσωτερικών θυρών, πρώην μητρική εταιρεία της International Paper.
Παραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η λεγόμενη σκληρή ινοπλάκα παράγεται με τη μέθοδο του Mason[13] κατά την οποία ξυλοτεμάχια τοποθετούνται σε έναν κλειστό κλίβανο από ενισχυμένο χάλυβα, προθερμαίνονται και ατμίζονται με υπέρθερμο ατμό αρχικά πίεσης περίπου 7 atm, και στη συνέχεια, αυξάνοντας την πίεση του ατμού στις 28 atm, αιφνίδια απελευθερώνονται μέσω ενός στομίου σε κανονική ατμοσφαιρική πίεση 1 atm.
Αυτή η ξαφνική μετάπτωση του ήδη μαλακωμένου ξυλώδους υλικού προκαλεί το μετασχηματισμό του σε μια ινώδης άμορφη μάζα που είναι κάθυγρη. Αυτό το καφετί χρώματος ινώδες υλικό μεταφέρεται σε πρέσα -τύπου σίτας- όπου πάνω στρωματώνεται, η περίσσεια νερού δραπετεύει από τη σίτα και ταυτόχρονα οι ίνες υπό πολύ θερμή συμπίεση στη πρέσα (>180 βαθμών Κελσίου) σχηματίζουν την τελική ινοσανίδα, που έχει μια λεία γυαλιστερή επιφάνεια και μια πιο τραχιά από την κάτω πλευρά. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται και υγρή μέθοδος (wet process). Αργότερα βιομηχανικά χρησιμοποιήθηκε και ξηρή μέθοδος παραγωγής με δύο γυαλιστερές επιφάνειες.
Η φυσική λιγνίνη του ξύλου είναι αυτή που δρα μόνη της για την (αυτο-)συγκόλληση των ινών. Χωρίς καμία πρόσθετη κόλλα. Οι μακριές ίνες προσδίνουν στη σκληρή ινοσανίδα (σμαλτίνη) υψηλή αντοχή σε κάμψη, αντοχή εφελκυσμού και υψηλή πυκνότητα (μεγαλύτερη του κοινού MDF). Σε αντίθεση με άλλα ξύλινα πάνελ, στη σμαλτίνη δεν χρησιμοποιούνται ρητίνες με βάση τη φορμαλδεΰδη.
Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σμαλτίνη είναι προϊόν για εσωτερικές μόνο χρήσεις.
Καλλιτέχνες έχουν χρησιμοποιήσει το προϊόν συχνά ως στηρίγματα για τη ζωγραφική[14][15] και σε καλλιτεχνικά μέσα όπως π.χ. την λινοτυπία. Η λεία επιφάνεια της σμαλτίνης την καθιστά κατάλληλο υλικό για τραπέζια πινγκ-πονγκ και ράμπες σκέιτμπορντινγκ.
Χρησιμοποιείται επίσης από μεταφορικές εταιρείες, μεταξύ των άλλων, την χρησιμοποιούν για να προστατεύουν τους τοίχους των κτιρίων όπου εργάζονται, ή επίσης για λεία πατώματα που επιτρέπουν την ομαλή κύλιση μέσων μεταφοράς με αγαθά.[16]
Η σμαλτίνη χρησιμοποιείται ευρέως στις κατασκευές, ιδιαίτερα σε ανακαινίσεις όπου τα δάπεδα έχουν τελειώσει πριν από άλλες εργασίες και απαιτούν προστασία, συνήθως με φύλλα ινοσανίδων πάχους 3,2 έως 6,4 χιλιοστών. Ακόμα τοποθετούνται πάνω από επένδυση χάρτου με κόκκινο κολοφώνιο σε ήδη φινιρισμένα δάπεδα για να τα προστατεύσουν. Τα φύλλα της σμαλτίνης είναι κολλημένα μεταξύ τους με κολλητική ταινία για να αποτρέπεται η μετατόπιση και να αποφεύγεται η διαρροή ουσιών.
Χρησιμοποιείται εκτενώς στην κατασκευή σκηνικών για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο στα θέατρα όπως π.χ. το πάτωμα της σκηνής, τυπικά βαμμένο σε χρώμα μαύρο ματ. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα υλικά για την κατασκευή μουσικής σανίδας ταλάντευσης.
Πρόσθετα είναι δημοφιλής επιλογή για σανίδες κέικ για επαγγελματίες διακοσμητές τούρτας, καθώς είναι ένα φυσικό προϊόν και είναι αρκετά δυνατό για να υποστηρίξει δημιουργίες πολλαπλών επιπέδων, όπως π.χ. τούρτες γάμου.
Σε μικρότερο βαθμό, η σμαλτίνη χρησιμοποιείται σε σώματα κιθάρας. Επίσης το προϊόν αυτό υπήρξε πολύ δημοφιλές προστατευτικό υπόστρωμα για ξύλινα ντουλάπια στερεοφωνικής κονσόλας και τηλεόρασης από τη δεκαετία του 1960 έως τη δεκαετία του 1980.
Αλλοιώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σμαλτίνη διογκώνεται με επιδράσεις από την υγρασία και σταδιακά σήπτεται με την πάροδο του χρόνου, ιδίως όταν εκτίθεται στα καιρικά στοιχεία. Μπορεί να αλλοιωθεί και πρόωρα όταν χρησιμοποιείται ως εξωτερική επένδυση.
Το 1996, η παραγωγός εταιρεία International Paper έχασε υπόθεση στα δικαστήρια μετά από ομαδική αγωγή που είχαν υποβάλει ιδιοκτήτες κατοικιών, λόγω κακής συμπεριφοράς και μειωμένης ανθεκτικότητας προϊόντων σκληρών ινοσανίδων που είχαν τοποθετήσει. Έρευνα που έγινε διαπίστωσε ότι οι ινοσανίδες αυτές είχαν κατασκευαστεί με ελαττωματικό τρόπο.[17]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Quartrboard. First Use Anywhere Date: 1927-05-13
- ↑ [1] "Η σκληρή ινοπλάκα", άρθρο των Γ. Μαντάνη - Κ. Βασιλείου (2004)
- ↑ Michalakos, Dimitrios C.· Fatouros, Vasileios C. «Επιφάνειες». InterWood Ξυλεμπορία. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «The History of Masonite». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2011.
- ↑ Masonite: insulation, presdwood, quartboard, lath, tempered presdwood, tempritile, cushioned flooring. (1935)
- ↑ SvD: Masonit i våra hjärtan
- ↑ «Weathertex Manufacturing Process». YouTube. 2 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Akers, 1966, p. x
- ↑ «1925 - Masonite Europe». Masonite Europe. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009.
- ↑ SouthBear (Μαρτίου 2002). «William H. Mason: The Man Who Went to Lunch». Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2012.
- ↑ Danelectro
- ↑ «The History of Masonite». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2011.
- ↑ U.S. Patents 1,578,609 and 1,586,159 .
- ↑ «Joan Miró: Painting and Anti-Painting 1927-1937». Online exhibition catalogue. MoMA. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2012.
- ↑ Christie's, Louis Valtat, "Child on the Carpet", 1910
- ↑ «How Movers Prepare and Protect a Home». moversville.com. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Jury finds International Paper's Masonite siding defective». Thefreelibrary.com. 13 Σεπτεμβρίου 1996. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2009.