Σαντάλ Ακερμάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σαντάλ Ακερμάν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση6  Ιουνίου 1950[1][2][3]
Έτερμπεεκ[4]
Θάνατος5  Οκτωβρίου 2015[5][6][7]
20ό δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[4]
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία[8]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο του Περ-Λασαίζ (48°51′46″ s. š., 2°23′36″ v. d.)
Χώρα πολιτογράφησηςΒέλγιο[9][10]
Γαλλία[11]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[12][13]
ΣπουδέςINSAS
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασκηνοθέτρια ταινιών κινηματογράφου
ηθοποιός
σεναριογράφος
παραγωγός ταινιών
καθηγήτρια πανεπιστημίου
εικαστικός καλλιτέχνης
φωτογράφος
παραστασιακός καλλιτέχνης
κινηματογραφίστρια[14]
video installation artist[10]
σκηνοθέτρια[15]
καλλιτέχνιδα[16]
ΕργοδότηςEuropean Graduate School
Δημοτικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης
ΑντιπρόσωποςMarian Goodman Gallery[17]
Αξιοσημείωτο έργοJeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles
Περίοδος ακμής1968 - 2015
Οικογένεια
ΣύζυγοςSonia Wieder-Atherton
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤαξιάρχης του Τάγματος του Λεοπόλδου (2004)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Σαντάλ Ανν Ακερμάν (γαλλ. Chantal Anne Akerman, 6 Ιουνίου 1950 – 5 Οκτωβρίου 2015) ήταν Βελγίδα σκηνοθέτιδα του κινηματογράφου, σεναριογράφος και καθηγήτρια του κινηματογράφου στο City College της Νέας Υόρκης.[18]

Είναι γνωστότερη για τις ταινίες της Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975), News from Home (1977) και Je Tu Il Elle (1974). Σύμφωνα με πολλούς κριτικούς και μελετητές του κινηματογράφου, η επίδραση της Άκερμαν στον φεμινιστικό και αβάν-γκαρντ κινηματογράφος είναι σημαντική[19][20][21][22] με τουλάχιστον μία πηγή να την χαρακτηρίζει «μία από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της εποχής μας».[23][24][25][26][27][28]

Οικογένεια και διαμόρφωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακερμάν γεννήθηκε στην Περιοχή των Βρυξελλών από γονείς Πολωνοεβραίους που επέζησαν από το Ολοκαύτωμα.[18] Είχε μόνο ένα αδέλφι, τη Συλβιάν, που ήταν νεότερή της.[29] Από μικρής ηλικίας η Ακερμάν και η μητέρα της ήταν πολύ κοντά η μία στην άλλη και η μητέρα την ενεθάρρυνε να σταδιοδρομήσει σε ό,τι επιθυμούσε.[30]

Σε ηλικία 15 ετών η Σαντάλ Ακερμάν είδε την ταινία του Γκοντάρ Ο τρελός Πιερρό και από αυτή εμπνεύσθηκε να γίνει κινηματογραφίστρια. Στα 18 της εισάχθηκε στο Εθνικό Ανώτερο Ινστιτούτο Τεχνών του Θεάματος (INSAS). Ωστόσο την άφησε μετά το πρώτο εξάμηνο προκειμένου να γυρίσει τη μικρού μήκους ταινία Saute ma ville[31], που έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους του Όμπερχαουζεν[32] το 1971.

Το ίδιο έτος πήγε στη Νέα Υόρκη, από όπου επέστρεψε το 1972. Θεωρούσε τους μήνες που πέρασε εκεί ως μια διαμορφωτική εμπειρία, καθώς γνώρισε τα έργα των Άντι Γουόρχολ, Τζόνας Μέκας και Μάικλ Σνόου, με την ταινία του τελευταίου La Région Centrale να την οδηγεί να θεωρήσει τον «χρόνο ως το σημαντικότερο πράγμα στον κινηματογράφο».[33]

Έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο μεγάλου μήκους έργο της Ακερμάν ήταν το ντοκιμαντέρ Hotel Monterey (1972), που όπως και οι μικρού μήκους ταινίες La Chambre 1 και La Chambre 2, χρησιμοποιούν μακράς διάρκειας λήψεις και στρουκτουραλιστικές τεχνικές που θα γίνονταν τα χαρακτηριστικά στοιχεία του ύφους της.[33]

Κριτική αναγνώριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την επιστροφή της στο Βέλγιο, η Ακερμάν έκανε αισθητή την παρουσία της στους κριτικούς το 1974 με την πρώτη της ταινία με υπόθεση, το ασπρόμαυρο Je, Tu, Il, Elle (= «Εγώ, εσύ, αυτός, αυτή»), αξιοσημείωτο για την αναπαράσταση της γυναικείας σεξουαλικότητας, θέμα που επανεμφανίσθηκε σε αρκετές από τις ταινίες της.[33]

Σύντομα μετά η Ακερμάν δημιούργησε την πλέον εξυμνηθείσα από την κριτική ανάμεσα σε όλες τις ταινίες της, το Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles (1975), μια μελέτη της ρουτίνας μιας χήρας μητέρας μέσης ηλικίας, που περιλαμβάνει από τη μια οικιακές εργασίες και από την άλλη πορνεία.[33] Η εφημερίδα Le Monde απεκάλεσε την ταινία «το πρώτο αριστούργημα της θηλυκότητας στην ιστορία του κινηματογράφου».[23] Κατατάχθηκε ως η 19η καλύτερη ταινία του 20ού αιώνα από τον J. Hoberman του Village Voice.[34] Τον Δεκέμβριο του 2022 η ταινία πήρε την πρώτη θέση στον κατάλογο του περιοδικού Sight & Sound με τις «100 κορυφαίες ταινίες όλων των εποχών», πάντοτε κατά τους κριτικούς.[35][36][37][38][39][40]

Φεμινισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακερμάν έχει χρησιμοποιήσει το σκηνικό μιας κουζίνας για να εξερευνήσει τη διασταύρωση της «γυναικότητας» με την «οικιακότητα». Οι κουζίνες στα έργα της παρέχουν οικείους χώρους για σύνδεση και συνομιλία, λειτουργώντας ως υπόβαθρο για τα δράματα της καθημερινής ζωής, αλλά και ως αυτοπεριοριστικές φυλακές υπό πατριαρχικές συνθήκες.[41]

Η Ακερμάν ομαδοποιείται συνήθως με τη φεμινιστική σκέψη, αλλά είχε εκφράσει την αποστασιοποίησή της από έναν ουσιοκρατικό φεμινισμό.[42][43] Αντιστάθηκε στην ταξινόμηση της ταυτότητάς της κάτω από πινακίδες όπως «γυναίκα», «Εβραία» ή «λεσβία», προτιμώντας την ιδιότητα/ταυτότητα της «κόρης». Είχε δηλώσει ότι έβλεπε τον κινηματογράφο ως ένα «πεδίο παραγωγής ελευθερίας από τα σύνορα της ταυτότητας».[44] Υπερασπίστηκε την πολλαπλότητα της εκφράσεως, εξηγώντας: «όταν ο κόσμος λέει ότι υπάρχει μια φεμινιστική κινηματογραφική γλώσσα είναι σαν να λέμε ότι υπάρχει μονάχα ένας τρόπος για τις γυναίκες να εκφράσουν τον εαυτό τους».[42] Για την Ακερμάν υπάρχουν τόσες διαφορετικές κινηματογραφικές γλώσσες όσοι και άνθρωποι.[44]

Στιλ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κινηματογραφικό ύφος της Ακερμάν επαφίεται στην απεικόνιση της καθημερινής, συνηθισμένης ζωής. Ενθαρρύνοντας τους θεατές να έχουν υπομονή με έναν αργό ρυθμό, οι ταινίες της τονίζουν την ανθρωπιά της καθημερινότητας.[45] Πολλές από τις ταινίες της εικονογραφούν την κίνηση ανθρώπων που διασχίζουν αποστάσεις ή την απορρόφησή τους από κλειστοφοβικούς χώρους.[44] Η ίδια έπαιζε συχνά κάποιον ρόλο στις ταινίες της ως ηθοποιός, τοποθετώντας τον εαυτό της και στις δύο πλευρές της κάμερας ταυτοχρόνως.[44]

Η Ακερμάν επηρεάσθηκε τόσο από τον ευρωπαϊκό καλλιτεχνικό κινηματογράφο όσο και από τον αμερικανικό «δομικό κινηματογράφο»[44], ένα ιδίωμα που εφάρμοζε τον φορμαλιστικό πειραματισμό προκειμένου να προτείνει μια σχέση αμοιβαιότητας ανάμεσα στην εικόνα και τον θεατή.[44] Η κινηματογραφίστρια προσελκύσθηκε από τη θεωρούμενη «πλήξη» του δομικού φιλμ επειδή απέρριπτε το κυρίαρχο μέλημα του κινηματογράφου για πλοκή.[44]

Παρόμοια, η οπτική γλώσσα της Ακερμάν αντιστέκεται στην εύκολη κατηγοριοποίηση και σύνοψη: δημιουργεί αφήγηση μέσα από τη φιλμική σύνταξη αντί για ανάπτυξη πλοκής.[45]

Πολλοί σκηνοθέτες έχουν αναφέρει το σκηνοθετικό στιλ της Ακερμάν ως επίδραση στο δικό τους έργο[41]. Ειδικότερα οι Κέλυ Ράικαρτ, Γκας Βαν Σαντ και Σοφία Κόπολα έχουν σημειώσει την εξερεύνηση της κινηματογραφίσεως σε πραγματικό χρόνο ως φόρο τιμής προς την Ακερμάν.[41]

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακερμάν είχε μια εξαιρετικά στενή σχέση με τη μητέρα της Ναταλία («Νέλλυ»), σχέση η οποία απεικονίζεται σε αρκετές ταινίες της, π.χ. στο News from Home (1976) επιστολές της μητέρας της που μιλούν για πεζές οικογενειακές δραστηριότητες διαβάζονται σε όλα τα μέρη της ταινίας.[46] Η τελευταία της ταινία (No Home Movie) επικεντρώνεται στις σχέσεις μητέρας-κόρης και γυρίστηκε τους τελευταίους μήνες πριν από τον θάνατο της μητέρας της το 2014.[44]

Η Ακερμάν παραδεχόταν ότι η μητέρα της βρισκόταν στο κέντρο του όλου έργου της και ότι αισθανόταν χωρίς κατεύθυνση μετά τον θάνατό της.

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ακερμάν πέθανε στο Παρίσι σε ηλικία 65 ετών, σχεδόν ένα έτος μετά τον θάνατο της μητέρας της. Η εφημερίδα Le Monde ανέφερε ως αιτία θανάτου την αυτοκτονία. Σύμφωνα με την αδελφή της, η σκηνοθέτιδα είχε μείνει σε ίδρυμα για κατάθλιψη και κατόπιν είχε επιστρέψει στο Παρίσι δέκα μόλις ημέρες πριν από τον θάνατό της.[18]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Chantal Akerman». (Ολλανδικά) RKDartists. 120532.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Chantal Akerman». (Αγγλικά) CLARA. 26.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Fichier des personnes décédées». Fichier des personnes décédées. Ανακτήθηκε στις 24  Μαΐου 2023.
  5. ↑ next.liberation.fr/culture-next/2015/10/06/mort-de-la-cineaste-chantal-akerman_1398190.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 119302004. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 153347440. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ «Le Monde» (Γαλλικά) Societe Editrice Du Monde. Παρίσι.
  9. ↑ LIBRIS. 6  Μαΐου 2016. libris.kb.se/katalogisering/qn25dv1822j9p14. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  10. ↑ 10,0 10,1 rkd.nl/nl/explore/artists/120532. Ανακτήθηκε στις 9  Σεπτεμβρίου 2021.
  11. ↑ www.7joursaclermont.fr/chantal-akerman-lue-par-aurore-clement-a-la-galerie-louis-gendre/?cn-reloaded=1.
  12. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11888254r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  13. ↑ CONOR.SI. 44761443.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  15. ↑ www.acmi.net.au/creators/71610.
  16. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jo2002104842. Ανακτήθηκε στις 5  Οκτωβρίου 2023.
  17. ↑ www.mariangoodman.com/artists. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2019.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Donadio, Rachel; Buckley, Clara (6 October 2015). «Chantal Akerman, Pioneering Belgian Filmmaker, Dies at 65». The New York Times. https://www.nytimes.com/2015/10/07/arts/chantal-akerman-belgian-filmmaker-dies-65.html?_r=0. Ανακτήθηκε στις 6 October 2015. 
  19. ↑ Foster, Gwendolyn Audrey, επιμ. (2003). Identity and Memory: The Films of Chantal Akerman. SIU Press. σελ. 204. ISBN 978-0809325139. 
  20. ↑ Donadio, Rachel (2016-03-25). «The Director's Director: Chantal Akerman». The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2016/03/27/movies/the-directors-director-chantal-akerman.html. Ανακτήθηκε στις 2023-01-10. 
  21. ↑ «Chantal Akerman: a director with a rare creative vision». the Guardian. 6 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2023. 
  22. ↑ «Chantal Akerman: extraordinary artist of the everyday who we will miss for ever». the Guardian. 8 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2023. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Atkinson, Nathalie. «How Chantal Akerman's modernist masterpiece changed cinema». www.bbc.com. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2023. 
  24. ↑ Schmid, Marion· Wilson, Emma (2019). Chantal Akerman: Afterlives. Legenda/Modern Humanities Research Association. ISBN 978-1-78188-639-7. 
  25. ↑ Hoberman, J. (2015-10-06). «Chantal Akerman, Resolutely Upending the Ordinary». The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2015/10/07/movies/chantal-akerman-resolutely-upending-the-ordinary.html. Ανακτήθηκε στις 2023-01-10. 
  26. ↑ Margulies, Ivone (1996). Nothing Happens: Chantal Akerman's Hyperrealist Everyday. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-1723-4. 
  27. ↑ White, Patricia (10 Μαΐου 2019). On Chantal Akerman. Duke University Press. ISBN 978-1-4780-0491-2. 
  28. ↑ Liptay, Fabienne· Tröhler, Margrit (2017). Chantal Akerman (στα Γερμανικά). ET+K, Edition Text + Kritik. ISBN 978-3-86916-589-9. 
  29. ↑ Romney, Jonathan (8 Οκτωβρίου 2015). «Chantal Akerman obituary». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. 
  30. ↑ «Chantal Akerman: My family and other dark materials». www.thejc.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2016. 
  31. ↑ Great Women Artists. Phaidon Press. 2019. σελ. 27. ISBN 978-0714878775. 
  32. ↑ Margulies, Ivone (1996). Nothing Happens: Chantal Akerman's hyperrealist everyday. Durham: Duke University Press. σελ. 2. ISBN 0-8223-1723-0. 
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα criterion.
  34. ↑ Hoberman, J. (2001): «100 Best Films of the 20th Century: Village Voice Critics' Poll». Reprinted by AMC.
  35. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :0.
  36. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :1.
  37. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :2.
  38. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :3.
  39. ↑ «Chantal Akerman first woman to top Sight and Sound's greatest all-time films poll». the Guardian. 1 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2022. 
  40. ↑ December 01, Christian Holub· EST, 2022 at 08:00 PM. «'Jeanne Dielman' surpasses 'Citizen Kane,' 'Vertigo' as critics' choice for best movie ever». EW.com. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2022. 
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Donadio, Rachel (25 March 2016). «The Director's Director: Chantal Akerman». The New York Times. https://nyti.ms/1RqHUzx. 
  42. ↑ 42,0 42,1 Marguilles, Ivonne (1996). Nothing Happens: Chantal Akerman's Hyperrealist Everyday. Durham: Duke University Press. σελ. 32. ISBN 9780822317265. 
  43. ↑ Forde, John (2006). «Chantal Akerman». Στο: Gerstner, David A., επιμ. Routledge International Encyclopedia of Queer Culture (1 έκδοση). Routledge, σσ. 35. ISBN 9780415306515. https://books.google.com/books?id=XS_SnVPixE8C. Ανακτήθηκε στις 2022-07-05. 
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 44,4 44,5 44,6 44,7 Davies, Jon (2016). «Every Home A Heartache: Chantal Akerman». C: International Contemporary Art (130). 
  45. ↑ 45,0 45,1 Akerman, Chantal· David, Catherine· Michael, Tarantino (1995). Bordering on Fiction: Chantal Akerman's D'Est. Minneapolis, Walker Art Center: New York: Distributed Art Publishers. σελ. 54. 
  46. ↑ Lebow, Alisa (2016). «Identity Slips: The Autobiographical Register in the Work of Chantal Akerman». Film Quarterly 1 (70): 54-60. doi:10.1525/fq.2016.70.1.54. http://sro.sussex.ac.uk/61531/5/54.full.pdf. 

Πηγές και βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Gatti, Ilaria: Chantal Akerman / Uno schermo nel deserto, εκδ. Fefè Editore, Ρώμη 2019
  • Sultan, Terrie (επιμ.): Chantal Akerman: Moving through Time and Space, εκδ. Blaffer Gallery, the Art Museum of the University of Houston, διανομή D.A.P./Distributed Art Publishers, Νέα Υόρκη 2008
  • Fabienne Liptay, Margrit Tröhler (επιμ.): Chantal Akerman, εκδ. οίκος «text + kritik», Μόναχο 2017
  • White, Jerry (2005). «Chantal Akerman's Revisionist Aesthetic»Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Στο: Jean Petrolle & Virginia Wright Wexman. Women & Experimental Filmmaking. Urbana: University of Illinois. ISBN 0252030060. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαντάλ_Ακερμάν&oldid=10359723"