Πεντάλοφο Αιτωλοακαρνανίας
Συντεταγμένες: 38°28′59″N 21°14′52″E / 38.48306°N 21.24778°E Για οικισμoύς με το ίδιο όνομα στην Ελλάδα δείτε το λήμμα: Πεντάλοφος
| Πεντάλοφο | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου |
| Δημοτική Ενότητα | Οινιάδων |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Αιτωλοακαρνανίας |
| Υψόμετρο | 20 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ποδολοβίτσα |
| Ταχ. κώδικας | 30001 |
| Τηλ. κωδικός | +30 26320 |
Το Πεντάλοφο είναι πεδινό χωριό του Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας σε υψόμετρο 20 μέτρα[2]. Είναι χτισμένο προσηλιακά πάνω σε δυο λόφους μικρούς στην δεξιά όχθη του Αχελώου ποταμού, στο δρόμο Αιτωλικού - Αστακού. Γύρω του απλώνεται πεδιάδα ευφορότατη 5.000 περίπου στρεμμάτων, κατάφυτη από ελιές και περιβόλια με ξινά (πορτοκάλια, λεμόνια) και λογής οπωροφόρα. Η πεδιάδα αυτή βορειοανατολικά και ανατολικά περιρρέεται από τον Αχελώο και ορίζεται νότια από την περιφέρεια Παλαιοκατούνας (σήμερα Λεσινίου), νοτιοδυτικά και δυτικά από το κτήμα Λεσινίου, βορειοδυτικά και βόρεια από την ορεινή περιφέρεια Πενταλόφου, που φθάνει μακριά ως τις περιφέρειες Στρογγυλοβουνίου και Παλαιομάνινας.
Ιστορικά στοιχεία
Η περιοχή κατοικείτο από το β' μισού του 4ου αι. π.X, σύμφωνα με εύρεση αγαλματιδίου της Θεάς Άρτεμις, πιθανολογείται ότι στον τόπο που βρίσκεται το χωριό, ήταν η Αρχαία Μικρά Αινεία ή Οινεία, η οποία πιθανόν να μετονομάσθηκε κατά την πρώτη κάθοδο των Σλαύων σε Ποδολοβίτσα (η παλιά ονομασία[3])
Κατά τον μεσαίωνα έμεινε άγνωστος. Γύρω στα 1400, όταν όλη η Ακαρνανία κυριεύτηκε από τον Κάρολο Α' Τόκκο , τότε ίσως να δόθηκε αντάλλαγμα στον Γραμματέα του ονομαζόμενου Ρώσου (επίθετο που υπάρχει σήμερα στο χωριό μας).
Όταν το 1449 το κατέλαβαν οι Τούρκοι, ήταν ιδιοκτησία δύο αδελφών, Έλληνες τσιφλικάδες. Ο ένας εκ των αδελφών αφιερώνει το μερίδιο του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Πόρτας (Μπαμπίνης), ο δε άλλος, τουρκέψας, το αφιέρωσε στο Τζαμί. Το μερίδιο του δεύτερου εποπτεύονταν από τους Τούρκους του Βραχωριού διαδοχικά.
Στις 9 Ιουνίου 1768 κατόπιν αγωγής μοναχών της Μονής Αγίου Γεωργίου Πόρτας εις το Ιερόν Συμβούλιον, που έγινε ενώπιον του Αχμέτ Αγά και λοιπών Σπαχήδων, ζητούντες με απόφαση την αναγνώριση των ορίων της Μονής. Η απόφαση του Ιεροδικείου ήταν Σολομώντιος, να είναι και οι δύο ιδιοκτήτες των διαφιλονικουμένων χωραφιών τα οποία είχαν κατά το μισό τίτλους συμμετοχής: Το μέρος προς το ποτάμι ανήκεν στο Τζαμί και μέρος προς το Λεσίνι στο Μοναστήρι.
Κατά το 1817 το Τούρκικο μερίδιο μοιράστηκε στα δύο με ιδιοκτήτες κατά 3/4 στον Γιακούμπ Αγά και κατά 1/4 στον Μεχμέτ Μπέη. Συνολικά το χωριό είχε 3 οικισμούς, το Μετόχι, το χωριό του Γερόδουλου και το Παλαιοχώρι. Οι κάτοικοί του 25 φαμελιές ή 80 ψυχές καλλιεργούντες την τούρκικη γη εκ 15 ζευγαριών (χωρίς αμπέλια και ελιές) ή τα μαζώματα χριστιανών εκ των διαφόρων επαρχιών, και ονομάζετο Ποδολοβίτσα, Μολδοβίτσα, Μπουντολοβίτσα ή Τσιφλικάτ.
Το 1819 οι Τούρκοι Μπέηδες έφυγαν από το χωριό και εγκαταστάθηκαν στο Βραχώρι (Αγρίνιο), διόρισαν Σούμπαση (επιστάτη) του χωριού ο οποίος έδωσε στους Τούρκους 4.000 γρόσια με διάφορο 15%.
Μετά την απελευθέρωση με διάταγμα της 3ης Απριλίου του 1833 (ΦΕΚ 12/06-04-1833), που μιλάει για την διαίρεση του κράτους σε Νομούς και Επαρχίες, η Ποδολοβίτσα ανήκει στην επαρχία Ξηρομέρου του νομού Αιτωλοακαρνανίας.
Στις 27 Νοεμβρίου 1840 με διάταγμα (ΦΕΚ 5/08-03-1841) ορίστηκαν νέοι δήμοι και έτσι η Ποδολοβίτσα και τα χωρία Κατοχή - Παλαιοκατούνα - Μύλα (Παλαιομάνινα) και Ρίγανη αποτελούσαν το Δήμο Οινιάδος και κάθε χωριό αποτελούσε κοινότητα.
Στις 31 Αυγούστου 1912 με διάταγμα (ΦΕΚ 261/31-08-1912) η Ποδολοβίτσα έγινε κοινότητα[4]. Το πρώτο Κοινοτικό Συμβούλιο αποτελούσαν: Αλέξανδρος Πετρονικολός πρόεδρος, Ιωάννης Καπώνης μέλος, Ευστάθιος Κατσάνος μέλος, Γεράσιμος Κουτρούλης μέλος.
Η Ποδολοβίτσα, επειδή το όνομα ήτανε ξενικό, μετονομάστηκε με διάταγμα της 14 Μαΐου 1928 (ΦΕΚ 81/14-05-1928) σε Πεντάλοφο[4].
Ονομασία Ποδολοβίτσα
Κατά τον Γερμανό Μαξ Βάσμερ, παράγεται από τα παλαιοσλαύικα Po και dove = κατά μήκος Κοιλάδος και κατά Άλφρεντ Φίλιπσον η Ποδολοβίτσα είναι το παλαιότερο Σλάβικο τοπωνύμιο της Ακαρνανίας.
Κατ' άλλη εκδοχή ίσως να παράγεται από το Ρουμάνικο Πόδος = πέρασμα, γεφύρι (λόγω του Αχελώου). Στα Γιουγκοσλαβικά σημαίνει τόπος κυνηγιού.
Χωριά με το όνομα Ποδολοβίτσα υπάρχουν σήμερα στη Ρωσία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία, Ρουμανία κ.λπ. (βλέπε Βάσμερ) Στα Μοναστηριακά, Εκκλησιαστικά έγγραφα απαντάται με το όνομα Μολδοβίτσα.
Δημογραφικά στοιχεία
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Πενταλόφου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Οινιάδων του δήμου Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 889 κατοίκους[5].
| ΟΝΟΜΑΣΙΑ | ΕΚΤΑΣΗ | ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1991 | ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 2001 | ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 2011 |
|---|---|---|---|---|
| Πεντάλοφο | 24.660 | 1.233 | 993 | 889 |
Προσωπικότητες από το χωριό
- Αγαθή Δημητρούκα, συγγραφέας, στιχουργός και μεταφράστρια· σύντροφος του ποιητή Νίκου Γκάτσου
- Αριστείδης Μόσχος, καθηγητής σαντουριού
- Αρετή Κετιμέ, τραγουδίστρια και σαντουρίστρια
- Θωμάς Λαλαπάνος, γιατρός,πεζογράφος,ποιητής
Παραπομπές
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 270, τομ.27.
- ↑ «Πανδέκτης: Podolovitsa -- Pentalofon». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10720 (σελ. 246 του pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
| ||||||||||||||