Παλαιό Λάτιο
Το Παλαιό ή Αρχαίο Λάτιο (λατινικά: Latium vetus ή Latium antiquum) ήταν περιοχή στην Ιταλική χερσόνησο, συνόρευε στα βόρεια με τον Τίβερη, στα ανατολικά με τα Απέννινα όρη, στα δυτικά με τη Μεσόγειο και στα νότια με το Όρος Τσίρτσεο. Στην περιοχή κατοικούσαν οι Λατίνοι οι πρώτοι κάτοικοι στην Αρχαία Ρώμη. Στη συνέχεια κατοίκησαν στην αρχαιότητα πολλές Ιταλικές φυλές όπως οι Ρούτουλοι, οι Βόλσκοι, οι Αίκουοι και οι Έρνικοι.[1] Η περιοχή καταγράφεται ως "Παλαιό Λάτιο" για να διακριθεί με το "Νεότερο Λάτιο" που επεκτάθηκε αργότερα από το Όρος Τσίρτσεο μέχρι τον ποταμό Γκαριλιάνο που πήρε το όνομα "Προσαρτημένο Λάτιο". Αντιστοιχεί στη σημερινή Ιταλική επαρχία Λάτιο και καλύπτει έκταση 50 Ρωμαικά Μίλια.[2] Ο Τέοντορ Μόμσεν υπολόγισε την έκταση του σε 1860 τετραγωνικά χιλιόμετρα.[3] Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς παρέχει στο έργο του "Ρωμαϊκές αρχαιότητες" εκτενείς πληροφορίες σχετικά με την περιοχή του Λατίου, συσχετίζει τους θρύλους του με πολλούς Έλληνες και Ρωμαίους συγγραφείς που έζησαν στην περιοχή. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος στο έργο του Φυσική Ιστορία καταγράφει δύο οικισμούς του Παλαιού Λατίου που είχαν εξαφανιστεί στην εποχή του. Άλλες σημαντικές λογοτεχνικές πληροφορίες μας έδωσαν ο Τίτος Λίβιος, ο Στράβων, ο Σέξτους Πομπήιος Φέστους και ο Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος. Σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές οι πρώτοι κάτοικοι στην κεντρική Ιταλία ήταν οι Λίγυρες και οι Σικελοί.[4] Όταν εκδιώχθηκαν από τους γηγενείς πληθυσμούς μετανάστευσαν οι Λίγυρες στα βόρεια και οι Σικελοί στα νότια, η μετανάστευση έγινε από τους λόφους και τα βουνά προς τις πεδιάδες. Πολλοί μύθοι καταγράφουν τη μετανάστευση Ελλήνων στην κεντρική και τη νότια Ιταλία όπως ο Εύανδρος, οι Σαβίνοι, ο Οίνωτρος, ο Πευκέτιος και ο Δαύνος.[5] Η άφιξη του Αινεία από την Τροία όπως έγραψε ο Βιργίλιος σηματοδότησε την έναρξη του Λατινικού πολιτισμού στην Ιταλία.[6] Η Άλμπα Λόνγκα ήταν επικεφαλής της Λατινικής Ομοσπονδίας που περιείχε 30 πόλεις και φυλές, διατηρήθηκε για περισσότερο από 500 χρόνια. Η κάθε πόλη είχε διαφορετικούς μύθους και διαφορετικές θεωρίες καταγωγής, συνδέθηκαν ωστόσο με την κοινή λατρεία του Γιούπιτερ.
Οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παρά τις σκληρές προσπάθειες των αρχαιολόγων για 40 χρόνια να ανακαλύψουν τις αρχαίες Λατινικές πόλεις που καταγράφονται στις πηγές, οι ανακαλύψεις με ταυτοποίηση είναι ελάχιστες, οι περισσότεροι οικισμοί παραμένουν ανεξερεύνητοι. Η δυσκολία συνίσταται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να αναγνωριστούν οι πόλεις από τις επιγραφές αφού η χρήση της γραφής εκείνη την εποχή ήταν σπάνια. Τα προβλήματα αυξάνονται αν κρίνουμε από το γεγονός ότι πολλές από αυτές τις πόλεις καλύφθηκαν τον Μεσαίωνα από νεότερες πόλεις όπως το Λαβούνιο και η Κολλατία. Οι πόλεις που έχουν αναγνωριστεί από τους αρχαιολόγους ήταν το Σάτρικον, το Πολιτώριον, οι Τελλήναι, η Κρουστομέρεια, η Άντεμνα, η Κολλατία, οι Φιδήναι, και οι Γάβιοι. Η Άλμπα Λόνγκα, η Σούεσσα Πωμεντιάνη και η Κορίολλα παραμένουν ακόμα και σήμερα ανεξερεύνητες ενώ η ύπαρξη των Σικελών και των Λίγυρων αναγνωρίζεται μόνο από κάποια τοπωνύμια.[7] Το σημαντικό πρόβλημα των αρχαιολόγων στάθηκε η αδυναμία τους να ανακαλύψουν τη μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα των Λατίνων Άλμπα Λόνγκα. Μια από τις απόψεις που επικρατούν είναι ότι η πόλη δεν υπάρχει περίπτωση να βρεθεί επειδή δεν υπήρξε ποτέ σαν ιστορική πόλη. Με τη θεωρία αυτή το όνομα Άλμπα Λόνγκα αποτελούσε μια Ομοσπονδία προϊστορικών πόλεων της περιοχής με κοινή λατρεία στο ιερό Όρος Άλμπανο, αυτοί οι οικισμοί ερημώθηκαν με την αστικοποίηση.[8]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, Γ΄ 10
- ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Γ΄ 56
- ↑ T. Mommsen History of Rome I 3, 3
- ↑ Festus s. v. sacrani σ. 424
- ↑ Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, RA I 12, 3
- ↑ https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:2007.01.0058
- ↑ G. Sergi, F. Ribezzo, G. Devoto, G. Alessio and A. Grandazzi
- ↑ A. Grandazzi "La localisation d' Alba" in MEFRA 1986
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- A. Grandazzi "La localisation d' Alba" in MEFRA 1986
- R. E. A. Palmer The Archaic Community of the Romans Cambridge 1970
- G. Sergi Da Albalonga a Roma. Inizio dell'incivilimento in Italia, ovvero Liguri e Siculi Turin 1934
- C. M. Stibbe (1980). Lapis Satricanus. Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk