Ο συμβολαιογράφος

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο συμβολαιογράφος
ΣυγγραφέαςΑλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής
Γλώσσακαθαρεύουσα
Ημερομηνία δημοσίευσης1850
Πολιτιστικό κίνημαΑ΄ Αθηναϊκή Σχολή
ΤόποςΚεφαλονιά
Δημοσιεύθηκε στοΠανδώρα (περιοδικό)
Αριθμός Σελίδων10[1]
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο συμβολαιογράφος είναι διήγημα του Αλέξανδρου-Ρίζου Ραγκαβή.

Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης στην Κεφαλονιά, ο νεαρός Ροδίνης, γραμματέας του κόμητα Ναννέτου, ζητάει από τον συμβολαιογράφο Τάπα δάνειο προκειμένου να παντρευτεί την αγαπημένη του, την κόρη του Βοράτου. Ο συμβολαιογράφος αρνείται να του το χορηγήσει αμφισβητώντας την αξιοπιστία του. Τελικά αποσπά το μυστικό ότι ο κόμης Ναννέτος τον είχε καταστήσει γενικό κληρονόμο του, κι όχι τον ανιψιό του Γεράσιμο Ναννέτο, ο οποίος είναι γυναικάς και καταχραστής περιουσιών, ενώ έχει φυλακισθεί και στο παρελθόν. Λόγω της διαγωγής του αυτής ο θείος του αρρώστησε και τον αποκλήρωσε. Ο Τάπας έχει μια κόρη, την Μαρίνα, την οποία υπεραγαπά. Ο Τάπας πληροφορεί τον Γεράσιμο Ναννέτο, μνηστήρα της κόρης του για τις προθέσεις του θείου του και τον προτρέπει να αποσπάσει την υπογραφή του για μια νέα, ευνοϊκή γι’ αυτόν διαθήκη. Ο Βοράτος ήταν ένα από τα θύματα του Γεράσιμου Νανέτου και τον γάμο ανάμεσα στην κόρη του και τον γραμματέα του επιθυμεί ο κόμης Νανέτος. Η διαθήκη του κόμη ανοίγει και καθίσταται κληρονόμος ο ανιψιός του. Όμως την επομένη βρίσκεται νεκρός ο κόμης και αυτομάτως καθίσταται ύποπτος ο Ροδίνης. Συλλαμβάνεται, δικάζεται και καταδικάζεται. Στο δικαστήριο είχε παρουσιαστεί ο Τάπας κι επικύρωσε τη διαθήκη. Η κόρη του Τάπα μεταφέρεται από τον πατέρα της στο Ληξούρι, κοντά στη φίλη της Λουκία, κόρη του κόμιτος Καννίνου. Εκεί η Λουκία θα εξομολογηθεί στην φίλη της πως ετοιμάζεται να παντρευτεί τον εραστή της Μαρίνας, τον Γεράσιμο Ναννέτο. Τότε η Μαρίνα δηλητηριάζεται και πεθαίνει. Ο πατέρας της ο Τάπας επιθυμώντας να εκδικηθεί τον εραστή της κόρης του τον προσκαλεί σε γεύμα και του προσφέρει δηλητηριασμένο κρασί και τον σκοτώνει. Στο μεταξύ ο Ροδίνης ετοιμάζεται να οδηγηθεί στην αγχόνη, μα την τελευταία στιγμή κηρύσσεται αθώος. Ο Γεράσιμος Ναννέτος δικάζεται και νεκρός, ενώ ο Τάπας περνά από τα Επτάνησα στην Επαναστατημένη Στερεά, χλευαζόμενος από τον όχλο και τελικά σε ένα παραλήρημα γκρεμίζεται στη θάλασσα από ένα ψηλό βράχο προφέροντας το όνομα της κόρης του. [2]

Το ιστορικό πλαίσιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τον Συμβολαιογράφο εγκαινιάζει την τακτική συνεργασία του με το περιοδικό Πανδώρα.[3]

Επισημάνσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόκειται για ένα εκτενές αφήγημα, μια νουβέλα που εξιστορεί μια μελοδραματική ρομαντική ιστορία. Δεν επιμένει στην περιγραφή των ηθών ή των ιδιαίτερων συνθηκών ζωής σε εκείνη την περίοδο. [4] Σε σχέση με τα υπόλοιπα έργα του Ο συμβολαιογράφος είναι ένα από τα τρία ‘’ελληνικά’’ του έργα. [5]Ο πρόλογος και ο επίλογος του διηγήματος αποτελούν «το επαληθευτικό πλαίσιο της ιστορίας». [6] Για τον νεοελληνιστή Ρόντρικ Μπίτον αυτή η «ρεαλιστική ιστορία δολοπλοκίας, αγωνίας και ρομάντζου», μπορεί άνετα να συμπεριληφθεί στην ομάδα εκείνη των μυθιστορημάτων των Κόλινς και του Πόε «και μεταξύ των πρώτων αστυνομικών μυθιστορημάτων που γράφτηκαν ποτέ». [7]

Το ιδεολογικό υπόστρωμα του συμβολαιογράφου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν λείπουν και οι παρεμβάσεις ιδεολογικού χαρακτήρα, σε καθαρά εξωδιηγητικά θέματα, τις οποίες κάνει ο ίδιος ο Ραγκαβής. Αφορούν το γλωσσικό πρόβλημα των Επτανήσων, το επτανησιακό ιδίωμα, το οποίο αποφασίζει να χρησιμοποιήσει ο συγγραφέας δεσμευόμενος από το αναφορικό πλαίσιο της ιστορίας. [8]Ο Ραγκαβής στην δεύτερη παρέμβασή του κάνει λόγο για την επίσημη γλώσσα που χρησιμοποιείται –είναι η ιταλική γλώσσα- ακατανόητη για τους πολλούς κι εύχεται οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των Επτανησίων να φτάσουν έως τον εξοβελισμό της ιταλικής από τη δημόσια διοίκηση. Δεν λείπουν και οι παραχωρήσεις στη δημοτική. Χρήση της ελληνικής γλώσσας είναι πιστοποίηση της ελληνικής εθνικότητας και η βάση για την κατοχύρωση της γλωσσικής ενότητας που είναι αποκορύφωμα της εθνικής συνέχειας. [9]

Αφηγηματικές τεχνικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η άγνοια, η αποκάλυψη, και η αναγνώριση υποβοηθούμενη από μια τυχαία συνάντηση προσώπων έχει σημαντικό ρόλο στην πλοκή του διηγήματός του. [10].Επίσης ανάλογα με τον ρυθμό που θέλει να δώσει στην εξέλιξη της ιστορίας και την ποσότητα της πληροφορίας που θέλει να δώσει στον αναγνώστη, υιοθετεί την τακτική της εναλλαγής χρόνου και προσώπων: Ροδίνης-Τάπας κυριαρχεί στο πρώτο κεφάλαιο, στο δεύτερο Μαρίνα-Γεράσιμος στο τρίτο Ροδίνης –Αγγελική και στο τέταρτο το έγκλημα. Για να διατηρήσει την προσοχή του αναγνώστη προαναγγέλλει τη στροφή του αφηγηματικού πλαισίου ή με αναδρομές αναστέλλοντας την αφήγηση σε κρίσιμα σημεία. Δεν λείπει μια υποτυπώδης κυκλική δομή (αναφορά στην Επανάσταση στην αρχή του 1ου και του τελευταίου κεφαλαίου). Βασικό μοτίβο του οι σχέση πατέρα –κόρης και η αυτοκτονία ως κατάληξη [11] Στον Συμβολαιογράφο η υποτυπώδης αστυνομική πλοκή αποσκοπεί στην διατήρηση του ενδιαφέροντος του αναγνώστη, ενώ εκδηλώνεται η σχέση αιτίου-αιτιατού στην απόδειξη του εγκλήματος. [12] Είναι, επίσης, από τα λίγα διηγήματα του Ραγκαβή, στα οποία διαφοροποιείται ο λόγος του ήρωα υφολογικά από το λόγο του αφηγητή. [13]

Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αφηγηματική πεζογραφία του Ραγκαβή, λέει ο Απόστολος Σαχίνης δεν έχει κριθεί ούτε συζητηθεί. [14]Το 1863/1864 ο Χριστόφορος Σαμαρτσίδης, επισήμανε την λεπτότητα του πνεύματος, την αβρότητα των αισθημάτων και την ιδιάζουσα χάρη της εκφράσεως. [15] Ο Κουρτίδης είναι ο πρώτος που ασχολείται συστηματικά με τον Συμβολαιογράφο (1921) και επισημαίνει πως «το έργον είναι χυμένον εις τον παλαιόν μελοδραματικό τύπον των ρομαντικών διηγημάτων, (…) λείπει εξ αυτού η ηθογραφία […]»[16] Κεντρική φιγούρα του έργου είναι ο Τάπας, ο Κεφαλονίτης συμβολαιογράφος, ο οποίος διαγράφεται «ανάγλυφα από τον Ραγκαβή, με σάρκα και οστά, με δυνατά συναισθήματα και πάθη […] στο τέλος του διηγήματος μάλιστα πάει να γίνει πρόσωπο δραματικό». Όπως επισημαίνει ο Απόστολος Σαχίνης «γενικά ο συμβολαιογράφος είναι ένα ολοκληρωμένος χαρακτήρας, που πλουτίζει την πινακοθήκη προσωπογραφιών της νεοελληνικής προσωπογραφίας» [17] Η υπερεκτίμηση της κριτικής για τον Συμβολαιογράφο ερμηνεύεται από την Λίτσα Χατζοπούλου όχι «τόσο στην καλλιτεχνική του αρτιότητα, όσο στην ελληνική του υπόθεση και στη χρήση του επτανησιακού ιδιώματος». [18]

Εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκδόθηκε στο περιοδικό Πανδώρα, τχ. 1 (1850-1851) [19] Διάφορα διηγήματα 1(1885) [20]και Άπαντα.[21]

Μεταφράσεις σε ξένες γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταφράστηκε στα γαλλικά Le Notaire (traduit du grec moderne par Etienne de Mouy: Extrait de la Revue International, 25 Avril 1888, σς. 164-196)

και στα γερμανικά Der Notar von Argostoli (Romane des Auslandes tom 31 (1877), σελ. 230 κ.εξ 32 (1877), σελ.298 κ.εξ) [22]

Τηλεοπτική μεταφορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το διήγημα μεταφέρθηκε στην τηλεόραση το 1979 από την ΕΡΤ1 σε 20 50λεπτα επεισόδια. Το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπέγραφε ο Γιώργος Μιχαηλίδης και πρωταγωνιστούσαν οι: Βασίλης Διαμαντόπουλος (συμβολαιογράφος Τάπας), Γιάννης Φέρτης (Ροδίνης), Δέσπω Διαμαντίδου (Νικολίνα), Μιμή Ντενίση (Αγγελική Βοράτη), Σταύρος Ξενίδης (Αυγουστίνος Βοράτης), Σοφία Σπυράτου (Μαρίνα), Αλμπέρτο Εσκενάζυ (Γεράσιμος), κ.ά. Η σειρά σώζεται στο αρχείο της ΕΡΤ και μέσω αυτής έγινε πολυ γνωστό το βιβλίο του Ραγκαβή. Το πρώτο επεισόδιο προβλήθηκε την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 1979 και το τελευταίο την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου 1980.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ pleias.library.upatras.gr/index.php/pandora/article/view/13208/13200.
  2. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.421-422
  3. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.421
  4. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.413
  5. ↑ Τα άλλα είναι ο ‘’Αυθέντης του Μωρέως’’ και ‘’Εκδρομή εις Πόρον’’. Λίτσα Χατζοπούλου, «Η κριτική για την αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή (1860-1921)», Μαντατοφόρος, τχ. 37-38 (1993-1994), σελ . 91
  6. ↑ Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999, σελ. 138
  7. ↑ Roderick Beaton, Εισαγωγή στη νεότερη Ελληνική λογοτεχνία, μτφρ. Ευαγγελία Ζούργου, Μαριάννα Σπανάκη, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα, 1996, σελ.90
  8. ↑ Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999, σελ. 194
  9. ↑ Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ.Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999, σελ.362-363
  10. ↑ Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή. Βιο-εργογραφικά ενός ποικιλογράφου), Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τομ. 1ος, , εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1999, σελ 16
  11. ↑ Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή. Βιο-εργογραφικά ενός ποικιλογράφου), Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τομ. 1ος, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1999, σελ 19-20, 28
  12. ↑ Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή. Βιο-εργογραφικά ενός ποικιλογράφου), Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τομ. 1ος, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1999, σελ .43
  13. ↑ Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999, σελ. 272
  14. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.406
  15. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.409
  16. ↑ Αριστοτέλους Κουρτίδου, «Η εξέλιξης του διηγήματος και μυθιστορήματος μέχρι της Επαναστάσεως και ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής ως διηγηματογράφος», Παρνασσός, τομ.14 (1972), σελ . 404
  17. ↑ Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ.421
  18. ↑ Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999, σελ. 271
  19. ↑ Πανδώρα 1 (1850-1851), σελ.1-9, 25-30,49-57,73-81
  20. ↑ σελ. 1-101
  21. ↑ τομ 10 σελ. 1-107
  22. ↑ E. Θ. Σουλογιάννη, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής: η ζωή και το έργο του, εκδ. Αρσενίδης, Αθήνα , 1995, σελ. 185 υποσ. 29

Εκδόσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Διάφορα διηγήματα, Αθήνα, 1855
  • Αλέξ. Ρίζος Ραγκαβής, Ο συμβολαιογράφος, Βιβλιοθήκη Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, εκδ.Γαλαξίας, Αθήνα, 1961
  • Αλέξ. Ρίζος Ραγκαβής, Ο συμβολαιογράφος. Εκδρομή εις Πόρον. Προλογικό σημείωμα, Δημ. Γιάκος, επιμ. Εκδ. Γιώργος Κωτσίρης, Αθήνα, 1976
  • Αλέξ. Ρίζος Ραγκαβής, Ο συμβολαιογράφος, εκδ.Υάκινθος, 1979
  • Αλέξ. Ρίζος Ραγκαβής, Ο συμβολαιογράφος, χ.χ. εκδ. Μπαρμπουνάκης

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Γεώργιος Βαλέτας, Το ελληνικό διήγημα. Η θεωρία και η ιστορία του, εκδ. Φιλιππότης, Αθήνα, 1983, σελ. 91
  • Δημήτρης Τζιόβας, «Εισαγωγή. Βιο-εργογραφικά ενός ποικιλογράφου», Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Διηγήματα, τομ. 1ος, εκδ. Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα, 1999, σελ. 9-129
  • Λίτσα Χατζοπούλου, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής. Μαρτυρία λόγου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1999
  • Απόστολος Σαχίνης, «Η αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή», Ελληνικά, 22 (1969), σελ. 399-422
  • Αριστοτέλης Κουρτίδης, «Η εξέλιξης του διηγήματος και μυθιστορήματος μέχρι της Επαναστάσεως και ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής ως διηγηματογράφος», Παρνασσός, τομ. 14 (1972), σελ.378-406
  • Λίτσα Χατζοπούλου, «Η κριτική για την αφηγηματική πεζογραφία του Α. Ρ. Ραγκαβή (1860-1921)», Μαντατοφόρος, τχ. 37-38 (1993-1994), σελ. 71-93
  • Λίτσα Χατζοπούλου, Α. Ρ. Ραγκαβής: ένας στρατευμένος στον 19ο αιώνα, εκδ. Τόπος, Αθήνα, 2009
  • Ρόντρικ Μπίτον, Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, μτφρ. Ευαγγελία Ζούργου, Μαριάννα Σπανάκη, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα, 1996
  • Γεώργιος Ζώρας, Ο Ελληνικός Ρομαντισμός και οι Φαναριώται, χ.ε, Αθήναι 1964, σελ.108 κ.εξ
  • E. Θ. Σουλογιάννη, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής: η ζωή και το έργο του, εκδ. Αρσενίδης, Αθήνα, 1995
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ο_συμβολαιογράφος&oldid=9965288"