Ο καπνός (Τουργκένιεφ)
 | |
| Συγγραφέας | Ιβάν Τουργκένιεφ |
|---|---|
| Τίτλος | Дым |
| Γλώσσα | Ρωσικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1867 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1867 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Τόπος | Μπάντεν-Μπάντεν |
| Πρώτη έκδοση | The Russian Messenger |
| Προηγούμενο | Πατέρες και γιοι |
| Δημοσιεύθηκε στο | The Russian Messenger[1][2] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο καπνός (ρωσικός τίτλος: «Дым») είναι μυθιστόρημα του Ρώσου συγγραφέα Ιβάν Τουργκένιεφ που δημοσιεύθηκε το 1867. Η ιστορία διαδραματίζεται στο γερμανικό θέρετρο Μπάντεν-Μπάντεν και αφηγείται την ερωτική ιστορία μεταξύ ενός νεαρού Ρώσου και μιας νεαρής παντρεμένης Ρωσίδας, ενώ παράλληλα εξελίσσεται σε πολιτική σάτιρα και ασκεί καυστική και απαισιόδοξη κριτική στα ρωσικά ήθη και στις επικρατούσες πολιτικές απόψεις της εποχής.[3]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το καλοκαίρι του 1862, επιστρέφοντας στη Ρωσία, ο 30χρονος Γκριγκόρι Λιτβίνοφ σταματά στο Μπάντεν Μπάντεν, όπου θα φτάσει η αρραβωνιαστικιά του Τατιάνα, συνοδευόμενη από τη θεία της. Πολλοί Ρώσοι βρίσκονται στην κοσμοπολίτικη λουτρόπολη, μέσω του γνωστού του από τη Μόσχα Μπαμπάγιεφ, ο Λιτβίνοφ εντάσσεται γρήγορα στην κοινωνική ζωή των συμπατριωτών του, ανάμεσα σε άλλους γνωρίζει τον πολιτικό ακτιβιστή Γκουμπαριόφ και τον Ποτούγκιν, ο οποίος εκφράζει την απογοήτευσή του για τους Ρώσους και την τάση τους προς την υποτέλεια, αλλά και για τον ιδεαλισμό που δεν οδηγεί πουθενά. Επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο, ο Λιτβίνοφ βρίσκει ένα γράμμα από τον πατέρα του και ένα μπουκέτο ηλιοτρόπια, που έφερε νωρίτερα μια άγνωστη γυναίκα και του ξυπνάει δυνατές αναμνήσεις από το παρελθόν.[4]
Η ιστορία επιστρέφει περίπου μια δεκαετία νωρίτερα και αφηγείται τον ανεκπλήρωτο έρωτα του νεαρού Λιτβίνοφ και της Ιρίνας Όσινιν. Σε αντίθεση με τον Λιτβίνοφ, η Ιρίνα προέρχονταν από οικογένεια ευγενών, αν και τον τελευταίο καιρό είχαν ξεπέσει. Η οικογένεια Οσίνιν προσκαλείται σε μια χοροεσπερίδα, που δινόταν από τον αυτοκράτορα κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα. Η Ιρίνα δεν θέλει να πάει, αλλά στο τέλος υποκύπτει στις παραινέσεις της οικογένειάς της και του ίδιου του Λιτβίνοφ, που του ζητά να της φέρει ένα μπουκέτο με ηλιοτρόπια. Στο χορό, η κοπέλα γοητεύει τους παρευρισκόμενους και ο θείος της κόμης Ράιζενμπαχ, πλούσιος και με μεγάλη επιρροή, αποφασίζει να την υιοθετήσει και να την φέρει να ζήσει μαζί του στην Αγία Πετρούπολη. Η Ιρίνα αφήνει τον Λιτβίνοφ με ένα αποχαιρετιστήριο γράμμα και φεύγει για τη νέα ζωή, προς ικανοποίηση της οικογένειάς της. Ο Λιτβίνοφ διακόπτει τις σπουδές του και φεύγει από τη Μόσχα.
Αποδεικνύεται ότι η μυστηριώδης γυναίκα που έφερε τα ηλιοτρόπια στο ξενοδοχείο είναι η Iρίνα. Ο Λιτβίνοφ τη συναντά σε μια βόλτα, γνωρίζει τον σύζυγό της, τον πλούσιο στρατηγό Ρατμίροφ, ο οποίος τον προσκαλεί να τους επισκεφτεί, αλλά ο Λιτβίνοφ, του οποίου η μνήμη των παλιών γεγονότων είναι ακόμη ζωντανή, δεν ανταποκρίνεται στην πρόσκληση. Πικαρισμένη από την ψυχρότητα του Λιτβίνοφ, η Ιρίνα του στέλνει μήνυμα με τον φίλο της Ποτούγκιν και προσπαθεί να τον ξανακερδίσει. Τα καταφέρνει χωρίς μεγάλη δυσκολία, παρά την αρχική του αντίσταση, μετά από λίγες μέρες ξαναγεννιούνται τα παλιά τους συναισθήματα.
Η Τατιάνα φτάνει στο Μπάντεν-Μπάντεν και η συμπεριφορά του Λιτβίνοφ κινεί αμέσως τις υποψίες της. Αντί να περάσει τη βραδιά μαζί της, ο Λιτβίνοφ πηγαίνει να συναντήσει την Ιρίνα, με την οποία σχεδιάζουν να φύγουν, η γυναίκα αφήνει την τύχη της στην απόφασή του. Στο δρόμο της επιστροφής, ο Λιτβίνοφ συναντά τον Ποτούγκιν, ο οποίος γνωρίζει καλά την κατάσταση και τον προειδοποιεί να μην κάνει το λάθος που έκανε ο ίδιος, θυσιάζοντας τα πάντα για την αγάπη της Ιρίνας.
Ο Ποτούγκιν αναφέρει στον Λιτβίνοφ τα γεγονότα στην Αγία Πετρούπολη πριν από οκτώ χρόνια. Η Ιρίνα, συνειδητοποιώντας τη δύναμη που είχε πάνω στον ερωτευμένο Ποτούγκιν, του ζήτησε να παντρευτεί τη φίλη της Ελίνα, κληρονόμο μεγάλης περιουσίας που λόγω μιας «απερισκεψίας» είχε καταστρέψει το μέλλον της. Ο Ποτούγκιν την παντρεύτηκε, η γυναίκα γέννησε μια κόρη, αλλά σύντομα αυτοκτόνησε. Από τότε, ο Ποτούγκιν ακολουθεί το ζευγάρι για να βρίσκεται κοντά στην Ιρίνα.[5]
Ο Λιτβίνοφ αποφασίζει να διακόψει τον αρραβώνα του, αλλά πριν το πει στην Τατιάνα, εκείνη μαντεύει τον λόγο της παράξενης συμπεριφοράς του. Η Τατιάνα και η θεία της φεύγουν και ο Λιτβίνοφ ενημερώνει την Ιρίνα ότι η απόφασή του είναι να φύγουν μαζί. Την συναντά, εκείνη επιβεβαιώνει ότι είναι έτοιμη για όλα, αλλά την τελευταία στιγμή, κάνει πίσω και επιστρέφει στον σύζυγό της. Του προσφέρει ωστόσο την ευκαιρία να μείνει κοντά της. Συντετριμμένος αλλά έχοντας επίγνωση των προειδοποιήσεων του Ποτούγκιν, ο Λιτβίνοφ φεύγει και επιστρέφει στη Ρωσία.
Στη Ρωσία, ο Λιτβίνοφ επικεντρώνεται στην ανάπτυξη του κτήματος του πατέρα του. Μετά από λίγα χρόνια, μαθαίνει ότι η Τατιάνα ήρθε στο κτήμα της, κοντά στο δικό του. Της γράφει ένα γράμμα στο οποίο η Τατιάνα απαντά θετικά. Ο Λιτβίνοφ την επισκέπτεται και ζητά συγχώρεση, η Τατιάνα τη δίνει. Εδώ ο αφηγητής διακόπτει τη διήγηση, με τη σημείωση ότι οι αναγνώστες μπορούν να μαντέψουν μόνοι τους το τέλος.[6]
Ο τίτλος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όταν τελικά ο Λιτβίνοφ επιστρέφει στη Ρωσία, συντετριμμένος και πικραμένος, όλα του φαίνονται «καπνός»: «και ξαφνικά του φάνηκαν όλα καπνός, τα πάντα, η ίδια του η ζωή, η ρωσική ζωή, κάθε τι ανθρώπινο, ειδικά οτιδήποτε ρωσικό. Όλα είναι καπνός και ατμός, σκέφτηκε: όλα μοιάζουν να αλλάζουν ασταμάτητα, παντού νέες μορφές, ... αλλά ουσιαστικά όλα είναι πάντα τα ίδια, όλα βιάζονται, όλα τρέχουν προς κάτι, και όλα εξαφανίζονται χωρίς να αφήνουν ίχνη».[7]
Δημοσίευση - Κριτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τουργκένιεφ άρχισε να γράφει τον Καπνό στα τέλη του 1865 στο Μπάντεν-Μπάντεν. Το μυθιστόρημα είχε ήδη ολοκληρωθεί στις αρχές του 1867, όταν ο συγγραφέας πήγε στην Αγία Πετρούπολη και διάβασε μερικά αποσπάσματα, λαμβάνοντας γενικά τη συγκατάθεση των ακροατών. Το μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε αρχικά στο τεύχος Μαρτίου 1867 του περιοδικού Ρώσος αγγελιοφόρος.
Στη σατιρική περιγραφή της ρωσικής ζωής στο Μπάντεν-Μπάντεν, ο Τουργκένιεφ εστιάζει σε δύο ομάδες: τους αργόσχολους συντηρητικούς αριστοκράτες και τους περιπλανώμενους αδρανείς κοινωνικούς ριζοσπάστες μεταρρυθμιστές, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν ένα νέο Σλαβόφιλο σοσιαλισμό. Οι συζητήσεις του μυθιστορήματος έδωσαν στον συγγραφέα μια καλή ευκαιρία να ασκήσει κριτική στις απόψεις των δύο ομάδων και προκάλεσαν έντονη αντίδραση προς τον Τουργκένιεφ: εναντιώθηκαν τόσο οι συντηρητικοί κύκλοι που ήταν αντίθετοι προς τις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις και την κατάργηση της δουλοπαροικίας στη Ρωσία το 1861, όσο και οι φιλο-μεταρρυθμιστές σλαβόφιλοι Ρώσοι. Ο εξόριστος συγγραφέας και επαναστάτης Αλεξάντρ Γκέρτσεν, που κατάλαβε ότι σατιρίζεται στον χαρακτήρα του πολιτικού ακτιβιστή Γκουμπαριόφ, έγραψε αρνητική κριτική για το μυθιστόρημα. Οι απόψεις του Τουργκένιεφ εκφράζονται από τον δυτικόφιλο Ποτούγκιν: το κύριο ζήτημα που προέχει, είναι το μέλλον της Ρωσίας, για το οποίο απαιτείται σκληρή δουλειά σύμφωνα με τα μαθήματα και τις εμπειρίες του δυτικού πολιτισμού. [8]
Μετάφραση στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο καπνός, μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου, εκδόσεις Γράμματα, 1980 [9]
- Καπνός, μετάφραση: Αντρέας Σαραντόπουλος, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, 2015 [10]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ books
.google .com /books?id=Jns8AQAAIAAJ&pg=PA5. - ↑ viewer
.rusneb .ru /ru /rsl60000289253?page=2. - ↑ . «britannica.com/topic/Smoke-novel-by-Turgenev».
- ↑ . «argumentativeoldgit.wordpress.com/2017/07/14/smoke-by-ivan-turgenev/».
- ↑ ,. «fractalart.gr/kapnos/».
- ↑ . «babelio.com/livres/Tourgueniev-Fumee».
- ↑ . «languagehat.com/turgenevs-smoke/».
- ↑ . «lancashiretimes.co.uk/article/A-Sower-In-The-Desert-Smoke-By-Ivan-Turgenev».
- ↑ . «protoporia.gr/toyrgkenief-iban-o-kapnos».
- ↑ . «politeianet.gr/books/turgenev-s-ivan-zacharopoulos-si-kapnos».
|