Οι τέσσερις εποχές (Βιβάλντι)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Antonio Vivaldi (γκραβούρα του François Morellon de La Cave, από την έκδοση του Michel-Charles Le Cène του Op. 8 του Vivaldi, 1725)

Οι τέσσερις εποχές (ιταλικά: Le quattro stagioni‎‎) είναι ο τίτλος ενός κύκλου τεσσάρων κοντσέρτων για βιολί του Ιταλού συνθέτη Αντόνιο Βιβάλντι, καθένα από τα οποία εκφράζει μουσικά μια εποχή του χρόνου. Γράφτηκαν γύρω στα 1718-1720, όταν ο Βιβάλντι ήταν ο ιεροψάλτης της αυλής στη Μάντοβα. Εκδόθηκαν το 1725 στο Άμστερνταμ, μαζί με οκτώ επιπλέον κοντσέρτα, ως Il cimento dell'armonia e dell'inventione (Ο διαγωνισμός μεταξύ αρμονίας και εφεύρεσης).

Οι τέσσερις εποχές είναι το πιο γνωστό έργο του Βιβάλντι. Αν και τρία από τα κοντσέρτα είναι εντελώς πρωτότυπα, το πρώτο, η "Άνοιξη", δανείζεται μοτίβα από μια σινφωνία στην πρώτη πράξη της ταυτόχρονης όπερας Il Giustino του Βιβάλντι. Η έμπνευση για τα κοντσέρτα δεν είναι η ύπαιθρος γύρω από τη Μάντοβα, όπως είχε αρχικά υποτεθεί, όπου ζούσε τότε ο Βιβάλντι, καθώς σύμφωνα με τον Καρλ Χέλερ[1] θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί ήδη από το 1716-1717, ενώ ο Βιβάλντι ασχολήθηκε με την αυλή της Μάντοβα μόλις το 1718.

Ήταν μια επανάσταση στη μουσική σύλληψη: σε αυτά ο Βιβάλντι αναπαριστούσε ρυάκια που ρέουν, πουλιά που κελαηδούν (από διαφορετικά είδη, το καθένα με ιδιαίτερο χαρακτήρα), έναν βοσκό και τον σκύλο του που γαβγίζει, μύγες που βουίζουν, καταιγίδες, μεθυσμένους χορευτές, κυνηγετικά πάρτι τόσο από τη σκοπιά των κυνηγών όσο και από τη σκοπιά του θηράματος, παγωμένα τοπία και ζεστές χειμωνιάτικες φωτιές.

Ασυνήθιστο για την εποχή, ο Βιβάλντι δημοσίευσε τα κοντσέρτα με συνοδευτικά σονέτα (πιθανώς γραμμένα από τον ίδιο τον συνθέτη) που επεξηγούσαν τι ήταν αυτό που η μουσική του επρόκειτο να προκαλέσει στο πνεύμα της κάθε εποχής. Επομένως, τα κοντσέρτα αποτελούν ένα από τα πρώτα και πιο λεπτομερή παραδείγματα αυτού που θα ονομαζόταν προγραμματική μουσική - με άλλα λόγια, μουσική με αφηγηματικό στοιχείο. Ο Βιβάλντι φρόντισε να συνδέσει τη μουσική του με τα κείμενα των ποιημάτων, μεταφράζοντας τους ίδιους τους ποιητικούς στίχους απευθείας στη μουσική της σελίδας. Για παράδειγμα, στο μεσαίο τμήμα της "Άνοιξης", όταν ο βοσκός κοιμάται, το γάβγισμα του σκύλου του ακούγεται στο τμήμα της βιόλας. Η μουσική είναι αλλού παρόμοια υποβλητική άλλων φυσικών ήχων. Ο Βιβάλντι χώρισε κάθε κοντσέρτο σε τρία μέρη (γρήγορα-χαμηλά-γρήγορα) και, ομοίως, κάθε συνδεδεμένο σονέτο σε τρεις ενότητες.

Δομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σελίδα τίτλου του Cimento dell'Armonia e dell'Invenzione του Βιβάλντι, το οποίο περιλαμβάνει τις Τέσσερις Εποχές

Η σύνθεση του Βιβάλντι έχει ως εξής:

  1. Κοντσέρτο αρ. 1 σε Μι μείζονα, έργο 8, RV 269, "Άνοιξη" (La primavera)
    1. Allegro (in E major)
    2. Largo e pianissimo sempre (in C minor)
    3. Allegro pastorale (in E major)
  2. Κοντσέρτο αρ. 2 σε σολ ελάσσονα, έργο 8, RV 315, "Καλοκαίρι" (L'estate)
    1. Allegro non molto (in G minor)
    2. Adagio e pianoPresto e forte (in G minor)
    3. Presto (in G minor)
  3. Κοντσέρτο αρ. 3 σε Φα μείζονα, Op. 8, RV 293, "Φθινόπωρο" (L'autunno)
    1. Allegro (in F major)
    2. Adagio molto (in D minor)
    3. Allegro (in F major)
  4. Κοντσέρτο αρ. 4 σε φα ελάσσονα, έργο 8, RV 297, "Χειμώνας" (L'inverno)
    1. Allegro non molto (in F minor)
    2. Largo (in E major)
    3. Allegro (in F minor)

Μια εκτέλεση και των τεσσάρων κοντσέρτων μπορεί να διαρκέσει περίπου 40-43 λεπτά. Προσεγγιστικοί χρόνοι των επιμέρους κοντσέρτων:[2]

  1. Άνοιξη: 10 λεπτά
  2. Καλοκαίρι: 11 λεπτά
  3. Φθινόπωρο: 11 λεπτά
  4. Χειμώνας: 9 λεπτά

Σονέτα και νύξεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχει μια διαμάχη σχετικά με το αν τα τέσσερα κοντσέρτα γράφτηκαν για να συνοδεύσουν τέσσερα σονέτα ή το αντίστροφο.[3] Αν και δεν είναι γνωστό ποιος έγραψε τα συνοδευτικά σονέτα, η θεωρία ότι τα έγραψε ο Βιβάλντι υποστηρίζεται από το γεγονός ότι κάθε σονέτο χωρίζεται σε τρία τμήματα, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε ένα μέρος του κοντσέρτου. Ανεξάρτητα από τη συγγραφή των σονέτων, οι Τέσσερις εποχές μπορούν να χαρακτηριστούν ως μουσική προγράμματος, οργανική μουσική που προορίζεται να προκαλέσει κάτι εξωμουσικό,[4] και μια μορφή τέχνης που ο Βιβάλντι ήταν αποφασισμένος να αποδείξει ότι είναι αρκετά εξελιγμένη ώστε να ληφθεί σοβαρά υπόψη.[5]

Εκτός από αυτά τα σονέτα, ο Βιβάλντι παρείχε οδηγίες όπως "Ο σκύλος που γαβγίζει" (στο δεύτερο μέρος της "Άνοιξης"), "Η νωθρότητα που προκαλείται από τη ζέστη" (στο πρώτο μέρος του "Καλοκαιριού") και "οι μεθυσμένοι έχουν κοιμηθεί" (στο δεύτερο μέρος του "Φθινοπώρου").

Μια νέα μετάφραση των σονέτων στα αγγλικά από τον Armand D'Angour εκδόθηκε το 2019.[6]

Κείμενο σονέτο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σονέττο ιταλικά Αγγλικά
Ανοιξη

Allegro
Giunt' è la Primavera e festosetti
La Salutan gl' Augei con lieto canto,
E i fonti allo Spirar de' Zeffiretti
Con dolce mormorio Scorrono intanto:
Vengon' coprendo l' aer di nero amanto
E Lampi, e tuoni ad annuntiarla eletti
Indi tacendo questi, gl' Augelletti;
Tornan' di nuovo al lor canoro incanto:

Largo
E quindi sul fiorito ameno prato
Al caro mormorio di fronde e piante
Dorme 'l Caprar col fido can' à lato.

Allegro mandolin concerto
Danzan Ninfe e Pastor nel tetto amato
The four seasons
|<poem>
Allegro
Springtime is upon us.
The birds celebrate her return with festive song,
and murmuring streams are
softly caressed by the breezes.
Thunderstorms, those heralds of Spring, roar,
casting their dark mantle over heaven,
Then they die away to silence,
and the birds take up their charming songs once more.

Largo
On the flower-strewn meadow, with leafy branches
rustling overhead, the goat-herd sleeps,
his faithful dog beside him.

Allegro
Led by the festive sound of rustic bagpipes,
nymphs and shepherds lightly dance
beneath spring’s beautiful canopy.

Καλοκαίρι

Allegro non molto
Sotto dura Staggion dal Sole accesa
Langue l' huom, langue 'l gregge, ed arde il Pino;
Scioglie il Cucco la Voce, e tosto intesa
Canta la Tortorella e 'l gardelino.
Zeffiro dolce Spira, mà contesa
Muove Borea improviso al Suo vicino;
E piange il Pastorel, perche sospesa
Teme fiera borasca, e 'l suo destino;

Adagio e piano – Presto e forte
Toglie alle membra lasse il Suo riposo
Il timore de' Lampi, e tuoni fieri
E de mosche, e mosconi il Stuol furioso!

Presto
Ah, che pur troppo i Suo timor Son veri
Tuona e fulmina il Ciel e grandinoso
Tronca il capo alle Spiche e a' grani alteri.

Allegro non molto
Under a hard season, fired up by the sun
Languishes man, languishes the flock and burns the pine
We hear the cuckoo's voice;
then sweet songs of the turtledove and finch are heard.
Soft breezes stir the air, but threatening
the North Wind sweeps them suddenly aside.
The shepherd trembles,
fearing violent storms and his fate.

Adagio e piano – Presto e forte
The fear of lightning and fierce thunder
Robs his tired limbs of rest
As gnats and flies buzz furiously around.

Presto
Alas, his fears were justified
The Heavens thunder and roar and with hail
Cut the head off the wheat and damages the grain.

Φθινόπωρο

Allegro
Celebra il Vilanel con balli e Canti
Del felice raccolto il bel piacere
E del liquor de Bacco accesi tanti
Finiscono col Sonno il lor godere.

Adagio molto
Fà ch' ogn' uno tralasci e balli e canti
L' aria che temperata dà piacere,
E la Staggion ch' invita tanti e tanti
D' un dolcissimo Sonno al bel godere.

Allegro
cacciator alla nov' alba à caccia
Con corni, Schioppi, e cani escono fuore
Fugge la belva, e Seguono la traccia;
Già Sbigottita, e lassa al gran rumore
De' Schioppi e cani, ferita minaccia
Languida di fuggir, mà oppressa muore.

Allegro
Celebrates the peasant, with songs and dances,
The pleasure of a bountiful harvest.
And fired up by Bacchus' liquor,
many end their revelry in sleep.

Adagio molto
Everyone is made to forget their cares and to sing and dance
By the air which is tempered with pleasure
And (by) the season that invites so many, many
Out of their sweetest slumber to fine enjoyment

Allegro
The hunters emerge at the new dawn,
And with horns and dogs and guns depart upon their hunting
The beast flees and they follow its trail;
Terrified and tired of the great noise
Of guns and dogs, the beast, wounded, threatens
Languidly to flee, but harried, dies.

Χειμώνας

Allegro non molto
Agghiacciato tremar trà nevi algenti
Al Severo Spirar d' orrido Vento,
Correr battendo i piedi ogni momento;
E pel Soverchio gel batter i denti;

Largo
Passar al foco i di quieti e contenti
Mentre la pioggia fuor bagna ben cento

Allegro
Caminar Sopra il giaccio, e à passo lento
Per timor di cader girsene intenti;
Gir forte Sdruzziolar, cader à terra
Di nuove ir Sopra 'l giaccio e correr forte
Sin ch' il giaccio si rompe, e si disserra;
Sentir uscir dalle ferrate porte
Sirocco, Borea, e tutti i Venti in guerra
Quest' é 'l verno, mà tal, che gioja apporte.

Allegro non molto
To tremble from cold in the icy snow,
In the harsh breath of a horrid wind;
To run, stamping one's feet every moment,
Our teeth chattering in the extreme cold

Largo
Before the fire to pass peaceful,
Contented days while the rain outside pours down.

Allegro
We tread the icy path slowly and cautiously,
for fear of tripping and falling.
Then turn abruptly, slip, crash on the ground and,
rising, hasten on across the ice lest it cracks up.
We feel the chill north winds course through the home
despite the locked and bolted doors...
this is winter, which nonetheless
brings its own delights.

Ιστορικό καταγραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπερναρντίνο Μολινάρι, ο οποίος έκανε την πρώτη ηλεκτρική ηχογράφηση των Four Seasons το 1942.

Η ημερομηνία και το προσωπικό της πρώτης ηχογράφησης των The Four Seasons αμφισβητούνται. Υπάρχει ένας συμπαγής δίσκος με μια ηχογράφηση του βιολιστή Alfredo Campoli από ακέτες μιας γαλλικής ραδιοφωνικής εκπομπής- πιστεύεται ότι χρονολογείται από τις αρχές του 1939.[7] Η πρώτη κατάλληλη ηλεκτρική ηχογράφηση έγινε το 1942 από τον Μπερναρντίνο Μολινάρι- αν και η ερμηνεία του είναι κάπως διαφορετική από τις σύγχρονες εκτελέσεις, είναι σαφώς αναγνωρίσιμη ως Οι τέσσερις εποχές. Η ηχογράφηση του Molinari έγινε για την Cetra και εκδόθηκε στην Ιταλία και στη συνέχεια στις Ηνωμένες Πολιτείες σε έξι δίσκους 78 διπλής όψης, τη δεκαετία του 1940. Στη συνέχεια επανεκδόθηκε σε μακρόσυρτο δίσκο το 1950 και, αργότερα, σε ψηφιακό δίσκο (CD).[8]

Η πρώτη αμερικανική ηχογράφηση έγινε την τελευταία εβδομάδα του 1947 από τον βιολιστή Louis Kaufman.[9] Η ηχογράφηση έγινε στο Carnegie Hall πριν από την προγραμματισμένη απαγόρευση ηχογράφησης από την 1η Ιανουαρίου 1948.[10] Οι εκτελεστές ήταν η Ορχήστρα Δωματίου του Concert Hall υπό τον Henry Swoboda, η Edith Weiss-Mann (τσέμπαλο) και ο Edouard Nies-Berger (όργανο).[11] Η ηχογράφηση αυτή συνέβαλε στην επαναφορά της μουσικής του Βιβάλντι στο καθιερωμένο ρεπερτόριο της Ευρώπης και της Αμερικής, σε συνέχεια της δουλειάς που είχε γίνει από τον Μολινάρι και άλλους στην Ιταλία.[12] Κέρδισε το γαλλικό Grand Prix du Disque το 1950, εξελέγη στο Grammy Hall of Fame το 2002 και επιλέχθηκε την επόμενη χρονιά για το National Recording Registry στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Ο Κάουφμαν, ο οποίος έμαθε ότι τα τέσσερα κοντσέρτα ήταν στην πραγματικότητα μέρος ενός συνόλου δώδεκα, άρχισε να βρίσκει την πλήρη παρτιτούρα και τελικά ηχογράφησε τα άλλα οκτώ κοντσέρτα στη Ζυρίχη το 1950, κάνοντας την πρώτη ηχογράφηση του συνόλου του Op. 8 του Βιβάλντι.[13]

Το σύνολο I Musici ηχογράφησε αρκετές φορές τις Τέσσερις εποχές, την πρώτη ηχογράφηση το 1955 με τον Felix Ayo, μια ηχογράφηση του 1959 με τον Ayo και πάλι, και μεταγενέστερες ηχογραφήσεις με τους Roberto Michelucci (1969), Pina Carmirelli (1982), Federico Agostini (1990) και Mariana Sîrbu (1995). Η ηχογράφηση Argo του 1969 από την Academy of St. Martin-in-the-Fields υπό τη διεύθυνση του Neville Marriner και με σολίστ τον Alan Loveday πούλησε πάνω από μισό εκατομμύριο αντίτυπα- έγινε ο πρώτος χρυσός δίσκος του συνόλου.[14]

Το I Solisti di Zagreb, υπό τη διεύθυνση του Antonio Janigro με τον Jan Tomasow ως σολίστ στο βιολί και τον Anton Heiller στο τσέμπαλο, ακολούθησε το 1957 από την ετικέτα Vanguard, η οποία επανεκδόθηκε περαιτέρω από τη Philips και άλλες ετικέτες. Ο Wilfrid Mellers, ένας Άγγλος μουσικοκριτικός, μουσικολόγος και συνθέτης, έγραψε για αυτή την εκτέλεση: "οι σολίστες διατυπώνουν τον λυρισμό τους υπέροχα" [παραπομπή που απαιτείται] Ο John Thornton έγραψε γι' αυτή την ηχογράφηση: "Εδώ υπάρχει απαράμιλλο παίξιμο του συνόλου, με κορυφαίο το ασφαλές παίξιμο του Tomasow. Ο Janigro αποκαλύπτει το ταλέντο του στη διεύθυνση, το οποίο ανταγωνίζεται το σημαντικό ταλέντο του στο βιολοντσέλο.". [15]

Ο Ιβάν Σούπεκ έγραψε για αυτήν την ηχογράφηση:

Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω πόσο πολύ σημαίνει αυτή η παράσταση για μένα, και ίσως σημαίνει και για εσάς. Η πρώτη μου συνάντηση με τους δίσκους έγινε πριν από σχεδόν τριάντα χρόνια, όταν ο "δικός μας" Αντόνιο μου αποκάλυψε την πραγματική σημασία του έργου ενός άλλου μεγάλου Αντόνιο, του διάσημου συνονόματού του, του οποίου τα Le Quattro Staggioni δύσκολα μπορούσα να ακούσω πια εξαιτίας των "μεγάλων", για την ακρίβεια πολύ μεγάλων, εκτελέσεων που συνηθίζονταν τότε, πόσο μάλλον να τα απολαύσω. Η μουσική είναι γρήγορη, ακριβής και αληθινή, ο τονισμός είναι σωστός, το κοντράστ κατάλληλο και το βιολί με όμορφο ήχο σε κατάλληλο συσχετισμό με τους σολίστες του Ζάγκρεμπ. Ο γεμάτος αυτοπεποίθηση και λεπτός τόνος του σολιστικού βιολιού του Jan Tomasow συνδέεται τέλεια με τους σολίστες- ολόκληρη η εκτέλεση είναι εμποτισμένη με το πνεύμα της τελειομανίας του Janigro, αφήνοντας τη μουσική και την ψυχή της πλήρως εκτεθειμένη. Ήταν για πολύ καιρό η μόνη παράσταση που μπορούσα να ακούσω. Μόνο κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας κάποια νέα παιδιά, που παίζουν αυθεντικά όργανα, μου πρόσφεραν παρόμοια ευχαρίστηση και κατανόηση της μουσικής του Αντόνιο Βιβάλντι και, προς μεγάλη μου χαρά, η ερμηνεία του Janigro δεν είναι πλέον η μόνη επιλογή για μένα. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δείχνει επίσης ότι η εκτέλεση του Janigro σε συνεργασία με τους Σολίστες του Ζάγκρεμπ ήταν πολύ μπροστά από την εποχή της, όπως επιβεβαιώνεται από τον Ιγκόρ Στραβίνσκι, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ήταν η ωραιότερη εκτέλεση των Le Quattro Staggioni που είχε ακούσει ποτέ, μια δήλωση που μόλις πρόσφατα έμαθα. Δεν είναι περίεργο, αφού η "γυμνότητα" και η ακρίβεια της ερμηνείας του Τζανίγκρο πρέπει να του άρεσε. Πολύ αργότερα ανακάλυψα και την υπεροχή της ηχογράφησης. Εκείνη την εποχή, οι Σολίστες του Ζάγκρεμπ ηχογραφούσαν για τη Vanguard, κυρίως στη Βιέννη σε διάφορες τοποθεσίες, και η συγκεκριμένη ηχογράφηση έγινε το 1957 στο Rotenturmstrassaal. Η ηχογράφηση έγινε από τον Seymour Solomon, κύριο παραγωγό ολόκληρης της έκδοσης, ο οποίος ερχόταν προσωπικά από τις ΗΠΑ για να επιβλέπει κάθε ηχογράφηση που θα γινόταν από τους Σολίστες του Ζάγκρεμπ, ενώ το παράρτημα της Vanguard στη Βιέννη "Amadeo" ήταν υπεύθυνο για την οργάνωση. (Ευχαριστώ έναν από τους ιδρυτές των Σολίστ του Ζάγκρεμπ, τον κ. Stjepan Aranjoš, που μου έδωσε μερικές σημαντικές πληροφορίες). Ο Janigro ήταν τελειομανής, συχνά μάλλον ανελέητος, όχι μόνο σε θέματα μουσικής αλλά και σε θέματα ήχου, οπότε συμμετείχε άμεσα και εντατικά στη διαδικασία ηχογράφησης, κάτι που ήταν αρκετά ασυνήθιστο εκείνη την εποχή. Όλη αυτή η μεγάλη προσοχή, από όλους τους συμμετέχοντες στο έργο, αντανακλάται επαρκώς στην ίδια την ηχογράφηση, με αποτέλεσμα μια ευάερη εκτέλεση με την κατάλληλη ευρυχωρία και έκταση, με μόνο περιστασιακή "συμφόρηση" των υψηλών τόνων στα τμήματα forte.[16]

Ο Πολ Σούμακερ έγραψε για αυτήν την ηχογράφηση:

Τίποτα από όσα έχω ακούσει δεν αλλάζει την άποψή μου ότι οι καλύτερες Εποχές ερμηνεύτηκαν από τον Jan Tomasow και τους I Solisti di Zagreb και ηχογραφήθηκαν υπέροχα από την Vanguard στις αρχές της στερεοφωνικής εποχής. Αν έχετε σχεδόν όλες τις άλλες εκδόσεις του Seasons, θα θέλετε και αυτή. Εάν τα χρήματα και ο χώρος δεν αποτελούν εμπόδιο, ίσως αξίζει να το αποκτήσετε.[17]

Η ηχογράφηση των "Τεσσάρων εποχών" από τον Nigel Kennedy το 1989 με την English Chamber Orchestra πούλησε πάνω από δύο εκατομμύρια αντίτυπα, αποτελώντας ένα από τα πιο επιτυχημένα έργα κλασικής μουσικής που έγιναν ποτέ.[18] Ο Gil Shaham και η Ορχήστρα Δωματίου Orpheus ηχογράφησαν τις Τέσσερις Εποχές, καθώς και ένα μουσικό βίντεο για το πρώτο μέρος του "Winter" που προβλήθηκε τακτικά στο The Weather Channel στα μέσα της δεκαετίας του 1990.

Έχουν εκδοθεί εκδόσεις του έργου σε Super Audio CD από τους Richard Tognetti, Pinchas Zukerman, Jonathan Carney και Rachel Podger.

Η World's Encyclopedia of Recorded Music του 1952 αναφέρει μόνο δύο ηχογραφήσεις των Τεσσάρων Εποχών - από τους Molinari και Kaufman. Μέχρι το 2011, περίπου 1. 000 ηχογραφημένες εκδόσεις έχουν γίνει από το 1939, από τον Campoli.

Οι κλασικοί μουσικοί έχουν προσπαθήσει να ξεχωρίσουν τις ηχογραφήσεις των "Τεσσάρων Εποχών" με ιστορικά τεκμηριωμένες εκτελέσεις και διακοσμήσεις, μέχρι του σημείου να διαφοροποιήσουν τα όργανα και τα τέμπο ή να παίξουν νότες διαφορετικές από τις προσδοκίες του ακροατή (είτε καθορίζονται από τον συνθέτη είτε όχι).[19] Λέγεται ότι το έργο του Βιβάλντι παρουσιάζει τέτοιες ευκαιρίες για αυτοσχεδιασμό.[20]

Αποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Τέσσερις Εποχές ψηφίστηκαν #67 στο Classic FM Hall of Fame. Τρία από τα τέσσερα κοντσέρτα συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο Classic 100 Concerto.

Παράγωγα έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα παράγωγα έργα αυτών των κοντσέρτων περιλαμβάνουν διασκευές, μεταγραφές, διασκευές, remixes, δείγματα και παρωδίες στη μουσική - θέματα στο θέατρο και την όπερα, soundtracks σε ταινίες (ή βιντεοπαιχνίδια) και χορογραφίες στο μπαλέτο (μαζί με το σύγχρονο χορό, το καλλιτεχνικό πατινάζ, τη ρυθμική γυμναστική, τη συγχρονισμένη κολύμβηση κ. λπ. ) - είτε στο σύνολό τους, είτε σε μεμονωμένες κινήσεις, είτε σε medley. Ο Αντόνιο Βιβάλντι φαίνεται να ξεκίνησε αυτή την τάση προσαρμογής της μουσικής από τις Τέσσερις Εποχές και έκτοτε επεκτάθηκε σε πολλές πτυχές των παραστατικών τεχνών (όπως και άλλα ορχηστρικά και φωνητικά έργα του συνθέτη). Αυτός ο διαγωνισμός μεταξύ αρμονίας και εφεύρεσης (όπως λέγεται) περιλαμβάνει πλέον διάφορα είδη σε όλο τον κόσμο:

1726 (ή 1734)
  • Ο Βιβάλντι επανασχεδίασε το μέρος Allegro από το κοντσέρτο "Άνοιξη", τόσο ως εναρκτήρια sinfonia (τρίτο μέρος), όσο και ως χορωδία (προσθέτοντας στίχους) για την όπερά του Dorilla in Tempe.
  • Ο J. S. Bach χρησιμοποίησε το θέμα του πρώτου μέρους του κοντσέρτου "Άνοιξη" για το τρίτο μέρος (άρια) της καντάτας του Wer weiß, wie nahe mir mein Ende? (BWV 27).
1727 (ή 1730, 1731)
  • Ο Βιβάλντι βασίστηκε στη μελοποίηση του "Gelido in ogni vena", μιας άριας από το λιμπρέτο του Metastasio "Siroe, re di Persia", στο πρώτο μέρος του κοντσέρτου "Χειμώνας". Το Siroe του Vivaldi, που περιέχει μια άρια πάνω σε αυτό το κείμενο, έκανε πρεμιέρα το 1727 (η μουσική χάθηκε). Μια άρια στο κείμενο "Gelido in ogni vena" εμφανίστηκε επίσης στο Argippo του 1730 (η μουσική χάθηκε). Το 1731, εισήγαγε τη σωζόμενη εκδοχή αυτής της άριας στο έργο του Farnace, όταν η όπερα επαναλήφθηκε στην Παβία. [21][22][23]
1739
  • Ο Nicolas Chédeville (Γαλλία) διασκεύασε τα κοντσέρτα (ως "Le printemps, ou Les saisons amusantes") για τροχήλατο ή musette, βιολί, φλάουτο και κοντίνουο.
1765
  • Ο Γάλλος συνθέτης Michel Corrette συνέθεσε και δημοσίευσε ένα χορωδιακό μοτέτο, Laudate Dominum de Coelis, με υπότιτλο Motet à Grand Chœur arranged dans le Concerto de Printemps de Vivaldi. Το έργο, για χορωδία και ορχήστρα, αποτελείται από τα λόγια του Ψαλμού 116 σε μουσική από το κοντσέρτο της Άνοιξης, με σολίστες φωνητικών να τραγουδούν τα μέρη του σόλο κοντσέρτου. [24]

1775

  • Ο Jean-Jacques Rousseau δημοσίευσε την έκδοση για φλάουτο του κοντσέρτου "Άνοιξη".[25][26]
1969
  • Οι Swingle Singers (Γαλλία) ηχογράφησαν ένα άλμπουμ (The Joy of Singing) βασισμένο στο έργο αυτό (και άλλων συνθετών).
1970
  • Ο Astor Piazzolla (Αργεντινή) δημοσίευσε το Estaciones Porteñas, "Οι τέσσερις εποχές του Μπουένος Άιρες"- αυτές έχουν συμπεριληφθεί σε παραστάσεις "οκτώ εποχών", μαζί με το έργο του Vivaldi, από διάφορους καλλιτέχνες.
1972
  • Ο Moe Koffman (Καναδάς) ηχογράφησε ένα άλμπουμ τζαζ με τα κοντσέρτα. [27]
1976
  • Το New Koto Ensemble (Ιαπωνία) ηχογράφησε τα κοντσέρτα με όργανα koto.[28]
1978
  • Ο Michael Franks (Ηνωμένες Πολιτείες) συνέθεσε μια φωνητική σερενάτα βασισμένη στο θέμα του Adagio από το κοντσέρτο "Summer".[29] Στη συνέχεια, το θέμα καλύφθηκε από την WoongSan (Κορέα) το 2010.[30]
1981
  • Οι Τέσσερις εποχές χρησιμοποιούνται στην ομώνυμη ταινία του 1981, μαζί με άλλα κοντσέρτα του Βιβάλντι για φλάουτο.
1982
  • Ο Patrick Gleeson (Ηνωμένες Πολιτείες) ηχογράφησε μια "ηλεκτρονική υλοποίηση" των κοντσέρτων.
1984
  • Ο Thomas Wilbrandt (Δυτική Γερμανία) συνέθεσε και ηχογράφησε το "The Electric V" (που αργότερα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο), το οποίο ερμηνεύει το έργο του Vivaldi με ηλεκτρονικά περιβάλλοντα, φωνητικά και δείγματα από τα πρωτότυπα κοντσέρτα.
  • Ο Roland Petit (Γαλλία) χορογράφησε ένα μπαλέτο (με τίτλο "Les Quatre Saisons") σε μια παράσταση του έργου του Vivaldi από το I Musici.
1987
  • Ο Ben Shedd (Ηνωμένες Πολιτείες) παρήγαγε μια γραφική περιήγηση στη φύση με τα κοντσέρτα ως μουσική υπόκρουση (με αφηγητή τον William Shatner).[31]
1990
  • Μια διασκευή MIDI του κοντσέρτου "Άνοιξη" από την Passport Designs περιλαμβανόταν στα Windows 3. 0.
1993
  • Ο Jean-Pierre Rampal (Γαλλία) ηχογράφησε διασκευές των κοντσέρτων για φλάουτο[32]- αυτές ηχογραφήθηκαν επίσης από την Jadwiga Kotnowska.
1995
  • Ο Arnie Roth (Ηνωμένες Πολιτείες) ηχογράφησε τη "Σουίτα των τεσσάρων εποχών", συμπεριλαμβανομένων σονέτων (που απαγγέλθηκαν από τον Patrick Stewart). Αυτό μπορεί να μην μπορεί να χαρακτηριστεί ως παράγωγο έργο, ανάλογα με το αν τα μεταφρασμένα σονέτα του Βιβάλντι προορίζονταν για αφήγηση μαζί με τη μουσική (αντί να διαβάζονται στα ιταλικά ή σιωπηλά από το κοινό).[33]
1997
  • Οι Baronics (Καναδάς) ηχογράφησαν εκδόσεις για surf κιθάρα ενός μέρους από κάθε ένα από τα κοντσέρτα. [34]
  • Ο Γάλλος μουσικός Jacques Loussier συνέθεσε και ηχογράφησε, με το τρίο του, τζαζ-σουίνγκ ερμηνείες των κοντσέρτων..
1998
  • Οι The Great Kat (Αγγλία/Ηνωμένες Πολιτείες) ηχογράφησαν μια εκδοχή του Presto από το κοντσέρτο "Summer" με κιθάρα (και βιολί). [35]
  • Η Vanessa-Mae (Σιγκαπούρη/Βρετανία) ηχογράφησε μια crossover εκδοχή του ίδιου κινήματος για ηλεκτρικό βιολί. [36]
1999
  • Οι Chinese Baroque Players ηχογράφησαν διασκευές των κοντσέρτων για παραδοσιακά κινεζικά όργανα. [37]
  • Οι Petrova & Tikhonov (Ρωσία) παρουσίασαν το μακρύ πρόγραμμά τους σε ένα medley από τις εποχές του Vivaldi για να κερδίσουν το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ.
2000
  • Το Venice Harp Quartet (Ιταλία) ηχογράφησε διασκευές των κοντσέρτων για σύνολο άρπας. [38]
  • Ο Gustavo Montesano (Αργεντινή) ηχογράφησε μια κιθαριστική εκδοχή του Allegro της "Άνοιξης" με τη Βασιλική Φιλαρμονική Ορχήστρα. [39]
  • Οι Jochen Brusch (Γερμανία) & Sven-Ingvart Mikkelsen (Δανία) ηχογράφησαν διασκευές των κοντσέρτων για βιολί και όργανο.[40]
2001
  • Οι Bond (Αυστραλία/Βρετανία) ηχογράφησαν δύο singles βασισμένα στο κοντσέρτο "Winter", με ηλεκτρικά έγχορδα (βιολί, τσέλο, βιόλα), φωνητικά και ηλεκτρονικά beats. Με παρόμοιο τρόπο ερμήνευσαν μια κίνηση από κάθε εποχή για τις διαφημίσεις αυτοκινήτων Peugeot (2009).
  • Οι Ferhan & Ferzan Önder (τουρκικές δίδυμες αδελφές) ηχογράφησαν μια μεταγραφή των κοντσέρτων για δύο πιάνα από τον Antun Tomislav Šaban.[41]
  • Η BanYa (Νότια Κορέα) ηχογράφησαν μια χορευτική εκδοχή του κοντσέρτου "Winter" για το βιντεοπαιχνίδι Pump It Up.
  • Η Susan Osborn (Ηνωμένες Πολιτείες) ηχογράφησε μια φωνητική σερενάτα νέας εποχής βασισμένη στο Largo του "Χειμώνα". [42]
  • Οι Charades (Φινλανδία) ηχογράφησαν το Presto από το κονσέρτο "Summer" ως "Summer Twist", για σύνολο κιθάρας surf.[43]
  • Μια ηλεκτρονική διασκευή της ίδιας κίνησης ηχογραφήθηκε από τον Takayuki Ishikawa (με το ψευδώνυμο dj TAKA) με τον τίτλο "V" για το ρυθμικό παιχνίδι Beatmania IIDX 5th Style. Το τραγούδι έχει γίνει ένα από τα πιο δημοφιλή της σειράς, καθώς έχει συμπεριληφθεί σε κάθε κυκλοφορία από το ντεμπούτο του.
2003
  • Η Red Priest (Ηνωμένο Βασίλειο) ηχογράφησε διασκευές των κοντσέρτων για φλογέρα. [44]
  • Η Hayley Westenra (Νέα Ζηλανδία) διασκεύασε το κοντσέρτο "Winter" σε ένα τραγούδι με τίτλο "River of Dreams", το οποίο τραγουδιέται στα αγγλικά. Ηχογραφήθηκε για το άλμπουμ Pure στις 10 Ιουλίου.
2004
  • Η Tafelmusik (Καναδάς) διοργάνωσε ένα διαπολιτισμικό καλλιτεχνικό αφιέρωμα βασισμένο στα κοντσέρτα, με τη συμμετοχή κινεζικής πιπάς, ινδικού σαράνγκι και τραγουδιού από το λαρύγγι των Ινουίτ. [45]
2005
  • Η Mỹ Linh (βιετναμέζα τραγουδίστρια) διασκεύασε το κοντσέρτο "Χειμώνας" σε ένα τραγούδι με τίτλο "Mùa Đông" (που σημαίνει επίσης "χειμώνας") στο άλμπουμ της Chat với Mozart (Συνομιλία με τον Μότσαρτ). 
  • Οι Dark Moor (Ισπανία) ηχογράφησαν μια εκδοχή για ηλεκτρική κιθάρα του μέρους Allegro non molto από το κοντσέρτο "Winter", η οποία αργότερα ενσωματώθηκε στο φινλανδικό βιντεοπαιχνίδι Frets on Fire.[46]
2006
  • Η Juliette Pochin (Ουαλία) ερμήνευσε στο ντεμπούτο άλμπουμ της μια οπερατική σουίτα σονέτων σε συνδυασμό με τα κοντσέρτα. 
  • Η χορωδία δωματίου Accentus (Γαλλία) ηχογράφησε μια χορωδιακή εκδοχή του κοντσέρτου "Winter".[47]
  • Ο Stéphane Lambiel (Ελβετία) εκτέλεσε το μακρύ πρόγραμμά του σε ένα medley των concerti για να κερδίσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ.
2007
  • Οι Celtic Woman (Ιρλανδία) ηχογράφησαν το "Winter" Largo με φωνητικά (ιταλικοί στίχοι).[48] Το νεότερο πρώην μέλος, η Chloë Agnew, το ηχογράφησε αρχικά για το άλμπουμ Walking in the Air που κυκλοφόρησε το 2002.
  • Οι PercaDu (Ισραήλ) παρουσίασαν μια διασκευή του μέρους Allegro non molto από το κοντσέρτο "Winter", για μαρίμπες με ορχήστρα δωματίου. [49]
  • Ο Mauro Bigonzetti (Ιταλία) χορογράφησε ένα μπαλέτο των κοντσέρτων για μια γαλλοκαναδική ομάδα χορού. [50]
  • Ο Tim Slade (Αυστραλία) σκηνοθέτησε το 4, ένα ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί τέσσερις κλασικούς βιολιστές στις πατρίδες τους (Τόκιο, Νήσος Πέμπτη, Νέα Υόρκη και Λαπωνία), καθώς σχετίζονται με τις Τέσσερις Εποχές του Βιβάλντι. [51]
  • Η Μητροπολιτική Ορχήστρα Παραδοσιακής Μουσικής της Σεούλ ερμήνευσε τα κοντσέρτα με ενορχήστρωση για ορχήστρα κορεατικής παραδοσιακής μουσικής (gugak) από τον Seong-gi Kim. Ηχογραφήθηκε ζωντανά και κυκλοφόρησε με CD από τη Synnara Music την ίδια χρονιά. [52]

2008

  • Οι Sveceny & Dvorak (Τσεχική Δημοκρατία) δημιούργησαν ένα άλμπουμ και μια θεατρική παραγωγή παγκόσμιας μουσικής βασισμένη στα κοντσέρτα.[53]
  • Ο Yves Custeau (Καναδάς) ηχογράφησε μια rock & roll "one-man band" εκδοχή του Allegro της "Άνοιξης".[54]
  • Η Daisy Jopling [55](Αγγλία/Ηνωμένες Πολιτείες) ηχογράφησε μια εκδοχή για βιολί και χιπ-χοπ του μέρους Allegro non molto από το κοντσέρτο "Winter" και το ερμηνεύει επίσης σε στυλ reggae.
  • Η Innesa Tymochko (Ουκρανία) ερμήνευσε τη δική της crossover εκδοχή του Presto από το κοντσέρτο "Summer", για βιολί.[56]
  • Ο Wez Bolton (Isle of Man) ηχογράφησε μια διασκευή του μέρους Allegro non molto από το κοντσέρτο "Winter", βασισμένη στο remix του ιαπωνικού βιντεοπαιχνιδιού "Beatmania".[57]
  • Ο Patrick Chan (Καναδάς) εκτέλεσε το μακρύ του πρόγραμμα σε ένα medley των concerti για να κερδίσει το Καναδικό Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ.[58]

2009

  • Οι Absynth Against Anguish (Ρουμανία) παρήγαγαν μια ηλεκτρονική (trance) έκδοση των concerti.[59]
  • Ο Riccardo Arrighini (Ιταλία) ηχογράφησε τα κοντσέρτα για σόλο πιάνο, σε στυλ τζαζ.[60]
  • Ο Christophe Monniot ηχογράφησε ambient-jazz ερμηνείες των κοντσέρτων.[61]
  • Ο Christian Blind (Γαλλία) ηχογράφησε μια εκδοχή surf guitar/acid rock του Allegro από το κοντσέρτο "Spring".[62]
  • Οι Sodagreen (Ταϊβάν) ξεκίνησαν το "Vivaldi Project", το οποίο κατέληξε σε μια σειρά από ποπ άλμπουμ βασισμένα στα κοντσέρτα: Spring/Daylight, Summer/Fever, Autumn/Story και Winter/Endless. Το έργο ολοκληρώθηκε το 2015 με την κυκλοφορία του τέταρτου άλμπουμ.

2010

  • Το Μπαλέτο Art Color (Πολωνία) παρουσίασε την παράσταση "4 elements" στο Presto από το κοντσέρτο "Summer", σε διασκευή του Hadrian Filip Tabęcki (Kameleon).[63]
  • Ο David Garrett (Γερμανία) ηχογράφησε μια crossover εκδοχή του χειμώνα του Vivaldi (allegro non molto), συνδυάζοντας το κλασικό βιολί με τη σύγχρονη ροκ μουσική.[64]

2011

  • Ο Black Smith (Ρωσία) ερμήνευσε το μέρος Presto από το κοντσέρτο "Summer" στο ύφος της thrash metal μουσικής (ομοίως, αυτό το μέρος έχει διασκευαστεί πολλές φορές από επίδοξους βιρτουόζους της ηλεκτρικής κιθάρας και άλλους crossover μουσικούς).[65]
  • Οι Angels (Ελλάδα) παρουσίασαν τη δική τους crossover εκδοχή του ίδιου κινήματος, σε μουσική για ηλεκτρικά έγχορδα.[66]
  • Η Szentpeteri Csilla (Ουγγαρία) ερμήνευσε τη δική της crossover εκδοχή του ίδιου έργου, γραμμένη για πιάνο.[67]
  • Ο Leonel Valbom (Πορτογαλία) έκανε remix το μέρος Presto από το κοντσέρτο "Summer" με VST Synths.[68]
  • Ο Tim Kliphuis (Ολλανδία) ερμήνευσε το Allegro από το έργο "Άνοιξη" ως μια διασταύρωση στυλ παγκόσμιας μουσικής.[69]

2012

  • Η Ρωσίδα βιολονίστα Olga Kholodnaya και ο Αργεντινός ντράμερ Marino Colina ενορχήστρωσαν και ηχογράφησαν ζωντανά στο Βερολίνο μια εκδοχή για βιολί και ντραμς.[70][71][72]
  • Ο γερμανικής καταγωγής Βρετανός συνθέτης Max Richter δημιούργησε μια μεταμοντέρνα και μινιμαλιστική ανασύνθεση, Recomposed by Max Richter: Vivaldi - The Four Seasons. Δουλεύοντας με τον σολίστ του βιολιού Daniel Hope, ο Richter απέρριψε περίπου το 75 τοις εκατό του αρχικού υλικού- το άλμπουμ έχει διάρκεια 44 λεπτά.[73]
  • Η Aura (Ιαπωνία) ηχογράφησε μια διασκευή a cappella των κοντσέρτων και είχε επίσης ερμηνεύσει τη χορωδία της Άνοιξης του Βιβάλντι (από το Dorilla in Tempe) σε ένα προηγούμενο άλμπουμ.[74]
  • Η Sinfonity (Ισπανία) ερμήνευσε τα κοντσέρτα για "ορχήστρα ηλεκτρικής κιθάρας".[75]
  • Ο Bachod Chirmof (ΗΠΑ) δημιούργησε μια MIDI ηχογράφηση και μια κινούμενη εικόνα του χειμώνα του Vivaldi (μέρη I και III).[76]
  • Οι Tornado Classic (Ρωσία) ερμήνευσαν το μέρος Presto από το κονσέρτο "Summer", με ηλεκτρική κιθάρα και slap bass.[77]
  • Το συμφωνικό ροκ συγκρότημα Trans-Siberian Orchestra χρησιμοποίησε ένα μέρος του πρώτου μέρους του κοντσέρτου "Winter" στο τραγούδι "Dreams of Fireflies (On A Christmas Night)" στο EP Dreams of Fireflies.

2013

  • Ο Richard Galliano (Γαλλία) ηχογράφησε τα κοντσέρτα για ακορντεόν, καθώς και μερικές από τις άριες της όπερας του στο όργανο.[78]
  • Ο Vito Paternoster (Ιταλία) ηχογράφησε τα κοντσέρτα με τη μορφή σονάτας για βιολοντσέλο.[79]
  • Η Periodic (Γερμανία) παρήγαγε ένα megamix των κοντσέρτων, το οποίο ενσωματώνει ηλεκτρονική μουσική με δείγματα κλασικής ηχογράφησης.[80]
  • Ο Steven Buchanan (ΗΠΑ) δημιούργησε μια τετραλογία "μεσαίων εποχών" (αργά μέρη και αντίστοιχα σονέτα) από την προγραμματική μουσική του Βιβάλντι.[81]

2014

  • Οι The Piano Guys (ΗΠΑ) ηχογράφησαν μια διασκευή για πιάνο και βιολοντσέλο, μια διασταύρωση μεταξύ του κοντσέρτου "Winter" και του "Let it Go" από την ταινία κινουμένων σχεδίων Ψυχρά κι Ανάποδα.[82]
  • Μαζί με την αρχική σύνθεση του "Winter" που περιλαμβάνεται στο Fantasia: Music Evolved, υπάρχουν επίσης δύο μίξεις: η μίξη "Alt Rock" και η μίξη "Steve Porter".

2015

  • Ο Nihad Hrustanbegovic (Κάτω Χώρες) ηχογράφησε τα κοντσέρτα για σόλο ακορντεόν στην Zefir Records.
  • Ο Zozimo Rech και η Adrianne Simioni (Βραζιλία) ηχογράφησαν τα κοντσέρτα για ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα στην εταιρεία Astronomusic.[83]
  • Τα τραγούδια "Summer", "Fall", "Winter" και "Spring" του Lupe Fiasco στο άλμπουμ του Tetsuo & Youth αναφέρονται στα concerti.

2016

  • Ο Justin Bird (Νέα Ζηλανδία) μετέγραψε τα κοντσέρτα για σόλο πιάνο.[84]
  • Τον Απρίλιο, ο βιολονίστας David Aaron Carpenter ηχογράφησε τα κοντσέρτα, διασκευασμένα για βιόλα και κυκλοφόρησαν μαζί με μια διασκευή των Estaciones Porteñas του Piazzolla και The Four Seasons of Manhattan από τον Alexey Shor.[85]

2019

  • Το "For Seasons" είναι μια ανασύνθεση των κοντσέρτων του Βιβάλντι που χρησιμοποιεί αλγόριθμους για να απεικονίσει την κλιματική αλλαγή από το 1725 έως το 2019. Διασκευάστηκε από τη Simone Candotto και θα παρουσιαστεί τον Νοέμβριο του 2019 από την NDR Elbphilharomie Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Alan Gilbert.[86]

2021

  • Το Μπαλέτο της Αριζόνα παρουσίασε πρωτότυπες χορογραφίες του καλλιτεχνικού διευθυντή Ib Andersen σε μια υπαίθρια παράσταση στο καταπράσινο νοτιοδυτικό τοπίο του Βοτανικού Κήπου της Ερήμου.[87]
  • το "The [Uncertain] Four Seasons" είναι μια επανεπεξεργασία του πρωτότυπου έργου του Vivaldi, τόσο από ανθρώπινους συνθέτες όσο και από αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης που βασίζονται σε κλιματικές προβλέψεις για το έτος 2050. Κάθε παράσταση τροποποιείται ώστε να ταιριάζει με τις κλιματολογικές προβλέψεις για την τοποθεσία της παράστασης. Το έργο περιλαμβάνει μια εκδήλωση με πολλές ορχήστρες, η οποία προγραμματίζεται για την 1η Νοεμβρίου 2021, σε συνδυασμό με τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή που πραγματοποιείται στη Γλασκώβη της Σκωτίας. Ήταν εμπνευσμένο από την παράσταση του 2019, "For Seasons". [88]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Heller, Karl (1997). Antonio Vivaldi, The Red Priest of VeniceΔωρεάν πρόσβαση υπoκείμενη σε περιορισμένη δοκιμή, συνήθως απαιτείται συνδρομή. Portland, Oregon: Amadesu Press. σελίδες 171. ISBN 978-1-57467-015-8. 
  2. Philip, Robert (2018). The Classical Music Lover's Companion to Orchestral Music. Yale University Press. σελ. 875. ISBN 9780300120691. 
  3. Everett, Paul (1996). Vivaldi: The Four Seasons and Other Concertos, Op. 8Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 76. ISBN 978-0521404990. 
  4. Christine Lee Gengaro. «Program notes: Four Seasons». Los Angeles Chamber Orchestra. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2012. 
  5. Andrew Mellor Sinfini Music (14 Μαρτίου 2013). «The secret behind the Four Seasons». Sinfini Music. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2014. 
  6. "Vivaldi's Four Sonnets" by Armand D'Angour
  7. Pearl GEMM CD 9151
  8. Two versions are available, one with more extensive sleeve notes giving the political background and history of the work's rediscovery issued by Ermitage ERC CD 12006-2.
  9. Bowling, Lance. «8.110297-98 - VIVALDI: 12 Violin Concertos, Op. 8 / The 4 Seasons (Kaufman) (1947, 1950)». Naxos Records. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2018. 
  10. Jeremy Eichler (2005-02-27). «The Masterpiece That Took 200 Years to Become Timeless». The New York Times. https://www.nytimes.com/2005/02/27/arts/music/the-masterpiece-that-took-200-years-to-become-timeless.html. Ανακτήθηκε στις 2018-01-06. 
  11. Concert Hall Records, CHS. set AR; reissued on Naxos Historical 8.110297-98.
  12. Jeremy Eichler (2005-02-27). «The Masterpiece That Took 200 Years to Become Timeless». The New York Times. https://www.nytimes.com/2005/02/27/arts/music/the-masterpiece-that-took-200-years-to-become-timeless.html. Ανακτήθηκε στις 2018-01-06. 
  13. # CHS.CHC 1064 (#Nix.CLP 1061-1/2)
  14. Andrew Clements (2016-10-04). «Neville Marriner - ten of his best recordings». The Guardian. https://www.theguardian.com/music/musicblog/2016/oct/04/neville-marriner-ten-of-his-best-recordings-andrew-clements. Ανακτήθηκε στις 2018-01-06. 
  15. Thornton, John (October 1958). «Stereo Disc Reviews». HiFi/Stereo Review 1 (9): 88. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-04-01. https://web.archive.org/web/20160401044825/http://vintagevacuumaudio.com/vintage-magazines/hifi/1958-10-hifi-stereo-review.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-03-13. 
  16. Antonio Janigro - WAM[απαιτείται πλήρης παραπομπή]
  17. Web(UK), Music on the. «Vivaldi - The Ultimate Four Seasons [PS]: Classical CD Reviews- April 2003 MusicWeb(UK)». www.musicweb-international.com. 
  18. Wright, Steve (23 August 1999). «Not quite Vivaldi: Nigel Kennedy remembers Hendrix». CNN. http://edition.cnn.com/SHOWBIZ/Music/9908/23/wb.kennedy/. 
  19. Performing Vivaldi, Interview with Nemanja Radulovic, featured on YouTube (recording artist's channel)
  20. Performing Vivaldi, Interview with Aisslinn Nosky, featured on YouTube (producer's channel).
  21. RISM rism[νεκρός σύνδεσμος] 212006277
  22. Spáčilová, Jana (2013). «Brněnská opera Argippo z roku 1733 ve světle nových výzkumů» (στα cs). opus musicum (Brno: Opus musicum) 13 (2): 9. ISSN 0862-8505. https://www.opusmusicum.cz/content/brn%C4%9Bnsk%C3%A1-opera-argippo-z-roku-1733-ve-sv%C4%9Btle-nov%C3%BDch-v%C3%BDzkum%C5%AF. 
  23. Spáčilová, Jana (2014). «Unbekannte Brünner Oratorien Neapolitanischer Komponisten vor 1740» (στα γερμανικά). Musicologica Brunensia (Brno: Faculty of Arts of the Masaryk University) 49 (1): 143. doi:10.5817/MB2014-1-9. ISSN 1212-0391. 
  24. Hopkins, Translated by Bill (1970). Antonio Vivaldi; his life and work. Berkeley: University of California Press. σελ. 87. ISBN 978-0-520-01629-3. 
  25. Jean-Jacques Rousseau Le Printems de Vivaldi arrangé pour une Flute sans accompagnement. Αρχειοθετήθηκε 2022-09-28 στο Wayback Machine. Paris: Bignon, 1775.
  26. Le Printemps de Vivaldi Αρχειοθετήθηκε 2021-01-25 στο Wayback Machine. at www.dolcimelo.com
  27. Moe Koffman "The Four Seasons", GRT or Derby record label, Discogs listing.
  28. New Koto Ensemble "Koto Four Seasons", Discogs listing.
  29. Michael Franks, "Vivaldi's song", "Burchfield Nines" album.
  30. WoongSan, "Vivaldi's Song", album "Close Your Eyes" (Pony Canyon label).
  31. Ben Shedd, "Seasons", listed on IMDB; trailer featured on Vimeo (photagrapher's channel).
  32. Flute "Jean-Pierre Rampal Plays Vivaldi's Four Seasons", Sony Classical (53105), Allmusic listing.
  33. Arnie Roth, "The Compleat Four Seasons", listed on Allmusic.
  34. The Baronics "Get Bach!", on Discogs.
  35. The Great Kat, "Bloody Vivaldi", album.
  36. Vanessa-Mae "Storm", album.
  37. Chinese Baroque Players "Four Seasons", Xien Records (XNC2 44032), Allmusic listing
  38. Venice Harp Quartet "Four Seasons for Four Harps", Fine Classics (4423–2), Allmusic listing.
  39. Primavera Tango "Flamenco Fantasy", on Discogs.
  40. Brusch & Mikkelsen "The Four Seasons", Classico CLASSCD333
  41. Ferhan & Ferzan discography "Vivaldi Reflections" Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., EMI classics. Retrieved on 23 June 2013.
  42. Susan Osborn, "Winter/Vivaldi", album "Still Life" (Pony Canyon label).
  43. The Charades, "Vivaldi's Summer Twist", album "As Hot As Cool Can Be" (Power Records).
  44. Red Priest's "Four Seasons" (Dorian 90317), Allmusic listing.
  45. "The Four Seasons Mosaic" DVD is paired with Tafelmusik's L'estro armonico CD, featured on Vimeo (producer's channel).
  46. Frets on Fire "Dark Moor's winter", featured on YouTube (open source gameplay recording).
  47. Accentus "Transcriptions 2", on Discogs.
  48. Celtic Woman: A New Journey, "Vivaldi's Rain".
  49. PercaDu (Tomer Yariv and Adi Morag), "Vivaldi, winter arr for marimbas", featured on YouTube (recording artist's channel).
  50. LesGrandsBallets "Les quatre saisons", featured on YouTube (producer's channel).
  51. Tim Slade "4", listed on IMDB.
  52. Information about CD "국악으로 듣는 비발디의 사계 (in Korean)", on Aladin Communication Inc.
  53. Jaroslav Sveceny & Michal Dvorak "Vivaldianno MMVIII", featured on Vimeo (recording artist's channel).
  54. Yves Custeau "Vivaldi Rock Spring", featured on YouTube (recording artist's channel).
  55. Daisy Jopling, "Winter (hip hop)", album "Key to the Classics", "Winter (reggae)", featured on YouTube (recording artist's channel).
  56. Innesa Tymochko, "Vivaldi's Storm", featured on YouTube (recording artist's channel).
  57. Wez Bolton, "Winter (cover version)", featured on YouTube (recording artist's channel).
  58. Patrick Chan, "2008 Nationals", featured on YouTube (channel for the skater).
  59. Absynth Against Anguish "The Four Seasons 2.0", creative commons audio.
  60. Riccardo Arrighini, "Le quattro stagioni" Αρχειοθετήθηκε 2017-12-01 στο Wayback Machine., album "Vivaldi in Jazz".
  61. Christophe Monniot, "Vivaldi Universel, Saison 5", Cristal Records (CR 149).
  62. BlinDChriS "Vivaldi Dead Springs", creative commons media.
  63. Art Color Ballet "Vivaldi 4 Elements", featured on YouTube (producer's channel).
  64. David Garrett "Vivaldi/Vertigo", album "Rock Symphonies", featured on Vimeo (producer's channel).
  65. Black Smith "Vivaldi Tribute", Against all odds (DVD), featured on YouTube (recording artist's channel).
  66. Angels Ensembles, "Angels Summer", featured on YouTube (recording artist's channel).
  67. Szentpeteri Csilla, "Storm – Crossover", featured on YouTube (recording artist's channel).
  68. Leonel Valbom, "Summer Vivaldi", featured on SoundCloud (recording artist's channel).
  69. Tim Kliphuis "Spring – Gypsy Jazz and Celtic version", "Live at Iford Manor" (DVD), featured on YouTube (recording artist's channel).
  70. «Night in Istanbul by Olga Show on Apple Music». iTunes (στα Αγγλικά). 23 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2017. 
  71. «Save the Street Musicians by Olga Show on Apple Music». iTunes (στα Αγγλικά). 27 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2017. 
  72. Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: Marino Colina (2012-10-08), OLGA SHOW - SUMMER - VIVALDI - violin drums bass, https://www.youtube.com/watch?v=-_PTiO04ARk, ανακτήθηκε στις 2017-03-08 
  73. Gill, Andy (27 October 2012). «Album: Max Richter, Vivaldi: The Four Seasons, Recomposed By Max Richter (Deutsche Grammophon)». Independent (London). https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/reviews/album-max-richter-vivaldi-the-four-seasons-recomposed-by-max-richter-deutsche-grammophon-8226832.html. Ανακτήθηκε στις 27 December 2012. 
  74. Aura discography "Le Quattro Stagioni" Αρχειοθετήθηκε 2011-11-17 στο Wayback Machine., EPIC Records (ESCL 3932). Retrieved on 3 June 2013.
  75. Sinfonity "The Four Seasons", live in Madrid, featured on Vimeo (recording artist's channel).
  76. Bachod Chirmof, "Midi Animation – Vivaldi", featured on Vimeo (recording artist's channel).
  77. Tornado Classic, "Vivaldi Summer", featured on Vimeo (producer's channel).
  78. Richard Galliano, DG Label "Vivaldi" Αρχειοθετήθηκε 2013-07-06 στο Wayback Machine. (featured on artist's site).
  79. Vito Paternoster "The Four Seasons in forma di sonata for cello" ("Baryton BRT 006", tracks featured on Magnatune).
  80. The Periodic project & Lennart Wittenhagen "Vier Jahreszeiten", featured on Vimeo (recording artist's channel).
  81. A Vivaldi Compendium "Midseasons", creative commons media, featured on YouTube (producer's channel).
  82. The Piano Guys – "Let it Go (Disney's "Frozen") Vivaldi Winter", featured on YouTube (group's channel).
  83. «The Four Seasons». www.astronomusic.com. 
  84. «Le quattro stagioni (Vivaldi, Antonio) - IMSLP/Petrucci Music Library: Free Public Domain Sheet Music». imslp.org. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. 
  85. Carpenter, David Aaron (15 Απριλίου 2016). «Vivaldi, Piazzolla, Shor: The 12 Seasons». Warner Classics. 
  86. «For Seasons». 14 Οκτωβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2022. 
  87. «The Four Seasons - A World Premiere». 
  88. «The [uncertain] Four Seasons». 14 Οκτωβρίου 2021.