Ντέμνα της Γεωργίας
| Ντέμνα της Γεωργίας | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 12ος αιώνας |
| Θάνατος | 1178 Κουτάισι |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Δαβίδ Ε΄ της Γεωργίας |
Ο Ντέμνα, γεωργιανά: დემნა Demna, ένα υποκοριστικό για τον Δημήτριο დემეტრე Demeter (γενν. πριν από το 1155 - απεβ. π. το 1178) από τον Οίκο των Βαγρατιδών-Ιβηρίας ήταν Γεωργιανός βασιλικός πρίγκιπας και διεκδικητής του θρόνου, που ανακηρύχθηκε βασιλιάς κατά την αποτυχημένη εξέγερση των ευγενών του 1177/8.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν ο μόνος γιος και κληρονόμος του βασιλιά Δαβίδ Ε΄, ο οποίος είχε καθαιρέσει τον πατέρα του Δημήτριο Α΄ σε ένα πραξικόπημα του παλατιού το 1155. Λίγο μετά το τέλος τού Δαβίδ Ε΄ (1155), ο Δημήτριος A; ανακήρυξε τον νεότερο γιο του, Γεώργιο (Γ΄) ως διάδοχο, παραβιάζοντας έτσι έναν κύριο νόμο της διαδοχής και στερώντας από τον Ντέμνα τα δικαιώματά του στον θρόνο.
Τα μεσαιωνικά Γεωργιανά και Αρμενικά χρονικά είναι συγκεχυμένα σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες απεβίωσε ο Δαβίδ Ε΄. Σύμφωνα με τους μεσαιωνικούς Αρμένιους ιστορικούς, ο Γεώργιος Γ΄ ενεπλάκη κατά κάποιο τρόπο στη δολοφονία του, αν και οι Γεωργιανές πηγές δεν αναφέρουν τίποτε γι' αυτό. Ένας Αρμένιος χρονικογράφος, ο Βαρντάν Αραβέλτσι, λέει ότι ο Δαβίδ Ε΄ δολοφονήθηκε «από τον Σουμπάτ και τον Iβάνε [Oρμπέλι] σε μία συνωμοσία των Oρμπέλι... Είχαν κάνει συμφωνία με τον Γεώργιο, τον αδελφό του Δαβίδ, ότι θα τους όριζε στρατηγούς». Ο Ιβάνε Ορμπέλι ανταμείφθηκε πράγματι από τον Γεώργιο Γ΄ με τον τίτλο του αμιρσπασαλάρ κατά τη στέψη εκείνου. Ένας άλλος Αρμένιος, ο Στέπανος Ορμπελιάν, απόγονος του γένους των Oρμπέλι, που έγραψε λίγο μετά τον Βαρντάν, αρνείται οποιαδήποτε οικογενειακή ανάμειξη στη δολοφονία του βασιλιά και ισχυρίζεται ότι ο Γεώργιος Γ΄ είχε ορκιστεί στον βασιλεύοντα αδελφό του ότι θα κυβερνούσε μόνο, έως ότου ο Ντέμνα φτάσει στην ενηλικίωσή του, αλλά στη συνέχεια δεν εφάρμοσε τον όρκο του. Ισχυρίζεται ότι οι Ορμπέλι ήταν μάρτυρες αυτού τού όρκου και ότι οδήγησαν την εξέγερση του 1177 για να επαναφέρουν τον Ντέμνα, ο οποίος ήταν πλέον ενήλικος, στη σωστή θέση του. Είτε έτσι, είτε αλλιώς ο Ντέμνα θεωρήθηκε από πολλούς ως νόμιμος διεκδικητής του στέμματος της Γεωργίας και θύμα αδικίας. Επιπλέον, είχε νυμφευτεί την κόρη του Ιβάνε Ορμπέλι και το ενδιαφέρον τής οικογένειας για την εξέγερση ήταν σαφές. Ο Ντέμνα είχε επίσης τη συμπάθεια από αρκετούς υψηλόβαθμους αυλικούς και στρατιωτικούς, που είχαν τα φέουδά τους κυρίως στα νότια Γεωργιανά και στα υπό την επικυριαρχία της Γεωργίας Αρμενικά εδάφη.
Η εξέγερση με επικεφαλής τον Ιβάνε Ορμπέλι ξεκίνησε το 1177. Οι αντάρτες έστεψαν τον Ντέμνα βασιλιά στο κάστρο της Αγάρα και παρέλασαν με 30.000 άνδρες στην πρωτεύουσα της Γεωργίας, την Τιφλίδα. Ωστόσο το σχέδιο αιφνιδιαστικής επίθεσης του Ορμπέλι απέτυχε. Ο Γεώργιος Γ΄ στηρίχθηκε κυρίως σε στρατεύματα διάρρηξης, που παρείχαν οι μισθοφόροι Κιπτσάκοι και οι Καυκάσιοι ορειβάτες. Με τη βία και τη διπλωματία παρότρυνε πολλούς από τους επαναστάτες ευγενείς να παραδοθούν. Ωστόσο ο Ορμπέλι αρνήθηκε να συμμορφωθεί και αποσύρθηκε στο φρούριο Λόρχε (τώρα Λόρι Αρμενίας). Ο βασιλικός στρατός κατέλαβε γρήγορα τα φέουδα των ανταρτών αρχόντων και πολιόρκησε το Λόρχε. Ο Ορμπέλι ζήτησε βοήθεια από τους γειτονικούς Σελτζούκους ηγεμόνες, αλλά οι δυνάμεις του είχαν εξαντληθεί εντελώς, πριν προλάβουν να φθάσουν οι ενισχύσεις. Ο Ντέμνα ήταν ο πρώτος, που παραδόθηκε. Αφήνοντας τον εαυτό του και τους οπαδούς του στο έλεος τού θείου του, τυφλώθηκε και ευνουχίστηκε, για να εξασφαλιστεί η πρωτοκαθεδρία του κλάδου της οικογένειας του Γεωργίου Γ΄. Οι Ορμπέλι εξοντώθηκαν και τα εδάφη και τα πλούτη τους κατασχέθηκαν. Φυλακισμένος, ο Ντέμνα δεν επέζησε της τιμωρίας και σύντομα απεβίωσε.
Η Γεωργιανή ποιήτρια Tάμαρ Εριστάβι πρότεινε το 1988 μία ρομαντική, αν και αναξιόπιστη και κατά τα άλλα αναπόδεικτη υπόθεση, που ταυτίζει τον πρίγκιπα Ντέμνα με τον διάσημο γεωργιανό ποιητή Σότα Ρουσταβέλι, ο οποίος φέρεται να ήταν ερωτευμένος με την εξαδέλφη του, την πριγκίπισσα Tάμαρ. ο Σότα επέζησε των καταστολών και έγραψε το ποίημά του Ο Ιππότης με το Δέρμα του Πάνθηρα (αφιερωμένο στην Τάμαρ) εξόριστος, με την υποτιθέμενη ταυτότητα του Ρουσταβέλι.
Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Lordkipanidze M. Georgian Soviet Encyclopedia, Volume III, Page 461, Tbilisi, 1978