Νικόλαος Ματούσης
| Νικόλαος Ματούσης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Νικόλαος Ματούσης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 15 Αυγούστου 1899 Σαμαρίνα Γρεβενών |
| Θάνατος | 11 Μαρτίου 1991 Λάρισα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός δικηγόρος[1] |
| Πολιτική τοποθέτηση | |
| Πολιτικό κόμμα/Κίνημα | Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος (Ι. Σοφιανόπουλου) και Λεγεώνα των Βλάχων |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Σοφία Ματούση (από 1920) |
| Τέκνα | Πολυξένη Ματούση |
Ο Νικόλαος Ματούσης (15 Αυγούστου 1899, Σαμαρίνα[2] - 11 Μαρτίου 1991, Λάρισα[3]) ήταν Έλληνας βλαχόφωνος δικηγόρος και συνεργάτης της ναζιστικής Γερμανίας που σχετίστηκε με τη προσπάθεια της Λεγεώνας των Βλάχων του Αλκιβιάδη Διαμάντη. Μετά την αναχώρηση του Διαμαντή, ήταν ο ουσιαστικός αρχηγός της Λεγεώνας μέχρι που και ο ίδιος, ένα χρόνο αργότερα, το 1943 έφυγε για τη Ρουμανία. Στη Ρουμανία φυλακίστηκε μόλις ανέλαβε το κομμουνιστικό καθεστώς, ενώ το 1964 με αίτηση των ελληνικών αρχών στάλθηκε στην Ελλάδα, όπου πέρασε από νέα δίκη και αθωώθηκε, καίτοι είχε καταδικαστεί από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων το 1945 για προδοσία. Έζησε στην Ελλάδα ελεύθερος ως το τέλος της ζωής του το 1991.
Νεανικά Χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Γεννήθηκε στη Σαμαρίνα το 1899 σε εύπορη οικογένεια. Σπούδασε στη Νομική Αθηνών από όπου και αποφοίτησε. Έγινε μέλος του ΚΚΕ και αναδείχθηκε στέλεχος του και εκλέχτηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής[4]. Λόγω συμμετοχής και οργάνωσης αγροτικής εξέγερσης[5][6] στα Τρίκαλα το 1925 δικάστηκε από το στρατοδικείο Λάρισας[7]. Διαγράφτηκε από το ΚΚΕ[8]. Έγινε στέλεχος στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας υπό τους Ιωάννη Σοφιανόπουλο και Απόστολο Παγκούτσο τουλάχιστον έως το 1936[9] θέτοντας υποψηφιότητα για βουλευτής Λάρισας. Αργότερα διαγράφτηκε[10]. Επί δικτατορίας του Μεταξά ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τον υπουργό δημόσιας τάξης Κωνσταντίνο Μανιαδάκη[11] και δεν διώχθηκε όπως τα υπόλοιπα στελέχη του Αγροτικού κόμματος[12]. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1920 άρχισε επαφές με τον Αλκιβιάδη Διαμάντη.
Στη Κατοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Απρίλη του 1941 ο Ματούσης υποδέχθηκε στην Λάρισα τον Αλκιβιάδη Διαμάντη και τον συνόδευσε στις επαφές του στην Αθήνα, έχοντας τη δεύτερη θέση στην φιλοϊταλική βλάχικη οργάνωση Ρωμαϊκή Λεγεώνα. Καθαιρούσε και διόριζε προέδρους κοινοτήτων και δήμευε περιουσιακά στοιχεία. Φορούσε στολή Ιταλού αξιωματικού και συνόδευε τις κατοχικές δυνάμεις, υπέγραψε το υπόμνημα Βλαχόφωνων και δημοσίευσε κείμενα υπέρ του Γ' Ράιχ. Η προσπάθεια του να γίνει πρωθυπουργός με τη βοήθεια των Ιταλών συνάντησε την άρνηση των Γερμανών. Μετά το καλοκαίρι του 1943 υπό το φόβο του ΕΛΑΣ[13] εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου συμμετείχε στην εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση Πρωτοπόροι Νέας Ευρώπης[14]. Στην Απελευθέρωση κατέφυγε στη Ρουμανία, όπου συνελήφθη το 1948 με την επικράτηση του κομμουνιστικού κόμματος και φυλακίστηκε για χρόνια.
Επιστροφή στην Ελλάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από αίτημα του Ελληνικού κράτους το 1964, παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές στις 13 Μαΐου 1964 και έμεινε στις φυλακές Αβέρωφ μέχρι την 25 Ιουνίου 1964, οπότε αποφυλακίσθηκε με απόφαση δικαστηρίου. Δύο ημέρες μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα υπέβαλε ανακοπές κατά των αποφάσεων του Ειδικού Δικαστηρίου Δοσίλογων. Στη δίκη που έγινε στις 25 Μαΐου κάλεσε μάρτυρες υπεράσπισης τον πρώην αρχηγό του ΕΔΕΣ Αθηνών Απόστολο Παπαγεωργίου καθώς και τον παλιό συνεργάτη πολιτικό Απόστολο Παγκούτσο[15]. Κατέθεσε τελικά μόνο ο Παπαγεωργίου. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι οι προηγούμενες καταδικαστικές αποφάσεις εξαφανίζονται και δίκασε τον Ματούση κατ'ουσίαν. Αποφάσισε δε παύση της ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής με διατήρηση των αποφάσεων δήμευσης περιουσιακών στοιχείων και αθώωση στις κατηγορίες ότι παρείχε πληροφορίες στον εχθρό για κινήσεις «ατόμων και οργανώσεων, εργαζομένων διά τον Εθνικόν και συμμαχικόν αγώνα». Ακολούθως αφέθηκε ελεύθερος. Στήριξε με δημοσίευμα του την Χούντα. Πέθανε στην Λάρισα στις 11 Μαρτίου 1991.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύζυγός του από το 1920 ήταν η Σοφία Μπαλοδήμου (-1984) και κόρη του η Ξένη (Πολυξένη) Ματούση (1927-28 Σεπτεμβρίου 1985), ζωγράφος.[16]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σταύρος Παπαγιάννης, Τα παιδιά της λύκαινας. Οι «επίγονοι» της 5ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944), Εκδόσεις Σοκόλη. ISBN 978-960-7210-71-5, 1999, 2004
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004). Τα παιδιά της λύκαινας. Οι «επίγονοι» της 5ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944). Εκδόσεις Σοκόλη. σελ. 197. ISBN 978-960-7210-71-5.
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004), σελ. 199
- ↑ «Λουκάς Καρλιάφτης (Καστρίτης) Α΄ Μ Ε Ρ Ο Σ Η ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟΥ Οργανωτική Διάρθρωση του Αρχείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2014.
- ↑ Η αγροτική εξέγερση των Τρικάλων στα 1925, εφημερίδα Ριζοσπάστης, Ηλεκτρονική έκδοση, ανακτήθηκε στις 7/5/2014
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004), σελ. 522-3
- ↑ εφημερίδα Ριζοσπάστης, Φύλλο: 4/4/1925, Σελίδα: 4, ανακτήθηκε στις 7/5/2014
- ↑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΣΜΟΥ-ΤΡΟΤΣΚΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΈΡΟΣ Δ' 1925-1927 Η νόθα "μπολσεβικοποιήση" του ΚΚΕ, εκδόσεις Εργατικής Πρωτοπορίας, μέρος τέταρτο σελ 66
- ↑ εφημερίδα Ριζοσπάστης, Φύλλο: 22/5/1936, Σελίδα: 3, ανακτήθηκε 7/5/2014
- ↑ εφημερίδα Ριζοσπάστης, Φύλλο: 23/11/1944, Σελίδα: 2, ανακτήθηκε στις 7/5/2014
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004), σελ. 198
- ↑ Αλέξανδρος Δάγκας Για μια κοινωνική ιστορία της υπαίθρου. Η περιφέρεια Θεσσαλονίκης στον 20ό αιώνα Η περίοδος έως το 1945 σελ 306
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004), σελ. 396
- ↑ Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα Εθνικοσοσιαλιστικές και φασιστικές οργανώσεις στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου και της Κατοχής (1941-1944) Ιάκωβος Περ. Χονδροματίδης Περισκόπιο, 2001
- ↑ Παπαγιάννης, Σταύρος (2004), σελ. 420-1, 530
- ↑ Παπαθεοδώρου, Νικόλαος Αθ. (2015-03-04). «Η οικογένεια Νικ. Ματούση». Ελευθερία (newspaper of Larissa). http://www.eleftheria.gr/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/item/15068-.html. Ανακτήθηκε στις 2015-08-16.