Μνημείο του Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι (Γκντανσκ)

Μνημείο του Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι (Γκντανσκ)
Είδος	μνημείο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	54°21′8″N 18°38′54″E
Διοικητική υπαγωγή	Γκντανσκ
Χώρα	Πολωνία
Ύψος	8 μέτρα
Υλικά	μπρούντζος και ψαμμίτης
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Συντεταγμένες: 54°21′7″N 18°38′53″E / 54.35194°N 18.64806°E / 54.35194; 18.64806

Το Μνημείο του Βασιλιά Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι στο Γκντανσκ (πολωνικά: Pomnik króla Jana III Sobieskiego w Gdańsku) είναι έφιππος ανδριάντας του βασιλιά της Πολωνίας Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι (1629-1696). Αρχικά φτιάχτηκε στο Λβιβ το 1898 και στη συνέχεια το μνημείο μεταφέρθηκε στο Γκντανσκ το 1965.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μνημείο χρηματοδοτήθηκε από την πόλη του Λβιβ, του Βασιλείου της Γαλικίας και Λοδομερίας (τμήμα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας). Αποκαλύφθηκε επίσημα στις 20 Νοεμβρίου 1898. Το έφιππο άγαλμα του Πολωνού βασιλιά σχεδιάστηκε από τον γλύπτη Ταντέους Μπάροντς και χυτεύτηκε σε μπρούτζο από τη βιεννέζικη εταιρεία που ανήκει στον Άρτουρ Κρουπ. Το μεγάλο νεο-μπαρόκ βάθρο του μνημείου από γκρίζο ψαμμίτη από το Τερνόπιλ δημιουργήθηκε στο στούντιο γλυπτικής του Γιούλιαν Μαρκόφσκι στο Λβιβ. Το σχέδιο του βασιλιά βασίστηκε στο πρότυπο ενός επιχειρηματία από το Λβιβ, του Μάριαν Στίπαλ. Ανεγέρθηκε σε μια πλατεία κατά μήκος της Λεωφόρου Βάουι Χετμάνσκιε (Wały Hetmańskie, σήμερα Λεωφόρος Ελευθερίας), έναν από τους πιο αντιπροσωπευτικούές πεζόδρομους της πόλης. Προς το παρόν, ένα μνημείο αφιερωμένο στον Ταράς Σεβτσένκο βρίσκεται σε αυτό το μέρος.^[1]^[2]^[3]

Ο Σομπιέσκι, ο μόνος βασιλιάς της Πολωνίας με καταγωγή από την περιοχή του Λβιβ (γεννήθηκε στο Ολέσκο, επισκεπτόταν συχνά την πόλη Ζούουκιεφ και είχε ένα βασιλικό αρχοντικό στο Λβιβ), απεικονίστηκε με μια εορταστική εθνική ενδυμασία (φορώντας ζούπαν και κόντους) να πηδά έφιππος πάνω από ένα πεσμένο εχθρικό πυροβόλο και θρυμματισμένα υπολείμματα στο πεδίο της μάχης, συμπεριλαμβανομένης μιας σπασμένης άμαξης όπλου. Η μορφή του βασιλιά κοιτούσε τη νοτιοανατολική κατεύθυνση από όπου το Λβιβ δεχόταν συχνά επιθέσεις από δυνάμεις εισβολής.^[4]^[5]

Το έργο του Ταντέους Μπάροντς μοιάζει στιλιστικά με προηγούμενες απεικονίσεις του βασιλιά, ειδικά το άγαλμα στο Πάρκο Γουαζιένκι στη Βαρσοβία που αποκαλύφθηκε το 1787, όπου και στις δύο περιπτώσεις οι αναλογίες του αλόγου και του αναβάτη φαίνεται να είναι αμφισβητήσιμες.^[6]

Όταν το Λβιβ καταλήφθηκε ξανά από την ΕΣΣΔ το 1944, υποβλήθηκε μια πρόταση για να αναδιαμορφωθεί το άγαλμα ώστε να μοιάζει με τον Μπογκντάν Χμελνίτσκι, τον εθνικό ήρωα της Ουκρανίας. Ωστόσο, το 1950 το άγαλμα παραδόθηκε στις πολωνικές αρχές. Για 16 χρόνια, εκτέθηκε σε ένα πάρκο κοντά στο Παλάτι του Βιλάνουφ, μια από τις κατοικίες του μονάρχη, προτού μεταφερθεί στο Γκντανσκ. Οι αξιωματούχοι της πόλης από την Κρακοβία και το Βρότσουαφ ενδιαφέρθηκαν επίσης να αποκτήσουν το μνημείο, αλλά οι προσπάθειές τους να το φιλοξενήσουν αποδείχθηκαν ανεπιτυχείς. Το μνημείο βρίσκεται σε ένα από τα μεγάλα πάρκα της Παλιάς Πόλης του Γκντανσκ, το Drzewny Targ (Αγορά Ξύλου), και αποκαλύφθηκε τελετουργικά στις 26 Ιουνίου 1965. Ο βασιλιάς βλέπει προς τη δυτική κατεύθυνση. Η αρχική πλάκα με την επιγραφή Królowi Janowi III, miasto Lwów, MDCCCXCVIII («Στον Βασιλιά Γιαν Γ΄, η πόλη του Λβιβ, 1898») τοποθετήθηκε μετά το 1989. Το 2000, το μνημείο φωταγωγήθηκε.^[7]^[8]

Το μνημείο ζυγίζει περίπου 7 τόνους και έχει ύψος πάνω από 8 μέτρα. Το 2019, οι αρχές της πόλης ανακοίνωσαν σχέδια για την κατασκευή ενός φωτισμένου σιντριβανιού μπροστά από το μνημείο.^[9]