Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού αφορά στην συλληψη, μελέτη και υλοποιήση μιας εικόνας του χώρου με τεχνητό φώς που στοχεύει στην ανάδειξη του χώρου είτε με φυσικό ή τεχνητό φως. Η υλοποίηση της μελέτης περιλαμβάνει την ακριβή τοποθέτηση των φωτιστικών επί των σχεδίως κατασκευής και τον έλεγχο του φωτός, φυσικού ή τεχνητού. Το φως και ο χώρος δεν είναι δυο ξεχωριστές έννοιες, διότι αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως οι επιφάνειες, ο όγκος, τα χρώματα και η υφή είναι ποιότητες ορατές και αντιληπτές μόνο με την παρουσία φωτός. Κατά συνέπεια οι αρχιτέκτονες σχεδιάζουν έχοντας καταρχάς στο νου τους το φυσικό φως. Η μελέτη φυσικού φωτισμού συνιστά στην βελτίωση των συνθηκών εντός των κτιρίων κατά την διάρκεια της ημέρας όπως για παράδειγμα την αποφυγή θάμβωσης σε ένα κτίριο γραφείων, την μελέτη επάρκειας φυσικού φωτός σε ένα σχολέιο, την ποιότητα φυσικού φωτός που δεχεται η βλάστηση σε ενα αίθριο κτιρίου κλπ. Η μελέτη τεχνητού φωτισμού αφορά στην δημιουργία μιας νέας εικόνας του χώρου την νύχτα. Ο σχεδιασμός σε αυτήν την περίπτωση ξεκινά από το μηδέν και ο μελετητής καλείται να φτανταστεί και να επικοινωνήσει με οπτικά μέσα στους πελάτες και την μελετητική ομάδα την ιδέα του για την εμφάνιση του κτιρίου, του χώρου ή του τοπίου κατά την διάρκεια της νύχτας.


Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού αναφέρεται στην τέχνη και την επιστήμη του φωτισμού του ανθρώπινου περιβάλλοντος. Οι μελετητές φωτισμού είναι οι επαγγελματίες οι όποιοι έχουν τη δυνατότητα και την ευθύνη να εφαρμόσουν την τέχνη και επιστήμη αυτή, διασφαλίζοντας έτσι επιτυχή αποτελέσματα. Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού είναι ένα σύγχρονο επάγγελμα και μια ειδικότητα ευδιάκριτη από όλα τα άλλα , όπως αυτό της Αρχιτεκτονικής, Αρχιτεκτονικής Εσωτερικού χώρου, Αρχιτεκτονικής τοπίου, Πολεοδομικού Σχεδιασμού και των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Οι μελετητές φωτισμού αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας μιας αρχιτεκτονικής μελέτης. Συνεργάζονται και συντονίζουν την εργασία τους με όλες τις άλλες σχετικές ειδικότητες, για να εξασφαλιστεί η ολοκληρωτική επιτυχία της μελέτης. Οι μελετητές φωτισμού φέρουν ευθύνη για το σχεδιασμό μέρους αυτού που αποκαλούμε ανθρώπινο περιβάλλον και είναι κατ’ επέκταση, υπεύθυνοι για την γενικότερη εμφάνιση της μελέτης τους, αλλά και του αντίκτυπου αυτής στην μελέτη των υπολοίπων, θα πρέπει ακόμη μέσω της δημιουργίας κατάλληλης ατμόσφαιρας και επαρκείας φωτισμού να εξασφαλίζεται η ευημερία και ευεξία των ανθρώπων που κινούνται στο χώρο, λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια και την οπτική τους ικανότητα , όλα μέσα στα λογικά πλαίσια της δυνατότητας του σχεδιασμένου φωτισμού να επηρεάσει τον χώρο και τους χρήστες του. Οι σχεδιαστές φωτισμού είναι υπεύθυνοι για την βιωσιμότητα της μελέτης τους.


Οι σχεδιαστές φωτισμού δεν αποτελούν μέρος της διαδικασίας εμπορίας υλικών για την πραγμάτωση ενός έργου εντούτοις, έχουν μια πολύ ισχυρή σύνδεση με το χώρο. Οι σχεδιαστές φωτισμού συνεργάζονται με κατασκευαστές, αντιπρόσωπους, εργολάβους και εγκαταστάτες μέσα στα αυστηρά πλαίσια του κώδικα ηθικής τους, προς όφελος πάντα του πελάτη, και της μελέτης στο σύνολο. Ο αρχιτεκτονικός φωτισμός πλήρει όλες τις προϋποθέσεις για την επίσημη και πλήρη αναγνώρισή του: Διδάσκεται σε ακαδημαϊκό επίπεδο, διαθέτει πλειάδα εν ενεργεία επαγγελματιών, διατηρεί επαγγελματικό και δεοντολογικό κώδικα.


Σκοπιμότητα μελέτης αρχιτεκτονικού φωτισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού αναδεικνύει τους αρχιτεκτονικούς και περιβάλλοντες χώρους. Ο σωστός φωτισμός βελτιώνει τη λειτουργία ενός χώρου, εντείνοντας την ευκρίνεια στο περιβάλλον του κάθε χρήστη. Η αισθητική του χώρου βελτιώνεται ενισχύοντας την αρχιτεκτονική. Κατά τη μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού καθορίζεται ο κατάλληλος αριθμός και η σωστή τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων. Λαμβάνεται επίσης υπόψη το συνολικό κόστος αγοράς και συντήρησης.

Η μελέτη φωτισμού δεν πρέπει να συγχέεται με την ηλεκτρολογική μελέτη. Η πρώτη αφορά το λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα ενώ η δεύτερη τις τεχνικές προδιαγραφές της εγκατάστασης. Στην Ελλάδα οι ελάχιστες απαιτούμενες λειτουργικές προδιαγραφές ως προς τον φωτισμό καθορίζονται από τον Γ.Ο.Κ.. Οι τεχνικές προδιαγραφές ηλεκτρικών εγκαταστάσεων καθορίζονται από τον Κ.Ε.Η.Ε. (αντικαταστάθηκε από το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384). Για "απλές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις" την ευθύνη έχει ο Αρχιτέκτονας Μηχανικός (Ν.4663/30), ενώ σε μεγαλύτερα κτιριακά έργα η μελέτη και εγκατάσταση γίνεται σε συνεργασία με Ηλεκτρολόγο-Μηχανολόγο.

Ποιος χρειάζεται μελέτη φωτισμού;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
κλάδος της ψυχαγωγίας (ξενοδοχεία, εστιατόρια, θέρετρα, spa, καζίνο κ.λπ.) έχει εκτιμήσει εδώ και καιρό τα πλεονεκτήματα της μελέτης φωτισμού. Το ίδιο και τα καταστήματα και τα σουπερμάρκετ, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η μελέτη φωτισμού είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, που αυξάνει τις πωλήσεις και ενδυναμώνει την εταιρική ταυτότητα της επιχείρησης κάνοντάς την πιο αποδοτική διότι το φως επιδρά στη συνείδηση του πελάτη.

Στα γραφεία και γενικά στους χώρους εργασίας, το αποτέλεσμα της μελέτης φωτισμού συνίσταται στο να δημιουργεί στους εργαζομένους ένα ευχάριστο περιβάλλον, ώστε να αισθάνονται και να εργάζονται καλύτερα, δηλαδή αυξάνει την αποδοτικότητά τους, ενώ οι εξωτερικοί χώροι φωτίζονται για να ενισχύσουν την εταιρική ταυτότητα.

Οι κυβερνήσεις, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς καθώς και οι οργανισμοί, αρχίζουν επίσης να αναγνωρίζουν την αξία του καλού φωτισμού, διότι έχει αποδειχθεί ότι η μελέτη και ο σχεδιασμός φωτισμού του αστικού τοπίου αυξάνει τον τουρισμό, βελτιώνει την ασφάλεια και παρέχει ένα πιο ευχάριστο και πιο λειτουργικό περιβάλλον για την κυκλοφορία των οχημάτων και τους κατοίκους. Σχετικά μικρές επενδύσεις μπορούν να αποφέρουν μεγάλα οφέλη στη βελτίωση της ασφάλειας κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Στον ιδιωτικό τομέα, οι ιδιοκτήτες σπιτιών συνειδητοποιούν ότι ο φωτισμός είναι τόσο σημαντικός παράγοντας στο σχεδιασμό, όσο και η αρχιτεκτονική και η επίπλωση. Αεροδρόμια, σταθμοί τρένων, στάσεις λεωφορείων και αποβάθρες χρειάζονται κατάλληλο φωτισμό, ώστε να λειτουργούν σωστά καθ’ όλο το 24ωρο. Παλαιά κτίρια καθώς και καινούργια επωφελούνται από τη μελέτη και το σχεδιασμό φωτισμού, αφού με απλές τροποποιήσεις στις πατροπαράδοτες λύσεις εγκατάστασης, μπορούν να μειώσουν το κόστος ενέργειας και να βελτιώσουν αισθητά τις συνθήκες χρήσης.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του επαγγελματία μελετητή φωτισμού;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο επαγγελματίας σχεδιαστής αρχιτεκτονικού φωτισμού ασχολείται αποκλειστικά με την παροχή επαγγελματικών συμβουλών και την εκπόνηση της ολοκληρωμένης μελέτης του τεχνητού αλλά συχνά και του φυσικού φωτισμού σε ένα κτίριο και αμείβεται αποκλειστικά και μόνο για την μελέτη αυτή. Ο σχεδιαστής φωτισμού δεν εκπροσωπεί κάποιον συγκεκριμένο κατασκευαστή φωτιστικών αλλά χρησιμοποιεί και προδιαγράφει το κατάλληλο εξοπλισμό με μοναδικό κριτήριο την καταλληλότητα του για το συγκεκριμένο έργο, από άποψη λειτουργική, αισθητική, εξοικονόμησης ενέργειας και απόδοσης. Από τα πρώτα σταδία της συμμετοχής του στην ομάδα σχεδιασμού ενός έργου αλλά και καθ´ όλη τη διάρκεια της κατασκευής του έργου, συνεργάζεται στενά με τους ιδιοκτήτες, τους αρχιτέκτονες, τους μηχανικούς και την υπόλοιπη μελετητική ομάδα. Ο σχεδιαστής φωτισμού καλείται με τη φαντασία, τη γνώση και την εμπειρία του να συνδυάσει δημιουργικά την τέχνη και σύγχρονη τεχνολογία του φωτισμού, με αλλά λόγια το τεχνικό με το αισθητικό στοιχείο του φωτισμού, με αντικειμενικό στόχο να προσφέρει μια καινούργια πιο ποιοτική προσέγγιση στο θέμα του φωτισμού. Κύριο μέλημα του είναι η αρμονική ενσωμάτωση του φωτισμού στην αρχιτεκτονική του έργου, η ανάδειξη του ιδιαίτερου χαρακτήρα του χώρου και η δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας για τους χρήστες του χώρου με σκοπό τη μέγιστη ικανοποίηση των αναγκών τους.

Πόσο κοστίζει μία μελέτη φωτισμού;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μία καλή μελέτη φωτισμού θα στοιχίσει το ίδιο με μία κακή, αλλά η καλή μελέτη θα περιλαμβάνει προφανή πλεονεκτήματα που συνοψίζονται στον κατάλληλο, σωστό, ευχάριστο και αισθητικά καλαίσθητο φωτισμό ενός εκάστου χώρου και όλου του έργου, στα σωστά προϊόντα και στον αριθμό των προϊόντων που χρειάζονται και ενδείκνυνται για τον κάθε χώρο και για το κάθε είδος εργασίας, στο λογικό έλεγχό τους, καθώς και μακροχρόνια πλεονεκτήματα, όπως η συντήρηση και η εξοικονόμηση ενέργειας. Η εμπειρία έχει δείξει ότι η μελέτη και ο σχεδιασμός φωτισμού κοστίζει περίπου το 2-5% του συνολικού προϋπολογισμού της μελέτης του έργου, αλλά αυτό το ποσοστό διαφέρει από έργο σε έργο, διότι εξαρτάται από το είδος του έργου και φυσικά από το είδος του φωτισμού που απαιτείται. Αυτο που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η παρουσία ενός ανεξάρτητου μελετητή φωτισμού στο έργο έχει και άμεσο θετικό οικονομικό αντίκρυσμα καθώς οι ποσότητες των φωτιστικών που προδιαγράφονται είναι σαφώς μικρότερες από τις αντίστοιχες που προκύπτουν από τις 'μελέτες φωτισμού' που προσφέρουν δωρεάν εμπορικές εταιρίες με κίνητρο την πώληση φωτιστικού εξοπλισμού.

Ποια είναι τα στάδια της μελέτης φωτισμού;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν πέντε στάδια σε μία μελέτη έργου φωτισμού, τα οποία είναι η ενημέρωση, η σύλληψη της κεντρικής ιδέας, η μελέτη, ο λεπτομερής σχεδιασμός και η επισκόπηση.

Ενημέρωση Ο πελάτης θα ενημερώσει τον μελετητή για όλα τα ζητούμενα του έργου, το υπόβαθρο, την υπάρχουσα κατάσταση και τους στόχους. Ο μελετητής φωτισμού θα συνοψίσει τα στοιχεία που του έχει δώσει ο πελάτης και θα καθορίσει τον όγκο εργασίας που απαιτείται, το πώς πρέπει να εκτελεστεί και το πόσο θα κοστίσει.

Σύλληψη της κεντρικής ιδέας Για τη σύλληψη της κεντρικής ιδέας, θα υπάρξει συλλογή ιδεών κι από τα άλλα μέλη της ομάδας μελέτης καθώς και από τον πελάτη. Στόχος είναι να συγκεντρωθούν όσο περισσότερες ιδέες είναι δυνατόν. Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά μέρη του έργου, όπου ειδικοί θα έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις τους. Οι σωστές αποφάσεις που θα παρθούν στη σύντομη αυτή φάση, θα εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας και δαπανηρής φάσης της κατασκευής. Επίσης, θα δοθούν εκτιμήσεις σύμφωνα με τα διάφορα ζητούμενα του προϋπολογισμού, την εξοικονόμηση ενέργειας και την απαιτούμενη ισχύ της προγραμματισμένης εγκατάστασης.

Μελέτη Κατά τη διάρκεια του μελετητικού σταδίου δημιουργούνται τα προσχέδια και καθορίζονται τα τεχνικά χαρακτηριστικά των προϊόντων. Σε αυτό το σημείο, ο μελετητής αποφασίζει και σχεδιάζει τις ακριβείς διαστάσεις, θέσεις, ποσότητες και το κανάλι ελέγχου. Κατά την διάρκεια αυτού του σταδίου ο μελετητής εξοικονομεί χρόνο στον πελάτη - αρχιτέκτονα, βρίσκοντας τα κατάλληλα φωτιστικά, και συστήματα ελέγχου, όπως επίσης παρέχει σχέδια και τεχνικά χαρακτηριστικά για όλα τα παραπάνω. Έτσι, συνθέτει ένα σαφές πακέτο που βοηθάει τον ηλεκτρολόγο στη γρήγορη και κατάλληλη εγκατάσταση.

Λεπτομερής σχεδιασμός Σε αυτό το στάδιο, παράγονται λεπτομερή σχέδια για την ολοκλήρωση της τοποθέτησης των φωτιστικών μέσα στο χώρο. Σε ορισμένες περιπτώσεις επιβάλλεται να γίνει μια δοκιμή στο έργο και τότε ο μελετητής φωτισμού θα οργανώσει την δοκιμή με το σωστό εξοπλισμό και θα επιβλέψει και καταγράψει τις δοκιμαστικές διαδικασίες.

Επισκόπηση Κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης, ο μελετητής φωτισμού δίνει τα τεχνικά χαρακτηριστικά των σωστών φωτιστικών σωμάτων που χρειάζονται καθώς και κάθε πληροφορία, ώστε να εξασφαλιστεί η αγορά του σωστού εξοπλισμού φωτισμού. Το έργο ολοκληρώνεται με έναν τελικό έλεγχο της εστίασης των φωτιστικών και του συστήματος ελέγχου - διαχείρισης, ώστε να εξασφαλιστεί η ολοκληρωμένη και σωστή λειτουργία του φωτισμού.


Σε ποιο στάδιο χρειαζόμαστε έναν μελετητή φωτισμού;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρακτικά: Όσο πιο γρήγορα τόσο το καλύτερο και σε κάθε περίπτωση πριν την έναρξη των ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών. Με την ύπαρξη του μελετητή φωτισμού από τα πρώτα στάδια, ο πελάτης θα έχει πρόσβαση στις πολύτιμες γνώσεις ειδικών που θα επηρεάσουν θετικά το σχεδιασμό και την υλοποίηση όλων των διαδοχικών σταδίων του έργου. Ο μελετητής θα εργάζεται ουσιαστικά μαζί με τον πελάτη και θα αναπτύσσει ιδέες που συνάδουν με τους στόχους του έργου. Ένας μελετητής φωτισμού είναι σε θέση να εργαστεί ανά έργο ή ανά ώρα σε συμβουλευτική βάση.

Σχέδια, φωτογραφικό υλικό, ακόμα και λέξεις - κλειδιά θα βοηθήσουν τον μελετητή να κατανοήσει τις επιθυμίες του πελάτη και να δημιουργήσει μια πιο εύστοχη σύλληψη της κεντρικής ιδέας για το έργο. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια είναι απαραίτητα γιατί δίνουν την δυνατότητα στον μελετητή να καθορίσει τα προϊόντα και το σύστημα έλεγχου, έτσι ώστε η ομάδα εγκατάστασης να φέρει εις πέρας το έργο γρήγορα και σωστά ελαχιστοποιώντας τα προβλήματα.


  • Θεοδώρου Δ. Κοντορήγα, Φωτισμός και Αρχιτεκτονική, εκδόσεις περιοδικού Κτίριο, 2005.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]