Μαρσέλ Ντυσάν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 12/02/2016.
Μαρσέλ Ντυσάν
Marcel Duchamp 01.jpg
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Marcel Duchamp (Γαλλικά)
Γέννηση28  Ιουλίου 1887[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16]
Μπλαινβίλ-Κρεβόν[17][18][19]
Θάνατος2  Οκτωβρίου 1968[1][2][3][4][5][6][8][9][12][13][14][15]
Νεγί-συρ-Σεν[17][18][19]
Τόπος ταφήςCimetière monumental de Rouen
ΚατοικίαΜόναχο
Νέα Υόρκη
Μπουένος Άιρες
Ρουέν
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[20]
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (από 1955)
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής[21]
ΣπουδέςΙουλιανή Ακαδημία και Λύκειο Πιερ-Κορνέιγ
Ιδιότηταηθοποιός, σκακιστής, ζωγράφος[16][22], γλύπτης[16][22], χαράκτης, φωτογράφος[22], ποιητής[23], βιβλιοθηκονόμος[24], σχεδιαστής[25], καλλιτέχνης, εικαστικός καλλιτέχνης, σκηνοθέτης κινηματογραφικών έργων, φιλόσοφος[16], σχεδιαστής[22], χαράκτης[22] και assemblage artist[22]
ΣύζυγοςΑλεξίνα Ντυσάν (1954–1968) και Lydie Sarazin-Levassor (1927–1928)[26]
ΣύντροφοςΓκαμπριέλ Μπουφέ Πικαμπιά και Maria Martins
ΓονείςJustin-Isidore Eugène Duchamp
ΑδέλφιαRaymond Duchamp-Villon[27]
Jacques Villon[27]
Suzanne Duchamp[27]
ΣυγγενείςÉmile Frédéric Nicolle (παππούς από την πλευρά της μητέρας)
Κίνημαντανταϊσμός[28], υπερρεαλισμός[28] και εννοιολογική τέχνη[28]
Είδος τέχνηςζωγραφική, found object[28], γλυπτική, φωτογραφία, εννοιολογική τέχνη[28] και figurative art[28]
Καλλιτεχνικά ρεύματαντανταϊσμός[28], υπερρεαλισμός[28] και εννοιολογική τέχνη[28]
Σημαντικά έργαÉtant donnés, L.H.O.O.Q. και Nude Descending a Staircase, No. 2
Χορηγός/οίWalter Conrad Arensberg
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Μαρσέλ Ντυσάν (Marcel Duchamp, 28 Ιουλίου 1887 - 2 Οκτωβρίου 1968), ήταν Γάλλος καλλιτέχνης και θεωρητικός, που επηρέασε σημαντικά την μεταπολεμική τέχνη στην Ευρώπη και την Αμερική.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μαρσέλ Ντυσάν γεννήθηκε στο Μπλενβίλ-Κρεβόν της Γαλλίας. Το πλήρες όνομά του ήταν Ανρί Ρομπέρ Μαρσέλ Ντυσάν. Η οικογένειά του περιλάμβανε πολλούς καλλιτέχνες. Από τα 6 αδέρφια της οικογένειας, τα 4 ασχολήθηκαν τελικά με την τέχνη.

Τα πρώτα έργα του, ο Μαρσέλ Ντυσάν τα δημιούργησε στη Μονμάρτρη και χαρακτηρίζονται σήμερα ως μετα-ιμπρεσιονιστικά. Το 1913 επισκέφτηκε τη Νέα Υόρκη, όπου το έργο του υπό τον τίτλο Γυμνό που κατεβαίνει τη σκάλα δημιούργησε σκάνδαλο όταν εκτέθηκε σε δημόσια έκθεση. Μετά από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο ξαναγύρισε στο Παρίσι όπου συνεργάστηκε με τους ντανταϊστές και λίγο αργότερα με την ομάδα των υπερρεαλιστών. Σε αυτή παρέμεινε μέχρι το 1925. Για τους υπερρεαλιστές αποτελεί την κεντρικότερη φυσιογνωμία της σύγχρονης τέχνης. Όταν πρόσθεσε στη Μόνα Λίζα μουστάκι και μούσι δημιούργησε σκάνδαλο στο χώρο της τέχνης.

Το 1929 σταμάτησε να ζωγραφίζει και στράφηκε περισσότερο σε δισδιάστατα ή τρισδιάστατα σύμβολα και σε λογοπαίγνια που είχαν σκοπό να εξευτελίσουν τις κατεστημένες αντιλήψεις περί δημιουργίας στην τέχνη. Όταν τον ρωτούσαν για το έργο του, απαντούσε χαρακτηριστικά: "Αναπνέω".

Πέθανε στο Νεϊγί-συρ-Σεν της Γαλλίας το 1968, σε ηλικία 81 ετών. Ο Μαρσέλ Ντυσάν με το έργο του επηρέασε τις μεταγενέστερες γενιές καλλιτεχνών και ιδιαίτερα τους νέους του τέλους της δεκαετίας του 1950.

Τα έργα του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μαρσέλ Ντυσάν αποτελεί μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στην πρωτοπορία της τέχνης του 20ού αιώνα. Καλλιτέχνης και θεωρητικός, από τους εισηγητές του ντανταϊσμού, γεννήθηκε στην ακμή του συμβολισμού και παρέμεινε συμβολιστής σε όλη του τη ζωή. Θεωρήθηκε "ένας από τους πραγματικά ελεύθερους ανθρώπους αυτής της εποχής", ο οποίος "μαζί με τον Καντίνσκι και τον Μοντριάν ετοίμασε το δρόμο για το μέλλον". Τα πρώτα του έργα ζωγράφισε με τον τρόπο των ιμπρεσιονιστών, ενδιαφέρθηκε για τον φωβισμό, οδηγήθηκε στον κυβισμό. Η μη παραστατική τέχνη και ο φουτουρισμός διαμόρφωσαν την προσωπική του πορεία. Η αναγνώριση της τέχνης του ήρθε από την παρουσίαση έργων του στην Αμερική λίγο μετά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Εκεί δημιούργησε μαζί με τον Φράνσις Πικαμπιά, τον Μαν Ραίη και άλλους, την ομάδα των ντανταϊστών της Νέας Υόρκης. Σημαντικά έργα του θεωρούνται οι Παίκτες σκακιού, το Πέρασμα από την παρθένα στη γυναίκα, Στεγνωτήρι μπουκαλιών, κ.α. Η κίνηση σε διαδοχικά επίπεδα, η "χρονογραφία" είναι το καθοριστικό στοιχείο των έργων του. Σε αυτή την τεχνική στηρίχθηκε και το Γυμνό που κατεβαίνει τη σκάλα, το οποίο σκανδάλισε το κοινό και ενθουσίασε τους καλλιτέχνες. Ο Ντυσάν ήταν από τους πρώτους που υποστήριξαν με πάθος πως το έργο τέχνης δεν στοχεύει μόνο στην ευαισθητοποίηση της όρασης και της νόησης[29].

Το κύριο μέρος της καλλιτεχνικής του παραγωγής αποτελείται από ready-made, έτοιμα, κοινά αντικείμενα που διάλεγε ο καλλιτέχνης, τα τιτλοφορούσε και τα ονόμαζε "τέχνη". Ο όρος "ready-made" δημιουργήθηκε από τον ίδιο για να περιγράψει το έργο του Ρόδα ποδηλάτου και σκαμνί (1913), μια ρόδα που στερέωσε σε ένα σκαμνί και διασκέδαζε στριφογυρίζοντάς την.

Το γνωστότερο ready-made του Ντυσάν είναι το έργο του Fountain, μία λεκάνη αποχωρητηρίου που φέρει την υπογραφή "R. Mutt 1917". Το έργο δεν παρουσιάστηκε στην έκθεση όπου το είχε αρχικά αποστείλει ο Ντυσάν, παρά την υπόσχεση των διοργανωτών ότι θα παρουσιάζονταν όλα τα έργα αρκεί ο δημιουργός τους να πλήρωνε συνδρομή 6 δολάρια. Το έργο τελικά φωτογραφήθηκε από τον Αλ Στίγκλιτς και η φωτογραφία του δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "The Blind Man", μαζί με σημείωμα της εκδότριας που υπεραμυνόταν της αισθητικής του αξίας. Έκτοτε δημιουργήθηκε δημόσια συζήτηση σχετικά με το αντικείμενο, το οποίο μάλιστα εξαφανίστηκε λίγο μετά τη φωτογράφησή του.

Το Δεκέμβριο του 2004 το έργο του Fountain, ανακηρύχθηκε το πλέον επιδραστικό έργο του 20ού αιώνα από 500 σημαντικούς ανθρώπους της βρετανικής τέχνης.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) αρχή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11900872x. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Marcel Duchamp». RKDartists. 24517.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Marcel Duchamp». (Αγγλικά) Benezit Dictionary of Artists. 2006. B00054588. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Marcel-Duchamp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ 6,0 6,1 (Αγγλικά) SNAC. w61836dw. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. ↑ «Nationalencyklopedin» (σουηδικά) marcel-duchamp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ 8,0 8,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 4326. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  9. ↑ 9,0 9,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. duchamp-marcel. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  10. ↑ «Store norske leksikon». (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Μεγάλη Νορβηγική Εγκυκλοπαίδεια. 1978. Marcel_Duchamp.
  11. ↑ Jean-Pierre Delarge: (Γαλλικά) Le Delarge. Gründ, Jean-Pierre Delarge. Παρίσι. 2001. 23926_artiste_DUCHAMP_Marcel. ISBN-13 978-2-7000-3055-6. ISBN-10 2-7000-3055-9.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Grove Art Online» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη, Μπέιζινγκστοουκ, Νέα Υόρκη. T023894. ISBN-13 978-1-884446-05-4. ISBN-10 1-884446-05-1.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia Catalana. 0023071.
  14. ↑ 14,0 14,1 GeneaStar. duchamph.
  15. ↑ 15,0 15,1 Roglo. p=marcel;n=duchamp.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/7970. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  17. ↑ 17,0 17,1 birth certificate.
  18. ↑ 18,0 18,1 Artnet. marcel-duchamp.
  19. ↑ 19,0 19,1 RKDartists. 24517.
  20. ↑ LIBRIS. 2  Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/rp3553v93jfqtk2. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  21. ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 1634. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 vocab.getty.edu/page/ulan/500115393.
  23. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  24. ↑ Ανακτήθηκε στις 17  Ιουνίου 2019.
  25. ↑ 5291. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  26. ↑ Ανακτήθηκε στις 7  Ιανουαρίου 2021.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 2  Μαρτίου 2019. 500115393. Ανακτήθηκε στις 21  Μαΐου 2021.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 28,6 28,7 28,8 artist/marcel-duchamp.
  29. ↑ Ιστορικό Λεύκωμα 1968, σελ. 150, Καθημερινή (1998)

Σχετικά άρθρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μαρσέλ_Ντυσάν&oldid=9227397"