Μανγκλίσι
Συντεταγμένες: 41°41′54″N 44°22′14″E / 41.69833°N 44.37056°E
| Μανγκλίσι | |
|---|---|
 | |
  Μανγκλίσι | |
| Χώρα | Γεωργία |
| Διοικητική υπαγωγή | Tiflis Uyezd |
| Υψόμετρο | 1.200 μέτρα |
| Πληθυσμός | 1.689 (2023)[1] |
| Ταχ. κωδ. | 2300 |
| Ζώνη ώρας | UTC+04:00 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Μανγκλίσι (γεωργιανά: მანგლისი) είναι μικρή πόλη στον Δήμο Τετριτσκάρο, στην περιοχή Κβέμο Κάρτλο της Γεωργίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2014, είχε πληθυσμό 1.441 κατοίκους. Με μια καταγεγραμμένη ιστορία που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα, το Μανγκλίσι ήταν ένα από τα πρώτα κέντρα του Χριστιανισμού στη Γεωργία και το μέρος όπου βρίσκεται ο μεσαιωνικός καθεδρικός ναός της Θεομήτορος. Λειτουργεί επίσης ως ορειβατικό κέντρο και σπα.
Γεωγραφία και κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Μανγκλίσι βρίσκεται στις νότιες πλαγιές της οροσειράς Τριαλέτι, στον αυτοκινητόδρομο Τιφλίδας - Τσάλκα, 56 χιλιόμετρα δυτικά της Τιφλίδας, της πρωτεύουσας της Γεωργίας, στην κοιλάδα του ποταμού Αλγκέτι. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και απολαμβάνει ένα υποτροπικό κλίμα, με ζεστά καλοκαίρια (μέση θερμοκρασία Ιουλίου, 19° C) και ήπιους χειμώνες (μέση θερμοκρασία Ιανουαρίου, − 2° C). Η ετήσια βροχόπτωση είναι 700 χιλιοστά. Το Μανγκλίσι λειτουργεί και ως ορεινό θέρετρο.[2]
Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ετυμολογία του Μανγκλίσι μπορεί να σχετίζεται με το παλιό γεωργιανό mangali, «δρεπάνι» και[3] τελικά προέρχεται από το συριακό maggəlā.[4] Ο σύγχρονος Γεωργιανός μελετητής Κετεβάν Κουτατελάτζε έχει υποθέσει ότι το όνομα της τοποθεσίας, με την έννοια της "ημισελήνου", μπορεί να είναι μια αντανάκλαση της λατρείας της Σελήνης.[5]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχαιότητα και Μεσαίωνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από τον πρώιμο Μεσαίωνα, το Μανγκλίσι και τα περίχωρά του, που βρίσκονται στρατηγικά στην πορεία του ποταμού Αλγκέτι, σχημάτιζαν μια εδαφική ενότητα γνωστή ως Manglis-khevi, που σημαίνει «η κοιλάδα του Μανγκλίσι».[5]
Σύμφωνα με τον ιστορικό του 11ου αιώνα Λεόντι Μροβέλι, το Μανγκλίσι ήταν το πρώτο μέρος που ο επίσκοπος Ιωάννης του Κάρτλι, επιστρέφοντας από την αποστολή του στην Κωνσταντινούπολη με μια ομάδα βυζαντινών ιερέων και μασόνων, επέλεξε να χτίσει χριστιανικό ναό. Εκεί, συνεχίζουν τα Γεωργιανά Χρονικά, άφησε τα λείψανα που έφεραν από την Κωνσταντινούπολη ως δώρα του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου, προς απογοήτευση του βασιλιά Μιριάν που ήθελε να κρατήσει τα λείψανα στην πρωτεύουσά του, τη Μτσχέτα.[6]
Το Μανγκλίσι έγινε έδρα της ομώνυμης επισκοπής υπό τον Βαχτάνγκ Α' τον 5ο αιώνα.[7] Η επισκοπική επικράτεια του Μανγκλίσι κάλυπτε μεγάλο μέρος της κοιλάδας του Αλγκέτι και κατά καιρούς επεκτάθηκε πέρα από αυτήν.[5] Η εκκλησία του Μανγκλίσι ήταν επίσης τόπος προσκυνήματος για τους γειτονικούς Αρμένιους, μέχρι που ο καθολικός Αβραάμ της Αρμενίας αφόρισε τους Γεωργιανούς μετά από ένα εκκλησιαστικό σχίσμα μεταξύ των δύο λαών το 607 και έδωσε εντολή στους συμπατριώτες του να μην πηγαίνουν για προσκύνημα στη Μτσχέτα και στο Μανγκλίσι.[8]
Στις αρχές του 11ου αιώνα, ο καθεδρικός ναός του Μανγκλίσι, αρχικά τετράκογχος, ανακατασκευάστηκε και ανακαινίστηκε τελείως.[9] Το 1121, η πεδιάδα Ντιντγκόρι, όχι μακριά από το Μανγκλίσι, ήταν το θέατρο της κορυφαίας νίκης του Γεωργιανού βασιλιά Δαυίδ Δ΄ επί των Σελτζούκων Τούρκων.[10] Μετά από μια σειρά ξένων εισβολέων, η κοιλάδα του Μανγκλίσι έπεσε σε σταδιακή παρακμή. Μέχρι τη δεκαετία του 1770, είχε καταγραφεί στις άδειες επαρχίες της Γεωργιανής Εκκλησίας.[11] Ο εγκαταλελειμμένος καθεδρικός ναός βρισκόταν ακόμα εκεί, ανενόχλητος από τους μουσουλμάνους εισβολείς της Γεωργίας, επειδή, όπως ισχυρίζεται ο ιστορικός του 18ου αιώνα πρίγκιπας Βαχούστι, νόμιζαν ότι μια από τις τοιχογραφίες στην εκκλησία απεικόνιζε τον Μωάμεθ καθισμένο πάνω σε ένα λιοντάρι.[12] Η τοιχογραφία είναι, στην πραγματικότητα, μια εικόνα του Αγίου Μάμα της Καισαρείας.[13]
Ρωσική κυριαρχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.JPG)
Μετά την έναρξη της ρωσικής κυριαρχίας στη Γεωργία, το ερημωμένο χωριό Μανγκλίσι (ρωσικά: Манглис) επιλέχθηκε, το 1823, από τον στρατηγό Αλεξέι Γερμόλοφ ως αρχηγείο ενός από τα συντάγματα που τελούσαν υπό τις διαταγές του.[14] Στις αρχές της δεκαετίας του 1850, το Μανγκλίσι ήταν μια σχετικά καλά οργανωμένη ρωσική αποικία.[15] Ο παλιός καθεδρικός ναός αναστηλώθηκε επίσης από το 1851 έως το 1857.[16] Ο πληθυσμός, με συντριπτική σλαβική πλειοψηφία, έφτανε τους 3.000 κατοίκους το 1892.[17] Στις αρχές της δεκαετίας του 1890, το Μανγκλίσι είχε αποκτήσει καθεστώς λουτρόπολης, όπου οι κάτοικοι της Τιφλίδας μπορούσαν να ξεφύγουν από την καλοκαιρινή ζέστη της πόλης.[18]
Σύγχρονο Μαγγλίσι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά τη Σοβιετική Περίοδο το Μανγκλίσι συνέχισε να λειτουργεί ως σπα και τα σανατόριά του παρείχαν υπηρεσίες σε άτομα με αναπνευστικές παθήσεις.[2] Στις 29 Αυγούστου 1924, οι στρατώνες του Κόκκινου Στρατού στο Μανγκλίσι δέχθηκαν επιδρομές, εν τέλει ανεπιτυχώς, από αντισοβιετικούς αντάρτες.[19]
Σύμφωνα με την εθνική απογραφή της Γεωργίας του 2002, το Μανγκλίσι είχε πληθυσμό 2.752 κατοίκους, με μείωση 30,1% από 3.939 στην τελευταία σοβιετική απογραφή του 1989.[20]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ www
.geostat .ge /en /modules /categories /41 /population. - ↑ 2,0 2,1 Great Soviet Encyclopedia 1982, σελ. 419.
- ↑ Brosset 1831, σελ. 151.
- ↑ Greppin 1997, σελ. 250.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Kutateladze 2009, σελ. 134.
- ↑ Thomson 1996, σελ. 131.
- ↑ Thomson 1996, σελ. 217.
- ↑ Rapp 2003, σελ. 169.
- ↑ Dzhanberidze 1965.
- ↑ Thomson 1996, σελ. 332.
- ↑ Kutateladze 2009.
- ↑ Wakhoucht 1842, σελ. 171.
- ↑ Constantinides 2007, σελ. 214.
- ↑ Bobrovsky 1895.
- ↑ Bobrovsky 1895, σελ. 281.
- ↑ Bobrovsky 1898, σελ. 414.
- ↑ Bobrovsky 1898, σελ. 406.
- ↑ Brockhaus and Efron 1896, σελ. 527.
- ↑ Javakhishvili 2005, σελ. 68.
- ↑ National Statistics Office of Georgia 2003, σελ. 94.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Allen, William Edward David (1932). A History of the Georgian People: From the Beginning Down to the Russian Conquest in the Nineteenth Century. London: Kegan Paul (repr. Barnes & Noble, 1971). ISBN 0-7100-6959-6.
- Andersson, Lennart (1994). Soviet aircraft and aviation, 1917-1941. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 1557507708.
- Brosset, Marie-Félicité (1831). Chronique géorgienne, traduite par m. Brosset jeune membre de la Société asiatique de France (στα Γαλλικά). Paris: De l'Imprimerie royale.
- Constantinides, Efthalia C. (2007). Images from the Byzantine periphery: studies in iconography and style. Leiden: Alexandros Press. ISBN 978-90-806476-7-1.
- Dzhanberidze, Nodar (1965). Architectural monuments in Georgia. Tbilisi: Literatura da Khelovneba.
- Greppin, John A. C. (1997). «Syrian Loanwords in Classical Armenian». Στο: Zahniser, A. H. Mathias. Humanism, Culture, and Language in the Near East: Studies in Honor of Georg Krotkoff. Eisenbrauns. σελίδες 247–253. ISBN 1575060205.
- Javakhishvili, Niko (2005). Борьба за свободу Кавказа: Из истории военно-политического сотрудничества грузин и северокавказцев в первой половине XX века (στα Ρωσικά). Tbilisi: Tbilisi State University Press. ISBN 99940853-4-4.
- Kutateladze, Ketevan (2009). «The Border of Manglisi Eparchy». Studies in History and Ethnology (Tbilisi: Ivane Javakhishvili Institute of History and Ethnology) XII: 116–135. ISSN 1512-2727. http://ijhei.files.wordpress.com/2010/04/krebuli_2009.pdf. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2012.
- Beridze, Teimuraz, επιμ. (2003). საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის შედეგები, ტომი I (PDF) (στα Γεωργιανά). Tbilisi: National Statistics Office of Georgia. ISBN 99928-0-768-7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2012.
- Rapp, Stephen H. (2003). Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts And Eurasian Contexts. Leuven: Peeters Publishers. ISBN 90-429-1318-5.
- Sagona, Antonio (1984). The Caucasian region in the early Bronze Age, Volume 1. Oxford: B.A.R. ISBN 0860542777.
- Thomson, Robert W. (1996). Rewriting Caucasian history: the medieval Armenian adaptation of the Georgian chronicles; the original Georgian texts and the Armenian adaptation. Oxford: Clarendon Press. ISBN 0198263732.
- Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history. Washington, DC: Georgetown University Press.
- Wakhoucht, Tsarévitch (1842). Brosset, Marie-Félicité, επιμ. ღეოღრაჶიული აღწერა საქართველოჲსა. Description géographique de la Géorgie (στα Γεωργιανά και Γαλλικά). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2012.