Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κάστρο της Μπούκας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 38°57′4″N 20°45′22″E / 38.95111°N 20.75611°E / 38.95111; 20.75611

Κάστρο της Μπούκας
Απεικόνιση του κάστρου από χαρακτικό
του Giuseppe Longhi, το 1684
Χάρτης
Γενικές πληροφορίες
Είδοςκάστρο
Γεωγραφικές συντεταγμένες38°57′4″N 20°45′22″E
Διοικητική υπαγωγήΠρέβεζα
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευής1478
Κατεδάφιση1701
Τεχνικές λεπτομέρειες
Περίμετρος400 περ. μ.
Εμβαδόν10.500 περ. m2
Commons page Πολυμέσα

Το Κάστρο της Μπούκας (1478-1701) αποτέλεσε την πρώτη σημαντική οθωμανική οχύρωση της πόλης της Πρέβεζας. Ανεγέρθηκε το 1478 από τους Οθωμανούς και έλεγχε τα στενά της εισόδου του Αμβρακικού Κόλπου.[1] Ανατινάχθηκε το 1701 από τους Ενετούς κατά την αποχώρησή τους από την Πρέβεζα, βάσει σχετικών όρων της Συνθήκης του Κάρλοβιτς, η οποία υπεγράφη με τους Οθωμανούς. Βρισκόταν στη θέση η οποία σήμερα είναι γνωστή ως «Παλιοσάραγα». Στα ερείπιά του, ο Αλή Πασάς της Ηπείρου έκτισε το θερινό του παλάτι στις αρχές της δεκαετίας του 1810.[2] Στον χώρο όπου έστεκε το κάστρο δημιουργήθηκε μετά την αποχώρηση του Αλή πασά ο οθωμανικός «Αυτοκρατορικός Στρατών». Μετά την κατάληψη της Πρέβεζας από τον Ελληνικό Στρατό, τον Οκτώβριο του 1912, ο χώρος περιήλθε σε αυτόν αφού κατά την κατάληψη της πόλης χρησιμοποιούνταν από τον αντίπαλο στρατό. Στη θέση του δημιουργήθηκε στρατόπεδο μονάδας εφοδιασμού του Ελληνικού Στρατού.[3] Σήμερα, παρά το γεγονός ότι ο χώρος τον οποίον καταλάμβανε το κάστρο δεν είναι οικοδομημένος, δεν διασώζονται παρά μόνον ελάχιστα ορατά κατάλοιπά του. Μικρό τμήμα των θεμελίων του κάστρου αποκαλύφθηκαν μετά από εκσκαφικά έργα τον Μάιο του 2023.[4]

Σχέδιο του Κάστρου της Μπούκας.
Αποδίδεται στον Πιρί Ρεΐς.
Λεπτομέρεια πορτολάνου
των αρχών του 17ου αιώνα

Ανεγέρθηκε το 1478, δεκαπέντε περίπου χρόνια μετά την κατάληψη της περιοχής από τους Οθωμανούς,[5] όπως αναφέρεται στο Βραχύ Χρονικό (71.7) (ἔκτισεν τὴν Πρέβεζαν ἐπὶ ἔτους ‚ςϡπς΄), καθώς και σε επιστολή του Λεονάρδου Γ΄ Τόκκο, που χρονολογείται την 31η Μαρτίου 1478. Η κατασκευή του συγκεκριμένου κάστρου, στην είσοδο του Αμβρακικού Κόλπου, θεωρήθηκε από τον Τόκκο ως επικίνδυνη, με αποτέλεσμα να αποστείλει συγγενή του στη Βενετία, προκειμένου να ζητήσει τη στρατιωτική βοήθεια της Γαληνοτάτης. Στην επιστολή του, το κάστρο αναφέρεται ως «castello ala bucca delo gulfo» (μτφ. «κάστρο στο στόμιο/μπούκα του κόλπου»).[Σημείωση 1]

Βελτιωτικές και επιδιορθωτικές παρεμβάσεις στο κάστρο πραγματοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, το 1495 ‒στο πλαίσιο αμυντικών προετοιμασιών εν αναμονή των επεκτατικών σχεδίων του Καρόλου Η΄, τα οποία, ωστόσο, ουδέποτε υλοποιήθηκαν‒ το 1530, το 1552, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του σουλτάνου Σουλεϊμάν Α΄ του Μεγαλοπρεπούς,[6] καθώς και το 1684, έπειτα από την πρώτη κατάληψη του κάστρου από τους Ενετούς.[7] Βάσει των σχετικών όρων της Συνθήκης του Κάρλοβιτς, οι Ενετοί αποχώρησαν από την Πρέβεζα το 1701, ανατινάζοντας προηγουμένως το κάστρο, το οποίο και κατεδαφίστηκε με την επίβλεψη Ενετών και Οθωμανών αξιωματούχων. Μετά την επανάκαμψη των Οθωμανών στην Πρέβεζα το 1701, η πόλη οχυρώθηκε εκ νέου με την ανέγερση νέου κάστρου, το οποίο σήμερα είναι γνωστό ως του Αγίου Ανδρέα (παλαιότερη ονομασία Ιτς Καλέ - İç Kale) και βρίσκεται βόρεια της θέσης του Κάστρου της Μπούκας.[8]

  1. Σύμφωνα με την υποσημείωση 40 στο Καράμπελας 2010: Επιστολή του Λεονάρδου Γ΄ Τόκκο προς τον Φίλιππο Φόσκαρι, μέλος ισχυρής βενετικής οικογένειας, γραμμένη στη Λευκάδα την 31η Μαρτίου 1478, σωζόμενη στο Archivio di Stato di Venezia, Scuola di Santa Maria del Rosario, b. 29, Processo X, φ. 25r. Το συγκεκριμένο έγγραφο έχει δημοσιευθεί στις παρακάτω μελέτες: Χρύσα Μαλτέζου, Προσωπογραφικά βυζαντινής Πελοποννήσου και ξενοκρατούμενου ελληνικού χώρου (με αφορμή τον φάκελο Foscari της Βενετίας), Βυζαντινά Σύμμεικτα 5, 1983, σελ. 1-27 και Σπύρος Ασωνίτης, Το Νότιο Ιόνιο κατά τον Όψιμο Μεσαίωνα. Κομητεία Κεφαλληνίας, Δουκάτο Λευκάδας, Αιτωλοακαρνανία, Αθήνα, 1985, σελ. 212, υποσημ. 152.
  1. Καράμπελας 2010, σελ. 402
  2. Καράμπελας 2009, σελ. 155-156
  3. «Kάστρο Μπούκας». preveza.gr. Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2019. 
  4. Καράμπελας 2023
  5. Καράμπελας 2015
  6. Καράμπελας 2017, σελίδες 103-104
  7. Karabelas 2015
  8. Karabelas 2012