Σπύρος Μελάς

Σπύρος Μελάς
Αρχείο:Melas.JPG
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Σπύρος Μελάς (Ελληνικά)
Γέννηση	13  Ιανουαρίου 1882 Ναύπακτος
Θάνατος	2  Απριλίου 1966 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά νέα ελληνική γλώσσα Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	δημοσιογράφος θεατρικός συγγραφέας μυθιστοριογράφος θεατρικός σκηνοθέτης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Ακαδημίας Αθηνών

Ο Σπύρος Μελάς (13 Ιανουαρίου 1882 - 2 Απριλίου 1966) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος, συγγραφέας, δραματουργός, σκηνοθέτης και ιδρυτής θιάσων, εκδότης και ακαδημαϊκός. Υπήρξε μία από τις πιο παραγωγικές φυσιογνωμίες με μακρόχρονη θητεία και πολύμορφη δραστηριότητα στον πνευματικό κόσμο της εποχής του.

Βιογραφία

Ο Σπύρος Μελάς, γιός του Ιωάννη Μελά και της Πηγής Παναγοπούλου γεννήθηκε στην Ναύπακτο, στις 13 (κατ'άλλους 18) Ιανουαρίου του 1882.

Τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του τα πέρασε σε διάφορες ελληνικές πόλεις, καθότι ο πατέρας του, δικαστικός στο επάγγελμα, έπαιρνε συχνά μεταθέσεις. Τελευταία κατοικία της οικογένειας ήταν στον Πειραιά, όπου και πέθανε ο πατέρας του. Ο Μελάς, ως το μοναδικό αγόρι της οικογένειας αναγκάστηκε να δουλέψει για να ζήσει την οικογένεια. Έκανε διάφορες δουλειές και παράλληλα προσπαθούσε να συνεχίσει την εκπαίδευσή του. Με υποτροφία του δήμου Πειραιά, σπούδασε στην Ιωνίδειο Πρότυπη σχολή Πειραιά και με το τέλος των σπουδών του αποφάσισε να αποκατασταθεί επαγγελματικά στον Στρατό. Ωστόσο η στρατιωτική καριέρα δεν του πήγαινε και έτσι παραιτήθηκε σύντομα. Το 1905 γράφτηκε στη Νομική σχολή, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του.

Παράλληλα, είχε κάνει τα πρώτα βήματα, ως δημοσιογράφος, στην εφημερίδα Φωνή του Πειραιά. Μετά συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Χρονογράφος, Ακρόπολις και Άστυ. Επίσης συνεργάστηκε και πολλά λογοτεχνικά – καλλιτεχνικά περιοδικά.Στη δημοσιογραφία φαίνεται ότι βρήκε την κλίση του, αφού παρέμεινε στο επάγγελμα ως το τέλος της ζωής του. Συνεργάστηκε από διάφορες θέσεις με όλες σχεδόν τις εφημερίδες του καιρού του. Η τελευταία του συνεργασία ήταν με την εφημερίδα Ελευθερία (1957-1966). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της ΕΣΗΕΑ ενώ λειτούργησε και την πρώτη σχολή δημοσιογραφίας στην Ελλάδα, την Σχολή Δημοσιογραφία και Δημοσίων Σχέσεων του Ελληνοαμερικανικού Επιμορφωτικού Ινστιτούτου. Παρακολούθησε ως δημοσιογράφος όλα τα σημαντικά γεγονότα του καιρού του, υπήρξε πολιτικός αναλυτής αλλά και απεσταλμένος των εφημερίδων στον εξωτερικό, ωστόσο πιο γνωστός έμεινε για το καθημερινό χρονογράφημά του, το οποίο συνέχιζε καθημερινά μέχρι το τέλος της ζωής του. Το πρώτο του λογοτεχνικό έργο, ήταν το μυθιστόρημα Τα μυστήρια του Πειραιώς που πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην Ακρόπολη, το φθινόπωρο του 1906. Με το θέατρο η ενάσχολησή του ειναι πολύπλευρη. Υπήρξε καθηγητής ιστορίας του θεάτρου σε διάφορες δραματικές σχολές, ιδρυτής θιάσων και επαγγελματίας σκηνοθέτης, θεατρικός κριτικός, μέλος του Εθνικού θεάτρου και βέβαια θεατρικός συγγραφέας.

Ωστόσο, μελανή κηλίδα στην ζωή του, στάθηκε η ευκολία με την οποία άλλαζε πολιτικές θέσεις και κυρίως η στήριξη της γερμανικής κατοχής. Ξεκινώντας από σοσιαλιστής στα νειάτα του, θα περάσει μετά στο στράτοπεδο των αντιβενιζελικών, των βενιζελικών ύστερα και του μεταξικού καθεστώτος. Το αποκορύφωμα όλων είναι η στάση του στην Κατοχή όταν σε ένα άρθρο του καλεί τον Ελληνικό λαό, να συνεργαστεί ειλικρινά και ενεργητικά με τον κατακτητή. Σελ.47

Πέθανε στις 2 Απριλίου του 1966 από ανεύρυσμα.

Έλαβε μια μακρά σειρά τιμητικών διακρίσεων, με σημαντικότερα τον Πολεμικό Σταυρό και τον α νώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Γεωργίου

Ανέπτυξε επίσης σημαντική δραστηριότητα στον χώρο του θεάτρου, ως συγγραφέας, ηθοποιός και σκηνοθέτης. Το 1925 ίδρυσε το βραχύβιο Θέατρο Τέχνης και το 1929 συμμετείχε στην ίδρυση του θιάσου «Ελευθέρα Σκηνή», μαζί με τη Μαρίκα Κοτοπούλη και τον Δημήτρη Μυράτ. Στους θιάσους αυτούς ανέλαβε τον ρόλο του σκηνοθέτη. Ανανέωσε αισθητά το αθηναϊκό ρεπερτόριο μεταξύ 1924 και 1936 και συνεργάστηκε και με την Αλίκη και τον Κώστα Μουσούρη.

Το 1935 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της οποίας διετέλεσε πρόεδρος το 1959.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε τα θεατρικά έργα «Ο γιος του ίσκιου», «Το χαλασμένο σπίτι», «Το κόκκινο πουκάμισο», «Το άσπρο και το μαύρο», «Παπαφλέσσας» (δράμα), «Ιούδας» (δράμα), «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται» (κωμωδία), «Η μέθοδος των τριών», «Αργυροί γάμοι», «Βουβές αγάπες», «Ρήγας Βελεστινλής» κ.ά. Εξέδωσε επίσης τα βιβλία «Από τα ταξίδια μου» (1916), «Το Εικοσιένα και η Κρήτη» (1930), «Ο Γέρος του Μωριά» (1931), «Ο Ναύαρχος Μιαούλης» (1932), «Ματωμένα ράσα» (1933), «Κουβέντες του Φορτούνιο» (1936), «Φλογισμένα πέλαγα» (1947), «Για ένα καινούριο θέατρο» (1956), «Η επανάσταση του 1909» (1957), «50 χρόνια θέατρο» (1960), «Νεοελληνική λογοτεχνία» (1963), «Ελληνική γενική αν-θολογία» (1964) κ.ά.

Πηγές

• Ιστορικό Λεύκωμα 1966, σελ. 139, Καθημερινή (1997)
• Αικατερίνη Καρρά, Ο Σπύρος Μελάς και το θέατρο της εποχής του: συμβολή στη μελέτη της δραματουργίας του, Τμήμα Θεάτρου, Σχολή Καλών Τεχνών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2010)
• Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού 1830-2010 - Αρχεία Ελληνικής Βιογραφίας, Εκδόσεις Μέτρον, τόμος Β΄, σελ. 537-538.