Γιάουαρ Ουάκακ

Ο Γιαουάρ Ουακάκ σε αναπαράσταση στο χρονικό του Φελίπε Γκουαμάν Πόμα ντε Αγιάλα, του 1615.

Ο Γιαουάρ Ουακάκ (Κέτσουα: Yawar Waqaq Inka, ο "Ίνκα που έκλαψε με αίμα") ήταν ο έβδομος αυτοκράτορας των Ίνκας. Ήταν γιος του Ίνκα Ρόκα και της Μάμα Μικάυ. Ήταν ο δεύτερος βασιλέας της δυναστεία Ουανάν, που ίδρυσε ο πατέρας του. Βασίλεψε περίπου το 1380. Το κανονικό του όνομα ήταν Τίτο Κύσι Ουάλπα (Κέτσουα: Tito Cusi Hualpa) και η γυναίκα του ονομαζότανε Μάμα Τσικούα.

Όταν ήταν μικρός τον είχανε απαγάγει οι πολεμιστές της φυλής Ουαϋγιάκα και τον παρέδωσαν στον ηγεμόνα της φυλής των Αγιαρμάκας για να τους συγχωρήσει για την ατίμωση που είχανε διαπράξει. Ο ηγεμόνας, της πρώτης φυλής, δεν παρέδωσε τη κόρη του, ως νύφη, στον ηγεμόνα της φυλής Αγιαρμάκα, όπως είχε υποσχεθεί, αλλά στο πατέρα του Τίτο Κύσι Ουάλπα. Έτσι ο τελευταίος κατέληξε όμηρος στην αυλή του ηγεμόνα των Αγιαρμάκας. Όσο ήταν αιχμάλωτος αναγκάστηκε να υπακούει τους ευγενείς της φυλής που τον αιχμαλώτισαν. Ένας απο αυτούς θυμωμένος από μια πράξη του νεαρού Τίτο διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Ο νεαρός τότε δάκρυσε και άρχισε να κλαίει αίμα από τα μάτια του, πιθανόν είχε μολυνθεί από επιπεφυκίτιδα. Λαμβάνωντας αυτό ως θείο σημάδι ο ευγενής απλά τον τιμώρησε αναγκάζοντας τον να προσέχει τα Λάμα αλπακά του χωριού. Ύστερα από αυτό το συμβάν πήρε την ονομασία "ο Ίνκα που έκλαψε με αίμα", δηλαδή Γιαουάρ Ουακάκ.

Ο πατέρας του, Ίνκα Ρόκα, ύστερα από χρόνια κατάφερε να τον απελευθερώσει και να τον χρίσει επίσημα ως διάδοχο του. Λόγο των προβλημάτων υγείας που είχε όμως ποτέ δεν έλαβε μέρος σε εκστρατεία και πριν και αφότου έγινε βασιλέας των Ίνκας. Για να προσαρτήσει νέα εδάφη στο βασίλειο του έστειλε τα αδέρφια του, τους στρατηγούς, Βικακιράο Ίνκα και Από Μάυτα στα νότια του Κούσκο. Εκεί αυτοί αντιμετώπισαν τις φυλές Κυντίς και Μολλάκα τις οποίες υποτάξανε.

Ο Γιαουάρ Ουακάκ είχε έξι γιους. Τον πρωτότοκο Παουκάρ Αϋλλού (Κέτσουα: Paucar Ayllu) , τον δευτερότοκο Παχουάκ Χουάλπα Μάυτα (Κέτσουα: Pahuac Hualpa Mayta) και τον τριτότοκο Βιρακότσα Ίνκα (Κέτσουα: Viracocha Inca) από την Μάμα Τσικούα. Από άλλες γυναίκες είχε τους Βίτσου Τόπα (Κέτσουα: Vicchu Topa) , τον Μαρκαϋούτο (Κέτσουα: Marcayuto) και τον Ίνκα Ρόκα Ίνκα (Κέτσουα: Inca Roca Inca).

Ο Γιαουάρ Ουακάκ επέλεξε για διάδοχο του, τον δευτερότοκο Παχουάκ Χουάλπα Μάυτα. Οι ευγενείς της φυλής Ουαϋγιάκα υποστήριζαν τον Μαρκαϋούτο και έτσι με τη βοήθεια του δολοφόνησαν τον διάδοχο του Γιαουάρ Ουακάκ. Ο βασιλέας των Ίνκας έστειλε τον γιο του Βιρακότσα να τιμωρήσει τη συγκεκριμένη φυλή για τη προδοσία της και αυτός έφερε σε πέρας την αποστολή του. Εν τω μεταξύ στο Κούσκο, οι Ίνκας ευγενείς δολοφόνησαν τον πρωτότοκο Παουκάρ Αουλλού και τον Γιαουάρ Ουακάκ ενώ οι γεροντότεροι της φυλής έχρισαν νέο ηγεμόνα τον Βιρακότσα Ίνκα.

Πηγές

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΙΝΚΑΣ, Δεληγίαννης Π., τεύχος 147, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, Νοέμβριος 2008
• Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΥΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, Αθήνα, 1996
• Το άρθρο βασίζεται και στο άρθρο της αγγλικής Βικιπαίδεια Cápac Yupanqui

Προηγούμενος Ίνκα Ρόκα

Σάπα Ίνκα περίπου το 1380

Επόμενος Βιρακότσα Ίνκα