Βιρακότσα Ίνκα

Βιρακότσα Ίνκα
Ο Βιρακότσα Ίνκα σε αναπαράσταση στο χρονικό του Φελίπε Γκουαμάν Πόμα ντε Αγιάλα, του 1615
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	15ος αιώνας
Θάνατος	1448
Τόπος ταφής	Κούζκο
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Τέκνα	Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι Inca Urco
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Sapa Inca (1400–1438)
Σχετικά πολυμέσα

Ο Βιρακότσα Ίνκα (Κέτσουα: Wiraqucha Inka, ο "Ίνκα με το όνομα του Θεού", ισπ. Viracocha Inca ή Huiracocha Inca) ήταν ο όγδοος αυτοκράτορας των Ίνκας. Ήταν γιος του Γιάουαρ Ουάκακ και της Μάμα Τσίκγια ή Μάμα Τσίκ-για (ισπ. Mama Chicya ή Mama Chic-ya). Ήταν ο τρίτος βασιλέας της δυναστεία Άναν, που ίδρυσε ο παππούς του. Βασίλεψε περίπου το 1410. Το κανονικό του όνομα ήταν Άτουν Τόπα Ίνκα (Κέτσουα: Atun Topa Inca) και η γυναίκα του ονομαζότανε Μάμα Ρούνου ή αλλιώς Μάμα Ροντοκάυα.

Διοίκηση

Από νεαρή ηλικία ο Βιρακότσα έδειξε να έχει διοικητικές ικανότητες. Όσο ζούσε ο πατέρας του, ο ίδιος είχε επιδείξει μεγάλο διοικητικό έργο στη πόλη Ούρκος που ανέλαβε χρέη κυβερνήτη. Εκεί στο Ούρκος μάλιστα άρχισε να βλέπει οράματα με τον θεό Βιρακότσα και από τότε έλαβε το όνομα με το οποίο πέρασε στην ιστορία.

Ως κυβερνήτης έχτισε τείχη και οργάνωσε τον αποθηκευτικό χώρο στη πόλη για μελλοντικές ανάγκες των κατοίκων της. Παράλληλα δόμησε το οδικό δίκτυο στην επαρχία. Ως βασιλιάς φρόντισε, όσα εφάρμοσε ως κυβερνήτης, να τα υλοποιήσει και στο σύνολο της επικράτειας του.

Ένα καινοτόμο στοιχείο της διοικητικής του οργάνωσης ήταν να φερθεί διαφορετικά, από ότι οι προηγούμενοι Ίνκας αυτοκράτορες, στις κατακτημένες περιοχές. Έτσι αντί να τις λεηλατεί και να τις υποτάσσει τοποθέτησε φρουρές των Ίνκας να τις ελέγχει, καθώς οι νέες κατακτημένες περιοχές απείχανε πολύ από το Κούσκο. Οι κατακτημένες περιοχές εντάχθηκαν ως νέες επαρχίες στην επικράτεια των Ίνκας και δέχτηκαν κυβερνήτη διορισμένο από τον αυτοκράτορα. Καθορίστηκε ο φόρος υποτέλειας της κάθε μιας φυλής που ζούσε εντός επικράτειας καθώς και η θέση κάθε στρατιωτικού σώματος που έστελνε στον αυτοκρατορικό στρατό.

Κατακτήσεις

Ο Βιρακότσα ήταν ένας διορατικός ηγέτης και στο προγραμματισμό στρατιωτικών επιχειρήσεων. Σε αυτό τον βοήθησαν οι έμπειροι στρατηγοί, οι θείοι του, Βικακιράο Ίνκα (Κέτσουα: Wikakiraw, Vicaquirao Inca, ισπ. Vicaquirao) και Άπου Μάιτα (Κέτσουα: Apu Mayta).

Ο πρώτος στόχος του Βιρακότσα και των δυο στρατηγών ήταν η φυλή των Αγιαρμάκας, που κατά το παρελθόν παρενοχλούσε συχνά τους Ίνκας. Στην κατάκτηση των εδαφών της φυλής αυτής εφαρμόστηκε η τακτική της υπερκέρασης εδαφών, δηλαδή η περικύκλωση της κεντρικής περιοχής κάθε χώρας και η παρενόχληση του κυρίως σώματος στρατού από τα νώτα. Έτσι στην αρχή κατακτήθηκε η περιοχή της κοιλάδας Ουρουμπάμπα που βρίσκεται στα νώτα των Αγιαρμάκας. Από εκεί ξεκίνησε ένα στράτευμα παράλληλα με μια εισβολή ενός δεύτερου στρατεύματος από τα βόρεια της χώρας της φυλής των Αγιαρμάκας, με αποτέλεσμα να απομονωθούν και να ηττηθούν εύκολα.

Ύστερα από τη νίκη αυτή και τη προσάρτηση μιας νέας επαρχίας στην επικράτεια του, ο Βιρακότσα, αποφάσισε να ασχοληθεί με την διένεξη των φυλών Κόγια (ισπ. Colla) και Λουπάκα. Οι δυο φυλές κατοικούσανε βόρεια του λεκανοπεδίου της Τιτικάκας και είχανε συχνά συγκρουστεί για εδαφικές διεκδικήσεις, έτσι ο ηγεμόνας των Ίνκας δέχτηκε να βοηθήσει τους Λουπάκα εναντίον των Κόγια. Το αποτέλεσμα ήταν, οι τελευταίοι, να υποστούν μεγάλη ήττα και να αποδεχτούν τους όρους των νικητών.

Εκθρόνιση

Αναπαράσταση του Ίνκα Ούρκον. Χαρακτηριστικό είναι ότι αναφέρεται ως ένατος Σάπα Ίνκα.

Μετά από την σταθεροποίηση της εξουσίας των Ίνκας, στα νότια και στα ανατολικά, οι δυτικοί τους γείτονες, η φυλή των Τσάνκας ανησύχησε ότι ήταν ο επόμενος στόχος του Βιρακότσα Ίνκα. Με αυτούς τους φόβους οι Τσάνκα οργάνωσαν το στρατό τους στη κοιλάδα Ουανκαβελίκα (ισπ. Huancavelica) και εισέβαλαν στη γη των Κέτσουα, που παρεμβαλλόταν ανάμεσα σε αυτούς και τους Ίνκας. Οι Κέτσουα, λόγο και φυλετικής συγγένειας με τους Ίνκας, ζητήσανε βοήθεια από τους τελευταίους. Ο στρατός του Βιρακότσα βάδισε προς το Αγιακούτσο (ισπ. Ayacucho) αλλά υπέστη σφοδρή ήττα. Στη συνέχεια οι Τσάνκας εισέβαλλαν στην επαρχία του Κούσκο, που είχε να δεχτεί εισβολή δεκαετίες, πανικοβάλοντας τον Βιρακότσα και τρέποντας τον σε φυγή μαζί με τον διάδοχο του, τον πρωτότοκο γιο του, τον Ίνκα Ούρκον, προς το οχυρό του Κάλκα αφήνοντας αφύλακτη τη πόλη του Κούσκο.

Τότε οι δυο στρατηγοί Βικακιράο Ίνκα (Κέτσουα: Vicaquirao Inca) και Άπου Μάιτα (Κέτσουα: Apu Mayta) ανακήρυξαν νέο ηγεμόνα τον τριτότοκο γιο του Βιρακότσα, τον Κούσι Ίνκα Γιουπάνκι, που αργότερα θα ονομαστεί Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι (Κέτσουα: Pachakutiq Inka Yupanki, ισπ. Pachacuti Inca Yupanqui). Οι τρεις άνδρες μαζί κατευθύνθηκαν στο Κούσκο, όπου το οχύρωσαν και περίμεναν ενισχύσεις για να αντεπιτεθούν. Οι εισβολείς Τσάνκα αναχαιτίσθηκαν και όταν ήρθαν οι ενισχύσεις οδηγήθηκαν έξω από την επικράτεια των Ίνκας αναδεικνύοντας έτσι τον Κούσι Ίνκα σε σωτήρα του έθνος των Ίνκας.

Το τέλος

Ύστερα από τη νίκη αυτή, το σύνολο των ευγενών και του λαού δέχτηκαν επίσημα τον Κούσι Ίνκα ως αυτοκράτορα. Μόνο η περιοχή της Κάλκα επέμενε να υπακούει στον Βιρακότσα Ίνκα και τους αριστοκράτες του. Ο Βιρακότσα συντετριμμένος από την όλη κατάσταση πέθανε όταν τα στρατεύματα του γιου του, και αναδειχθέντα από το λαό αυτοκράτορα, εισέβαλαν στην επικράτεια της Κάλκα. Ο γιος του Ίνκα Ούρκον ανέλαβε τα ηνία της "αυτοκρατορίας" του νεκρού πατέρα του και αποφάσισε να νικήσει στο πεδίο της μάχης τον έτερο αυτοκράτορα. Ο Ίνκα Ούρκον συνάντησε τον στρατό του αδερφό του, Κούσι Ίνκα, στα δυτικά και κατά τη διάρκεια της μάχης έχασε τη ζώη του. Αυτό το σημάδι ερμηνεύτηκε από τους ιερείς ως θεϊκό και έδειχνε ότι ο Κούσι Ίνκα ήταν ο εκλεκτός του Θεού Ήλιου για να βασιλέψει.

Πηγές

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΙΝΚΑΣ, Δεληγίαννης Π., τεύχος 147, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, Νοέμβριος 2008
• Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΥΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, Αθήνα, 1996
• History of the Incas, Sarmiento de Gamboa P., S. Bauer B., Smith V., Decoster J., University of Texas Press, March 2007

Προηγούμενος Γιαουάρ Ουακάκ

Σάπα Ίνκα περίπου το 1410

Επόμενος Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι