Εθνικό πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 42°40′18″N 0°3′20″E / 42.67167°N 0.05556°E / 42.67167; 0.05556

Εθνικό πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Εθνικό πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο
42°40′18″N 0°3′20″E
ΧώραΙσπανία[1]
Διοικητική υπαγωγήΑραγωνία και επαρχία της Ουέσκας
Γεωγραφική υπαγωγήMonte Perdido
Χαρακτηρισμός16  Αυγούστου 1918 και 1918[1]
Κατηγορία πρ. περιοχήςΔΕΠΦ κατηγορία 2: Εθνικό Πάρκο[1]
Έκταση156 km² και 15.690,61287 εκτάριο[1]
Υψηλότερο σημείοMonte Perdido
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Εθνικό Πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο (ισπανικά: Parque nacional de Ordesa y Monte Perdido) είναι Εθνικός Δρυμός κατηγορίας 2 κατά την Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) που βρίσκεται στα Πυρηναία όρη της επαρχίας της Ουέσκας, στην αυτόνομη κοινότητα της Αραγωνίας, στην Ισπανία. Υπάρχει ως Εθνικό Πάρκο στην κοιλάδα της Ορδέσα από το 1918. Η προστατευόμενη περιοχή του πάρκου διευρύνθηκε το 1982 για να καλύψει ολόκληρη την περιοχή συνολικής επιφάνειας 156.08 τ.χλμ.

Έχει συμπεριληφθεί από το 1997 από την ΟΥΝΕΣΚΟ στο Απόθεμα Βιόσφαιρας των Ορδέσα-Βινιαμάλα. Κατά το ίδιο έτος εντάχθηκε στο διασυνοριακό μνημείο Παγκόσμιας πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ Πυρηναία - Όρος Περντού (Pyrénées - Mont Perdu).[2]

Η περιοχή του πάρκου περιλαμβάνει τους δήμους Τόρλα, Μπροτό, Φανλό, Τέλα-Σιν, Πουέρτολας και Μπιέλσα.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καταρράκτης Σοασό, επίσης γνωστός ως «Ουρά του Αλόγου».

Το ανάγλυφο του πάρκου κυριαρχείται από τον ορεινό όγκο των Treserols, τον υψηλότερο ασβεστολιθικό ορεινό όγκο στην Ευρώπη. Το υψηλότερο σημείο του είναι το όρος Μόντε Περδίδο, από το οποίο μια σειρά από εντυπωσιακές κορυφογραμμές βουνών και παγετώδεις κοιλάδες κατεβαίνουν περίπου ακτινωτά. Το πιο χαρακτηριστικό και εμβληματικό σημείο του πάρκου είναι η κοιλάδα της Ορδέσα, που διασχίζεται από τον ποταμό Αράθας, σημείο από το οποίο ξεκινά το εθνικό πάρκο, το οποίο ανοίγει προς ανατολική-δυτική κατεύθυνση. Ακόμα ξεχωρίζει το φαράγγι του Ανίσκλο, που διασχίζεται από τον ποταμό Μπεγιός, προς κατεύθυνση βορρά-νότου, οι χαράδρες του Εσκουαΐν, από τις οποίες περνά ο ποταμός Υάγα, σε νοτιοανατολική κατεύθυνση και η κοιλάδα της Πινέτα, που διασχίζεται από τον ποταμό Σίνκα, σε μια κατεύθυνση ανατολική. Επίσης, αν και δεν ανήκει στην κεντρική περιοχή του πάρκου αλλά στην περιφερειακή του ζώνη, αξίζει να τονιστεί η κοιλάδα Μπουχαρουέλο στα δυτικά. Ήδη στο γαλλικό έδαφος, η κοιλάδα και η λεκάνη του Γκαβάρνι, εντός του εθνικού πάρκου των Πυρηναίων, είναι ένα ακόμη παγετώδες λεκανοπέδιο που στην κεφαλή του έχει τον υψηλότερο καταρράκτη στην Ευρώπη, με περισσότερα από 400 μέτρα κάθετης πτώσης.

Η βασική μορφολογία του πάρκου οφείλεται σε δύο ορογενέσεις, αλλά κυρίως στην αλπική αναδίπλωση και ανύψωση κατά τη καινοζωική εποχή, που αργότερα διαμορφώθηκε από παγετώδη διάβρωση κατά την τεταρτοταγή περίοδο, δημιουργώντας μια σειρά από πολύ ξεχωριστά παγετώδη λεκανοπέδια και κοιλάδες, όπως η κοιλάδα της Ορδέσα και της Πινέτα. Σήμερα υπάρχει ακόμα ένας παγετώνας στη βόρεια όψη του Μόντε Περδίδο, αν και βρίσκεται σε υποχώρηση. Το μεγαλύτερο μέρος των πετρωμάτων στο εθνικό πάρκο είναι ασβεστόλιθος, ο οποίος μέσω της πιο εμφανούς και αρχαίας παγετώδης διάβρωσης, συντελεί σε έναν καρστικό μετασχηματισμό του τοπίου γεμάτο ποτάμια, με πολλαπλές σπηλιές, φαράγγια, βάραθρα κλπ. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημανθεί το φαράγγι του Ανίσκλο και οι χαράδρες του Εσκουαΐν, στις κορυφές των οποίων δημιουργούνται παγετώδη πεδία, που όμως αργότερα αυτά περικλείονται σε βαθιές χαράδρες.

Άποψη του χωριού Τόρλα.

Οι υψηλές περιοχές του πάρκου (υψόμετρα πάνω από 2000 μέτρα) είναι εξαιρετικά ξηρές, καθώς όλο το νερό από τις βροχοπτώσεις συλλέγεται γρήγορα από το καρστικό σύστημα. Αντίθετα, οι πυθμένες των κοιλάδων είναι καλυμμένες με πλούσια βλάστηση που κυριαρχείται από οξιά και έλατα τα οποία καθώς το υψόμετρο αυξάνεται, υποχωρούν προς τη μαύρη πεύκη.

Ο παγετώνας λεκανοπέδιο Σοάσο και ο ορεινός όγκος του Μόντε Περδίδο στο βάθος.

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χάσμα Ρολάντο από τα βόρεια

Σε γενικές γραμμές, το κλίμα είναι συνήθως Πυρηναϊκό, αν και η διαφορά σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 750 μέτρα στην είσοδο του φαραγγιού Ανίσκλο (Añisclo) έως τα 3355 μέτρα του όρους Μόντε Περδίδο το οποίο αποτελεί και τον αρχικό προσανατολισμό κάθε κοιλάδας, φανερώνει ότι υπάρχει μια τεράστια κλιματική ποικιλία. Ως προς αυτό, σημειώνονται: οι μεγάλες διακυμάνσεις στην υγρασία και τη θερμοκρασία μεταξύ ημέρας και νύχτας, οι θερμικές αντιστροφές που ανακαλούνται στην κατανομή των επιπέδων βλάστησης, το μεταβλητό καθεστώς των ανέμων των κοιλάδων και των βουνών.


Χλωρίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε υψόμετρο μέχρι τα 1,500-1,700 μέτρα, υπάρχουν εκτεταμένα δάση ευρωπαϊκής οξιάς (Fagus sylvatica), Λευκής ελάτης, πεύκων (Pinus sylvestris), βελανιδιές (Quercus subpyrenaica), και σε μικρότερο βαθμό από σημύδα (Betula pendula), φράξο (Fraxinus excelsior), ιτιές (Salix angustifolia). Σε υψηλότερα υψόμετρα έως τα 2.000 μέτρα, το ορεινό πεύκο (Pinus uncinata) κυριαρχεί. Μέχρι και τα 1.800 μέτρα, απαντώνται θάμνοι από πυξάρι (Buxus sempervirens). Σε λιβάδια μεγάλου υψομέτρου από 1.700 έως 3.000 μέτρα, υπάρχουν πολλά ενδημικά είδη συμπεριλαμβανομένων των Borderea pyrenaica, Campanula cochleariifolia, Ramonda myconi, Silene borderei, Androsace cylindrica, Pinguicula longifolia, Petrocoptis crassifolia, κλπ. Το Εντελβάις (Leontopodium alpinum) είναι ένα από τα σύμβολα του Εθνικού Πάρκου.

Πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πιο σημαντικό είδος του Πάρκου ήταν το μπουκάρντο ή Αίγαγρος των Πυρηναίων, το οποίο δυστυχώς αφανίστηκε τον Ιανουάριο του 2000, παρά τις προσπάθειες διατήρησης του. Τα Σαμουά των Πυρηναίων είναι ένα είδος κατσίκας. Υπάρχουν και άλλα είδη όπως η μαρμότα, ο αγριόχοιρος και το Ντεσμάν των Πυρηναίων ή νερό-τυφλοπόντικας (Galemys pyrenaicus), και μεγάλα πουλιά, όπως ο χρυσαετός, ο γυπαετός, το όρνιο, το γεράκι, και η βασιλική κουκουβάγια.

Καθεστώς προστασίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είναι το δεύτερο παλαιότερο εθνικό πάρκο στην Ισπανία, αφού δηλώθηκε στις 16 Αυγούστου 1918 με το βασιλικό διάταγμα 08-16-1918 μια έκταση 21 τετραγωνικών χιλιομέτρων με το όνομα «Κοιλάδα της Ορδέσα» που περικλείει την ομώνυμη κοιλάδα. [3] Στις 13 Ιουλίου 1982 διευρύνθηκε και αναταξινομήθηκε η περιοχή με την τρέχουσα έκταση των 156.08 τετραγωνικών χιλιομέτρων και το επίσημο όνομά της άλλαξε σε «Εθνικό Πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο».[4] Με 598.950 επισκέπτες ετησίως (2015), το Εθνικό Πάρκο της Ορδέσα και του Μόντε Περδίδο είναι το έβδομο εθνικό πάρκο στην Ισπανία σε αριθμό επισκεπτών. [5]

Σήμερα απολαμβάνει διαφορετικά στοιχεία προστασίας εκτός από εκείνο ενός εθνικού πάρκου, το 1977 ανακηρύχθηκε ως Απόθεμα Βιόσφαιρας, το 1988 περιοχή ειδικής προστασίας για τα πουλιά και το 1997 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την ΟΥΝΕΣΚΟ. [6] Είναι επίσης χαρακτηρισμένο ως τόπος κοινοτικής σημασίας (Site of Community Importance (SCI)) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Δεν είναι λίγα τα επιφανή πρόσωπα που έχουν γίνει κατά καιρούς λάτρεις της περιοχής και συχνά εκθειάζουν τις αρετές της. Ο Γάλλος συγγραφέας και εξερευνητής Λουσιέν Μπριέτ (Lucien Briet), ο Καταλανός μηχανικός και εξερευνητής Soler i Santaló και ο Αραγωνέζος γεωλόγος Lucas Mallada συντέλεσαν στο παρελθόν στην προώθηση της περιοχής, στην εξάπλωση της φήμης της και στο να περιληφθεί υπό καθεστώς προστασίας. Ο Lucas Mallada, στο βιβλίο του «Φυσική και γεωγραφική περιγραφή της επαρχίας της Ουέσκας», που δημοσιεύθηκε το 1878, κάνει μια εκτενή περιγραφή για την κοιλάδα της Ορδέσα.

Φωτογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Το Circo de Soaso, με το Cilindro de Marboré, το Μόντε Περδίδο και το Soum de Ramond (από αριστερά προς τα δεξιά)
    Το Circo de Soaso, με το Cilindro de Marboré, το Μόντε Περδίδο και το Soum de Ramond (από αριστερά προς τα δεξιά)
  • Το βορινό μέτωπο του La Brèche de Roland
    Το βορινό μέτωπο του La Brèche de Roland
  • Το Circo de Soaso και η Ουρά Αλόγου
    Το Circo de Soaso και η Ουρά Αλόγου
  • Μονοπάτι μέσα στο Πάρκο
    Μονοπάτι μέσα στο Πάρκο
  • Το Μόντε Περδίδο
    Το Μόντε Περδίδο
  • Το Βορειοδυτικό μέτοπο του Circo de Soaso
    Το Βορειοδυτικό μέτοπο του Circo de Soaso


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Nationally designated areas (CDDA)» (Αγγλικά) Ανακτήθηκε στις 26  Ιουνίου 2021.
  2. ↑ «Pyrenees-Mont Perdu». United Nations Environment Program - World Conservation Monitoring Centre. Ιανουάριος 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2008. 
  3. ↑ «Real decreto de 16 de agosto de 1918 creando el Parque Nacional del Valle de Ordesa o del río Ava, en el Pirineo del Alto Aragón, fijando sus límites y extensión y los del Parque Nacional de Covadonga» (PDF). 1928. 
  4. ↑ «Ley 52/1982, de 13 de julio, de reclasificación y ampliación del parque Nacional de Ordesa y Monte Perdido.». BOE: 20627-20629. 30 Ιουλίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2016. https://web.archive.org/web/20160123190900/http://benasque.aragob.es:443/cgi-bin/LEMA/BRSCGI?CMD=VEROBJ&MLKOB=165266080000. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2012. 
  5. ↑ Anuario Nacional de Estadística. Número de visitas a los parques nacionales
  6. ↑ Hacia una cultura de conservación de la diversidad biológica. «El patrimonio vegetal del parque nacional de Ordesa y Monte Perdido (España), reserva MaB de la biosfera y Patrimonio Mundial de la Humanidad» (PDF). Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εθνικό_πάρκο_της_Ορδέσα_και_του_Μόντε_Περδίδο&oldid=10318427"