Δωμάτιο Έιμς
Το δωμάτιο του Έιμς (Ames room) είναι ένα δωμάτιο με μη κανονικές αναλογίες, που χρησιμοποιείται για να δημιουργηθεί μια οπτική ψευδαίσθηση. Επινοήθηκε το 1934 από τον Αμερικανό οπτικό Άντελμπερτ Έιμς τον νεότερο (Adelbert Ames, Jr), πιθανώς επηρεασμένο από τα γραπτά του Χέρμαν φον Χέλμχολτζ, και κατασκευάστηκε το επόμενο έτος.
Ένα δωμάτιο Έιμς είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε από μπροστά να φαίνεται σαν ένα συνηθισμένο κυβόσχημο δωμάτιο, με έναν πίσω τοίχο και δύο πλευρικά τοιχώματα παράλληλα μεταξύ τους και κάθετα προς το οριζόντιο επίπεδο του δαπέδου και οροφής. Ωστόσο, το φαινομενικό σχήμα κύβου είναι ένα τέχνασμα της προοπτικής, καθώς το πραγματικό σχήμα του δωματίου είναι τραπεζοειδές: οι τοίχοι είναι λοξοί, η οροφή και το δάπεδο έχουν κλίση, ενώ η δεξιά γωνία είναι πολύ πιο κοντά σε έναν παρατηρητή που βρίσκεται μπροστά από το δωμάτιο σε σχέση με την αριστερή γωνία (ή αντίστροφα).
Ως αποτέλεσμα της οπτικής ψευδαίσθησης, ένα άτομο που στέκεται στη μια γωνία φαίνεται στον παρατηρητή να είναι γίγαντας, ενώ όταν το ίδιο άτομο στέκεται στην άλλη γωνία φαίνεται να είναι νάνος. Η οπτική απάτη είναι τόσο πειστική, ώστε ένας άνθρωπος που περπατάει πίσω από την αριστερή γωνία προς τα δεξιά ή αντίστροφα φαίνεται να μεγεθύνεται ή να συρρικνώνεται.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η ψευδαίσθηση μπορεί να δημιουργηθεί χωρίς τη χρήση των τοίχων και του ταβανιού. Αρκεί να δημιουργηθεί ένας φαινομενικός ορίζοντας (που στην πραγματικότητα δεν θα είναι οριζόντιος) στο κατάλληλο πλαίσιο. Το μάτι θα εξαπατηθεί, επειδή βασίζεται στο σχετικό ύψος ενός αντικειμένου πάνω από τον ορίζοντα αυτό.
Ψευδαίσθηση «αντι-βαρύτητας» και «μαγνητικά βουνά»
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο αρχικός σχεδιασμός του Έιμς περιείχε, επίσης, ένα αυλάκι που τοποθετείται έτσι ώστε μια μπάλα μέσα σε αυτό να φαίνεται ότι κινείται ανηφορικά, ενάντια στη βαρύτητα. Ο Ρίτσαρντ Γκρέγκορυ (Richard Gregory) θεωρεί αυτή την προφανή ψευδαίσθηση «αντι-βαρύτητας» ως πιο εκπληκτική από την φαινομενική αλλαγή μεγέθους, αν και σήμερα δεν εμφανίζεται συχνά σε εκθέσεις δωματίων Έιμς.
Ο Γκρέγκορυ υποθέτει ότι οι «μαγνητικοί λόφοι» ή οι «βαρυτικοί λόφοι» μπορούν να εξηγηθούν από αυτή την αρχή. Για ένα «μαγικό βουνό» σε μια ανώνυμη τοποθεσία στη Σκωτία, βρήκε ότι μια σειρά δένδρων σχηματίζουν φόντο παρόμοιο με ένα δωμάτιο Έιμς, κάνοντας το νερό σε ένα ρυάκι να φαίνεται ότι ρέει ανηφορικά.[1]
Για τον Γκρέγκορυ, η παρατήρηση αυτή θέτει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το πώς διαφορετικές αρχές για την κατανόηση του κόσμου συναγωνίζονται στην αντίληψή μας. Το «φαινόμενο της αντι-βαρύτητας» είναι πολύ ισχυρότερο παράδοξο από ό,τι το παράδοξο της «αλλαγής μεγέθους», δεδομένου ότι φαίνεται να αναιρεί το νόμο της βαρύτητας, ένα πολύ βασικό χαρακτηριστικό του κόσμου. Φαίνεται παράδοξο το ότι η προσδοκία πως «όλα τα δωμάτια είναι ορθογώνια» μπορεί να υπερισχύσει εις βάρος μιας τόσο σημαντικής και θεμελιώδους εμπειρίας όπως η δύναμη της βαρύτητας. Αντίθετα, η εμφανής αλλαγή μεγέθους δεν είναι τόσο ισχυρό παράδοξο, καθώς έχουμε την εμπειρία ότι τα αντικείμενα μπορούν να αλλάξουν το μέγεθος σε κάποιο βαθμό (για παράδειγμα, οι άνθρωποι και τα ζώα μπορούν να γίνουν μικρότερα ή μεγαλύτερα σκύβοντας ή τεντώνοντας το σώμα τους).
Φαινόμενο Χόνι (Honi)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα είδος επιλεκτικής αντιληπτικής παραμόρφωσης, γνωστό ως φαινόμενο Χόνι, κάνει κάποιους εγγάμους να αντιλαμβάνονται μικρότερη μεταβολή μεγέθους για τον/τη σύζυγό τους από ό,τι για έναν ξένο σε ένα δωμάτιο Έιμς.
Το φαινόμενο συνδέεται με τη δύναμη της αγάπης, τις προτιμήσεις και την εμπιστοσύνη προς τον/τη σύζυγο. Οι γυναίκες που ήταν ιδιαίτερα θετικές στον τομέα αυτό, αντιλαμβάνονταν τα σώματα των ξένων ως πιο στρεβλωμένα σε σχέση με αυτά των συζύγων τους. Όσον αφορά τους άνδρες, η κρίση τους για το μέγεθος δεν φάνηκε να επηρεάζεται από τη δύναμη των συναισθημάτων τους προς τη σύζυγό τους.[2]
Περαιτέρω μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο Χόνι δεν υφίσταται με τον τρόπο που αρχικά πιστευόταν, αλλά μπορεί να εξηγηθεί ως μια διαφορά μεταξύ των φύλων που επηρεάζει την αντίληψη, με τις γυναίκες να ερμηνεύουν την παρατήρηση μεγαλύτερου μεγέθους ως πιο ουσιαστική και πολύτιμη αντίληψη των πραγμάτων από ότι οι άνδρες.[3]
Στα πολυμέσα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχικά το δωμάτιο Έιμς χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην τηλεόραση και σε κινηματογραφικές παραγωγές για ειδικά εφέ, όταν χρειαζόταν να εμφανιστούν οι ηθοποιοί σε γιγαντιαίο μέγεθος δίπλα σε ηθοποιούς με μικρό μέγεθος. Για παράδειγμα, στην παραγωγή της τριλογίας ταινιών του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» (The Lord of the Rings) χρησιμοποιούνται πολλά δωμάτια Έιμς στο Σάιρ για να παρουσιαστούν ρεαλιστικά τα ύψη των Χόμπιτς όταν στέκονται δίπλα στον ψηλότερο Γκάνταλφ.
Όταν το δωμάτιο Έιμς χρησιμοποιείται για ειδικά εφέ, οι θεατές συνήθως δεν αντιλαμβάνονται την τεχνική. Ωστόσο, μερικές φορές το δωμάτιο Έιμς απεικονίζεται καθαρά. Ένα δωμάτιο Έιμς απεικονίζεται στην τηλεοπτική προσαρμογή του 1971 του μυθιστορήματος του Ρόαλντ Νταλ, «Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας». Στην τηλεοπτική σειρά του 1960, «Ταξίδι στο βυθό της θάλασσας» (Voyage to the Bottom of the Sea ) χρησιμοποιήθηκε ένα δωμάτιο Έιμς σε ένα επεισόδιο, όπου δύο χαρακτήρες (που στέκονται σε κάθε πλευρά του δωματίου) τρελαίνονται.
Στο βίντεο για το τραγούδι «The Denial Twist» από το συγκρότημα The White Stripes χρησιμοποιείται ένα δωμάτιο Έιμς και άλλες τεχνικές προοπτικής.
Το 2010 στην ταινία της HBO «Τemple Grandin» χρησιμοποιήθηκε ένα δωμάτιο Έιμς στους τίτλους αρχής.
Το εξώφυλλο του άλμπουμ «On The Level» του 1975 από το ροκ συγκρότημα Status Quo απεικονίζει το συγκρότημα σε ένα δωμάτιο Έιμς.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Gregory, Richard L. (1994). Even odder perceptions. Routledge. ISBN 978-0415061063.
- ↑ Dion KL, Dion KK (1976). «The Honi phenomenon revisited: factors underlying the resistance to perceptual distortion of one's partner». Journal of Personality and Social Psychology 33 (2): 170–7. doi:. PMID 1271208. https://archive.org/details/sim_journal-of-personality-and-social-psychology_1976-02_33_2/page/170. PMID 1271208
- ↑ Ong J, Luck WJ, Olson HA (1980). «Reliability, sex difference, and Honi phenomenon in a distorted room». Perceptual & Motor Skills 51 (3 Pt 1): 956–8. PMID 7208243
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- "Ames Adelbert, HEIDER Fritz και επίδειξης Ames Καρέκλα"
- «Ames Room Youtube Examples». Different Video Examples. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2008.
- «Ames Room Example». Visual Fun House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2008.
- «Ames Room». Illusion Works. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2005.
- «Diagram of an Ames Room». Kenneth M. Steele - Department of Psychology - Appalachian State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Δεκεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2005.
- «Image: illustration of how an Ames room is constructed». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2005.
- «Ames Room». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2005.
- «Van Hoogstraten's Peep Show or Ames's Room?». Errol Morris. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2006.
