Γκασπάρ Μονζ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκασπάρ Μονζ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση9  Μαΐου 1746[1][2][3]
Μπων[4]
Θάνατος28  Ιουλίου 1818[1][5][2]
Παρίσι[6][4]
Τόπος ταφήςΠάνθεον, Κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ (48°51′37″ s. š., 2°23′37″ v. d.)[7] και Gaspard Monge's mausoleum
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά[5]
Γαλλικά[8]
ΣπουδέςΠολυτεχνική Σχολή
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός[9]
πολιτικός[9]
φυσικός[9]
διδάσκων πανεπιστημίου[10]
μηχανικός
χημικός[11]
Chargé de mission (1796–1797)[12]
Chargé de mission (1798–1799)[12]
καθηγητής (από 1763)[13]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Παρισιού
Πολυτεχνική Σχολή (έως 1816)
École royale du génie de Mézières (1765–1783)
Institut d'Égypte (από 1798)[14]
Αξιοσημείωτο έργοGeometrie descriptive
Οικογένεια
ΣύζυγοςMarie-Catherine Monge (από 1777)
ΑδέλφιαLouis Monge
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΓαλλική Επανάσταση, Campaigns of 1796 in the French Revolutionary Wars και Γαλλική Εκστρατεία στην Αίγυπτο και τη Συρία
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Συμβουλίου των Πεντακοσίων (1798–1799)[15]
μέλος της Γερουσίας των συντηρητικών (1799–1814)[15]
Λόρδος της Γαλλίας (από 1815)[15]
πρόεδρος (1806–1807, Sénat conservateur)
διευθυντής (1797–1798, Πολυτεχνική Σχολή)
διευθυντής (1798–1800, Πολυτεχνική Σχολή)
French Navy minister (1792–1793)[16]
Institut d'Égypte (από 1798)[14]
πρόεδρος (1802, Γαλλική Ακαδημία Επιστημών)
ΒραβεύσειςΜέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (2  Οκτωβρίου 1803)
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Επανένωσης (13  Απριλίου 1813)[17]
Τάγμα του Σιδηρού Στέμματος (1805)
72 ονόματα στον Πύργο του Άιφελ[18]
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γκασπάρ Μονζ, κόμης της Πελούζ (9 Μαΐου 1746[19]- 28 Ιουλίου 1818[20]) ήταν Γάλλος μαθηματικός, ο οποίος παρουσιάζεται συνήθως ως ο εφευρέτης της περιγραφικής γεωμετρίας[21][22] (της μαθηματικής βάσης του τεχνικού σχεδίου) και ο πατέρας της διαφορικής γεωμετρίας[23]. Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης διετέλεσε υπουργός Ναυτιλίας και συμμετείχε στη μεταρρύθμιση του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος, βοηθώντας στην ίδρυση της Πολυτεχνικής Σχολής.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μονζ γεννήθηκε στην Μπούν, στην Κοτ-ντ'Ορ, γιος εμπόρου. Σπούδασε στο κολλέγιο των Ορατόριων της Μπον.[22] Το 1762 φοίτησε στο κολλέγιο Τρινιτέ της Λυών, όπου, ένα χρόνο μετά την έναρξη των σπουδών του, διορίστηκε καθηγητής φυσικής[22] σε ηλικία δεκαεπτά ετών.[24]

Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1764, επέστρεψε στη Μπον, όπου συνέταξε ένα σχέδιο της πόλης σε μεγάλη κλίμακα, επινοώντας μεθόδους παρατήρησης και κατασκευάζοντας τα απαραίτητα όργανα- το σχέδιο παρουσιάστηκε στην πόλη και φυλάσσεται ακόμη στη βιβλιοθήκη του.[22][Ένας ανώτερος μηχανικός που τον συνάντησε έγραψε στον διοικητή της Βασιλικής Σχολής Μηχανικών (École Royale du Génie) στο Μεζιέρ συνιστώντας τον Μονζ και προσλήφθηκε ως σχεδιαστής[22] Ο Ρολτ, μηχανικός και τεχνικός ιστορικός, αποδίδει στον Μονζ τη γέννηση του τεχνικού σχεδίου.[25] Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στην École Royale (Βασιλική Σχολή), έγινε μέλος του τεκτονισμού και μυήθηκε στη στοά ″L'Union parfaite″.[26][27][28]

Σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς οι σπουδαστές της σχολής αξιωματικών προέρχονταν αποκλειστικά από την αριστοκρατία, δεν έγινε δεκτός στο ίδιο το ίδρυμα. Η χειρωνακτική του επιδεξιότητα εκτιμήθηκε ιδιαίτερα, αλλά οι μαθηματικές του ικανότητες δεν αξιοποιήθηκαν. Παρ' όλα αυτά, στον ελεύθερο χρόνο του εργαζόταν για την ανάπτυξη των ιδεών του. Εκείνη την εποχή ήρθε σε επαφή με τον Σαρλ Μποσούτ, καθηγητή μαθηματικών στην Βασιλική Σχολή Γνώσεων (École Royale du Génie). Χίλιες φορές μπήκα στον πειρασμό", θα έλεγε πολύ αργότερα, "να σκίσω τα σχέδιά μου από αηδία για την εκτίμηση στην οποία τα έτρεφαν, σαν να μην ήμουν καλός σε τίποτα καλύτερο".[22]

Μετά από ένα χρόνο στη Βασιλική Σχολή, ζητήθηκε από τον Μονζ να εκπονήσει το σχέδιο μιας οχύρωσης, προκειμένου να βελτιστοποιηθεί το αμυντικό της σύστημα. Υπήρχε μια καθιερωμένη μέθοδος για να γίνει αυτό, η οποία περιελάβανε μακροχρόνιους υπολογισμούς, αλλά ο Μονζ επινόησε έναν τρόπο επίλυσης των προβλημάτων με τη χρήση σχεδίων. Η λύση του δεν έγινε αρχικά αποδεκτή, καθώς δεν απαιτούσε τον χρόνο που θεωρούνταν απαραίτητος, αλλά μετά από εξέταση αναγνωρίστηκε η αξία της εργασίας[22] και αναγνωρίστηκαν οι εξαιρετικές ικανότητες του Μονζ.

Μετά την αποχώρηση του Bossut από την Βασιλική Σχολή Γνώσεων, ο Μονζ πήρε τη θέση του τον Ιανουάριο του 1769 και, το 1770, διορίστηκε επίσης εκπαιδευτής στην πειραματική φυσική.[24]

Το 1777, ο Μονζ παντρεύεται την Κατερίνα Υάρτ, η οποία ήταν ιδιοκτήτρια ενός σιδηρουργείου. Ενδιαφέρθηκε για τη μεταλλουργία. Το 1780, έγινε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών- εκείνη την εποχή άρχισε η φιλία του με τον χημικό Κλωντ Λουί Μπερτολέ.[22] Το 1783, αφού εγκατέλειψε το Μεζιέρ, διορίστηκε, μετά το θάνατο του Μπεζού, ως εξεταστής των υποψηφίων για το ναυτικό.[22] Πιεζόμενος από τον υπουργό να ετοιμάσει ένα πλήρες μάθημα μαθηματικών, αρνήθηκε με την αιτιολογία ότι αυτό θα στερούσε από την κυρία Μπεζού το μοναδικό της εισόδημα, αυτό από την πώληση των εγχειριδίων που είχε γράψει ο μακαρίτης σύζυγός της.[22] Το 1786, έγραψε και δημοσίευσε το Traité élémentaire de la statique (Στοιχειώδης πραγματεία για την στατική).[22]

Μετά το 1789[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκασπάρ Μονζ (1746-1818), κόμης της Πελούζ, μαθηματικός, σε επίσημη στολή ως πρόεδρος της συντηρητικής Γερουσίας, Ζαν-Γκιγιόμ-Ελζιντόρ Ναϊζέον, 1842, Μουσείο Ιστορίας της Γαλλίας (Βερσαλλίες).

Η Γαλλική Επανάσταση άλλαξε εντελώς την πορεία της καριέρας του Μονζ. Υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της Επανάστασης και, το 1792, όταν η Νομοθετική Συνέλευση δημιούργησε ένα Εκτελεστικό Συμβούλιο, ο Μονζ αποδέχθηκε τη θέση του Υπουργού Ναυτικού,[22] την οποία κατείχε από τις 10 Αυγούστου 1792 έως τις 10 Απριλίου 1793, οπότε και παραιτήθηκε.[24] Όταν η Επιτροπή Δημόσιας Ασφάλειας κάλεσε τους ακαδημαϊκούς να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της δημοκρατίας, αφιερώθηκε εξ ολοκλήρου στις επιχειρήσεις αυτές και διακρίθηκε για την ενεργητικότητά του στη συγγραφή της Περιγραφής της τέχνης της κατασκευής των κανονιών και του Avis aux ouvriers en fer sur la fabrication de l'acier (Σημείωμα προς τους σιδηρουργούς σχετικά με την κατασκευή χάλυβα).[22]

Έπαιξε πολύ ενεργό ρόλο στα μέτρα που ελήφθησαν για την ίδρυση της École normale (η οποία υπήρχε μόνο τους πρώτους τέσσερις μήνες του 1795) και της École des travaux publics, η οποία έγινε η Πολυτεχνική Σχολή, και ήταν καθηγητής περιγραφικής γεωμετρίας και στις δύο.[22] Το Leçons données aux écoles normales δημοσιεύτηκε το 1799 από απομαγνητοφωνήσεις των διαλέξεών του που δόθηκαν το 1795. Στη συνέχεια δημοσίευσε το έργο Application de l'analyse à la géométrie (Εφαρμογή της ανάλυσης στη γεωμετρία),[22] όπου αναλύει τα μαθήματα που παραδόθηκαν.

Από τον Μάιο του 1796 έως τον Οκτώβριο του 1797, ο Μονζ ταξίδεψε στην Ιταλία μαζί με τον Μπερτολέ και ορισμένους καλλιτέχνες για να επιλέξουν πίνακες και γλυπτά που λήφθηκαν από τους Ιταλούς.[22] Έγινε φίλος με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Με την επιστροφή του στη Γαλλία, διορίστηκε διευθυντής της Πολυτεχνικής Σχολής, αλλά στις αρχές του 1798 στάλθηκε στην Ιταλία για μια αποστολή που οδήγησε στην ίδρυση της βραχύβιας Ρωμαϊκής Δημοκρατίας.[22]

Από εκεί, ο Μονζ συμμετείχε στην Εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο, συμμετέχοντας μαζί με τον Μπερτολέ[22] στο επιστημονικό έργο του Ινστιτούτου της Αιγύπτου και του Ινστιτούτου Αιγυπτίων Επιστημών και Τεχνών. Συνόδευσαν τον Βοναπάρτη στη Συρία και επέστρεψαν μαζί του στη Γαλλία το 1798.[22] Ο Μονζ διορίστηκε πρόεδρος της αιγυπτιακής επιτροπής και ανέλαβε εκ νέου τις επαφές του με την Πολυτεχνική Σχολή.[22] Τα τελευταία του μαθηματικά έργα δημοσιεύτηκαν (1794-1816) στην εφημερίδα και την αλληλογραφία της Πολυτεχνικής Σχολής. Όταν συγκροτήθηκε η Συντηρητική Γερουσία, διορίστηκε μέλος του σώματος αυτού, με μεγάλη παροχή και τον τίτλο του κόμη ντε Πελούζ,[22] και έγινε πρόεδρος της Συντηρητικής Γερουσίας το 1806-7. Στη συνέχεια, όταν έπεσε ο Ναπολέων, του αφαιρέθηκαν όλες οι τιμές και μάλιστα αποκλείστηκε από τον κατάλογο των μελών του ανασυγκροτημένου Ινστιτούτου.[22]

Ο Ναπολέων Βοναπάρτης είχε δηλώσει ότι ο Μονζ ήταν άθεος[29][30] Τα λείψανά του θάφτηκαν αρχικά σε μαυσωλείο στο Κοιμητήριο του Περ-Λασαίζ στο Παρίσι και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στο Πάνθεον στο Παρίσι.

Ένα άγαλμά του ανεγέρθηκε στην Μπον το 1849. Το όνομα του Μονζ είναι ένα από τα 72 ονόματα που αναγράφονται στη βάση του Πύργου του Άιφελ.

Από τις 4 Νοεμβρίου 1992, το γαλλικό ναυτικό διαθέτει το MRIS Μονζ, το οποίο φέρει το όνομά του.

Εργασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ του 1770 και του 1790, ο Μονζ συνέγραψε διάφορα άρθρα για τα μαθηματικά και τη φυσική στα Απομνημονεύματα της Ακαδημίας του Τορίνο, στα Απομνημονεύματα των ξένων επιστημόνων της Ακαδημίας του Παρισιού, στα Απομνημονεύματα της ίδιας Ακαδημίας και στα χρονικά δελτία της Χημείας, μεταξύ των οποίων και το Mémoire sur la théorie des déblais et des remblais (Mém. de l'acad de Paris, 1781), που είναι μία σημαντική ερευνά και για το πρόβλημα που πραγματεύεται αλλά επίσης γιατί οδήγησε στην ανακάλυψη των καμπυλών της καμπύλης μίας επιφάνειας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι στο Mémoire sur quelques phénomènes de la vision (Απομνημόνευμα για ορισμένα φαινόμενα της όρασης), ο Μονζ πρότεινε μια πρώιμη σιωπηρή εξήγηση του φαινομένου της σταθερότητας του χρώματος με βάση διάφορες γνωστές παρατηρήσεις.

Ο Λέοναρντ Όιλερ, στο άρθρο του για την καμπυλότητα που δημοσιεύθηκε το 1760 στα Απομνημονεύματα του Βερολίνου, εξέτασε όχι τις κάθετες της επιφάνειας, αλλά τις κάθετες των επίπεδων τμημάτων που διέρχονται από μια συγκεκριμένη κάθετη, έτσι ώστε το ζήτημα της τομής διαδοχικών καθέτων της επιφάνειας δεν του είχε τεθεί ποτέ.[22] Η εργασία του Μονζ δίνει τη συνήθη διαφορική εξίσωση για τις καμπύλες καμπυλότητας και θεμελιώνει τη γενική θεωρία με πολύ ικανοποιητικό τρόπο- η εφαρμογή στην ενδιαφέρουσα ειδική περίπτωση του ελλειψοειδούς έγινε για πρώτη φορά από τον ίδιο σε μια μεταγενέστερη εργασία το 1795.[22]

Η εργασία του Μονζ του 1781 είναι επίσης μία πρώιμη χρήση της γραμμικής βελτιστοποίησης, ιδίως του προβλήματος των μεταφορών. Στην ίδια κατεύθυνση, το πρόβλημα μεταφοράς του Μονζ οδηγεί σε έναν ορισμό στην ασθενή τοπολογία μιας απόστασης μεταξύ κατανομών, που ανακαλύφθηκε πολλές φορές έκτοτε από τους Λεονίντ Καντορόβιτς, Πολ Λέβι, Λεονίντ Βασερστέĭν και άλλους και φέρει τα ονόματά τους σε διάφορους συνδυασμούς και πλαίσια.

Ένα άλλο άρθρο του στον τόμο του 1783 αφορά την παραγωγή νερού με την καύση υδρογόνου. Τα αποτελέσματα του Μονζ είχαν προβλεφθεί από τον Χένρι Κάβεντις.[22]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γαλλικά) Sycomore. www.assemblee-nationale.fr/sycomore/index.asp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. gaspard-monge. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121412336. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ 7,0 7,1 www.tombes-sepultures.com/crbst_2338.html.
  8. ↑ CONOR.SI. 164905571.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  10. ↑ www.napoleon.org/histoire-des-2-empires/biographies/monge-gaspard-comte-de-peluse-1746-1818-mathematicien-senateur-de-lempire/.
  11. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  12. ↑ 12,0 12,1 www.sabix.org/bulletin/b23/monge.
  13. ↑ www.napoleon-empire.net/personnages/monge.php.
  14. ↑ 14,0 14,1 www.napoleon.org/histoire-des-2-empires/articles/linstitut-degypte-et-ses-travaux/.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 www.senat.fr/pair-de-france/monge_gaspardpf1059.html.
  16. ↑ www.bibmath.net/bios/index.php?action=affiche&quoi=monge.
  17. ↑ (Γαλλικά) Βάση δεδομένων Léonore. Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας.
  18. ↑ www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences.
  19. ↑ «Registres paroissiaux et/ou d'état civil : 16 janvier 1745 – 1746» [Parish and/or civil registers: January 16, 1745 – 1746] (στα Γαλλικά). Archives of the Department of Côte-d'Or. σελ. 174/281. FRAD021EC 57/044. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2018. 
  20. ↑ «Monfredy (1845) to Mongé (1831)», Fichiers de l'état civil reconstitué, Paris Archives, σελ. 44/51, V3E/D 1076, http://archives.paris.fr/s/5/etat-civil-reconstitue/?&action=1&todo=modif_recherche, ανακτήθηκε στις 8 May 2018 
  21. ↑ Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ και ο [[Γκουαρίνο Γκουαρίνι ]] δημοσίευσαν έργα για την περιγραφική γεωμετρία πριν τον Μονζ.
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 22,10 22,11 22,12 22,13 22,14 22,15 22,16 22,17 22,18 22,19 22,20 22,21 22,22 22,23 22,24  Arthur Cayley (1911) «Monge, Gaspard» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 18 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σσ. 709–710 
  23. ↑ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., «Γκασπάρ Μονζ», MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews, http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Monge.html .
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 J.J., O'Connor and· Robertson, E.F. «Gaspard Monge». School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2012. 
  25. ↑ Rolt, L.T.C. (1957), Isambard Kingdom Brunel: A Biography, Longmans Green 
  26. ↑ Alain Queruel (2012). Les franc-maçons de l'Expédition d'Egypte. Editions du Cosmogone. 
  27. ↑ Snezana Lawrence· Mark McCartney (2015). Mathematicians and their Gods : Interactions between mathematics and religious beliefs. Oxford: Oxford University Press. 
  28. ↑ Emmanuel Pierrat· Laurent Kupferman (2013). Le Paris des Francs-Maçons. Le Cherche Midi. 
  29. ↑ Gaspard Gourgaud (1904). Talks of Napoleon at St. Helena with General Baron Gourgaud. σελ. 274. Ο Ναπολέον απαντάει: "Πώς γίνεται τότε, ο Λαπλάς να ήταν άθεος; Στο ινστιτούτο ούτε αυτός ούτε ο Μονζ, nor Μπερτολέ, ούτε ο Λαγκράνζ πίστευαν στον Θεό. Αλλά δεν τους άρεσε να το λένε." 
  30. ↑ Vincent Cronin (1983). The view from planet Earth: man looks at the cosmos. Quill. σελ. 164. ISBN 9780688014797. Ωστόσο, ταξιδεύοντας προς την Αίγυπτο, είχε ξαπλώσει στο κατάστρωμα, ρωτώντας τους επιστήμονές του εάν οι πλανήτες κατοικούνταν, πόσο χρόνων είναι η Γη και αν θα χανόταν από φωτιά ή από πλημμύρα. Πολλοί, όπως ο φίλος του Μονζ, ο πρώτος άνθρωπος που υγροποίησε ένα αέριο, ήταν άθεοι. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκασπάρ_Μονζ&oldid=10444240"