Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γκίγκο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκίγκο
Ginkgo leaves
Ginkgo leaves
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Γκινγκόφυτα (Ginkgophyta)
Ομοταξία: Γκινγκόψιδα (Ginkgoopsida)
Τάξη: Γκινγκώδη (Ginkgoales)
Οικογένεια: Γκινγκοειδή (Ginkgoaceae)
Γένος: Γκίνγκο (Ginkgo)
Είδος: G. biloba
Διώνυμο
Γκίνγκο το δίλοβο (Ginkgo biloba)
L.
Γκίγκο
Γκίγκο,το φθινόπωρο τα φύλλα του γίνονται χρυσαφιά
Ginkgo biloba

Γυμνόσπερμο, πανάρχαιο φυτό, το γκίγκο, γίνκο ή και γκίνγκο είναι το μοναδικό επιζών είδος της οικογένειας των Γκινγκοειδών στην τάξη των Γκινγκωδών. Κατέχει ξεχωριστή θέση στο εξελικτικό δέντρο καθώς είναι ο μοναδικός ζωντανός κρίκος ανάμεσα στις φτέρες και τα κωνοφόρα.

Ετυμολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ονομασία προέρχεται από την κινέζικη λέξη Ginkyo που σημαίνει ασημένιο βερύκοκο (gin=ασήμι, kyo=βερύκοκο).

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πρώτα γκίγκο εμφανίστηκαν πριν από 270 εκατομμύρια χρόνια, στην Πέρμια περίοδο. Κατά τη διάρκεια της μέσης Ιουράσιας περιόδου υπήρξε μια τεράστια αύξηση σε είδη με μέγιστη βιοποικιλότητα στην Κρητιδική περίοδο (144 εκατομμύρια χρόνια πριν) σε περιοχές γνωστές σήμερα ως Ασία, Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Εξαιτίας κατακλυσμιαίων καταστροφών και σταδιακής αλλαγής του κλίματος, το γκίγκο εξαφανίστηκε από τη Βόρεια Αμερική πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια και από την Ευρώπη πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια. Σήμερα αυτοφύεται κυρίως σε περιοχές της νοτιοδυτικής και ανατολικής Κίνας, αλλά το συναντάμε και σε ναούς στην Κορέα και την Ιαπωνία επειδή έχει συμβολική σημασία στον Κομφουκισμό.

Χαρακτηριστικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και γυμνόσπερμο, είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, όμορφο, φυλλοβόλο δέντρο. Το φθινόπωρο τα φύλλα του αλλάζουν χρώμα και από πράσινα γίνονται χρυσαφιά. Φτάνει σε ύψος τα 50 μέτρα και ο κορμός του είναι κυλινδρικός, έχοντας διάμετρο μέχρι και 3 μέτρα. Ο φλοιός του είναι χρώματος γκρι με βαθιές αυλακώσεις. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, πλατιά, σε σχήμα βεντάλιας με μήκος 9 εκατοστά και πλάτος που φτάνει και τα 15 εκατοστά. Διαιρούνται σε δύο χαρακτηριστικούς λοβούς που φέρουν στη μέση μία κεντρική τομή. Οι καρποί του δέντρου έχουν ασημένιο χρώμα και περιβάλλονται από ένα σαρκώδες περίβλημα με έντονη δυσάρεστη οσμή σαν χαλασμένο βούτυρο εξαιτίας της παρουσίας βουτυρικού οξέος. Ο τρόπος ανάπτυξης είναι γενικά στενός στα νεαρά δέντρα και πλαταίνει πραγματικά μόνο όταν φτάσουν τα 100 χρόνια περίπου. Σε αντίθεση με άλλα γυμνόσπερμα, τα γκίγκο έχουν χωριστά φύλα. Αυτό σημαίνει ότι το θηλυκό δέντρο χρειάζεται την παρουσία ενός αρσενικού προκειμένου να γονιμοποιηθεί. Περιστασιακά και τα δύο φύλα βρίσκονται στο ίδιο δέντρο.

Τα δέντρα γκίγκο παράγουν χημικές ουσίες που είναι δυσάρεστες για τα έντομα, μύκητες και βακτήρια που προσπαθούν να του επιτεθούν. Η ανθεκτικότητά του είναι θρυλική αφού είναι ένας από τους λίγους ζωντανούς οργανισμούς που επιβίωσαν της ατομικής βόμβας στην ιαπωνική πόλη της Χιροσίμα το 1945[1].

Γενετικός κώδικας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το δέντρο θεωρείται ως ένα «ζωντανό απολίθωμα», όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει οργανισμούς που έχουν βιώσει πολύ μικρή αλλαγή κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών. Στην περίπτωση του είδους Ginkgo biloba, υπάρχουν παλαιολιθικά δείγματα ηλικίας 270.000.000 χρόνων προερχόμενα από την Πέρμια περίοδο[2].

Σύμφωνα με μελέτη Κινέζων επιστημόνων[3], το γονιδίωμα του δέντρου γκίγκο είναι τεράστιο και περιλαμβάνει περίπου 10,6 δισεκατομμύρια «γράμματα» DNA. Το ανθρώπινο γονιδίωμα, εν συγκρίσει, περιέχει μόλις τρία δισεκατομμύρια «γράμματα» DNA.

Καλλιέργεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το γκίγκο καλλιεργείται ως καλλωπιστικό σε πάρκα και κήπους. Είναι εκπληκτικά σκληρό και ανθεκτικό σε όλες τις μορφές μόλυνσης, γι'αυτό το λόγο είναι ιδιαίτερα κατάλληλο για αστικές περιοχές. Ευδοκιμεί καλύτερα σε όξινα, καλά αποστραγγιζόμενα, αμμώδη εδάφη.

Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα φύλλα του παρασκευάζεται φάρμακο, που χρησιμοποιείται στη θεραπεία διαφόρων παθήσεων του κυκλοφορικού. Στην Κινέζικη Ιατρική ο καρπός του χρησιμοποιούνταν ανέκαθεν για τις αντιβηχικές, χωνευτικές και διουρητικές του ιδιότητες. Επίσης οι καρποί του χρησιμοποιούνται στο πιάτο «Η απόλαυση του Βούδα».

Υγεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα εκχύλισμα φύλλων Γκίγκο biloba διατίθεται στο εμπόριο σε μορφή συμπληρώματος διατροφής με ισχυρισμούς ότι μπορεί να ενισχύσει τη γνωστική λειτουργία σε άτομα χωρίς γνωστά γνωστικά προβλήματα. Μελέτες δεν κατάφεραν να βρουν τέτοια αποτελέσματα στη μνήμη ή την προσοχή σε υγιείς ανθρώπους [4][5]

Τα εκχυλίσματα φύλλων Ginkgo biloba έχουν μελετηθεί ως πιθανή θεραπεία για την άνοια και τη νόσο του Alzheimer|Alszheimer, με μικτά αποτελέσματα. Ορισμένες αναθεωρήσεις έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν καλά αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση του γκίγκο στην άνοια[5][6][7][8], ενώ άλλες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το εκχύλισμα gingko μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με άνοια [9][10][11]

Δεν υπάρχουν καλά αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν τη χρήση του γκίγκο για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης [12],της σχετικής με την εμμηνόπαυση ελάττωση της γνωστικής λειτουργείας [13], της εμβοής[14], της ανάκαμψης μετά το εγκεφαλικό [15], της περιφερικής αρτηριακής νόσου[16],της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας[17] ή της ασθένειας υψομέτρου[18][19]

Μαγείρεμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα γαμετόφυτα που μοιάζουν με καρύδια μέσα στους σπόρους εκτιμώνται ιδιαίτερα στην Ασία και είναι ένα παραδοσιακό κινέζικο φαγητό. Τα καρύδια γκίγκο χρησιμοποιούνται στο congee, και συχνά σερβίρονται σε ειδικές περιπτώσεις όπως σε γάμους και το Κινέζικο Νέο Έτος (ως μέρος του χορτοφαγικού πιάτου που ονομάζεται απόλαυση του Βούδα). Στην κινεζική κουλτούρα, πιστεύεται ότι έχουν οφέλη για την υγεία. Μερικοί θεωρούν επίσης ότι έχουν αφροδισιακές ιδιότητες. Οι ιαπωνικοί μάγειροι προσθέτουν σπόρους γκίγκο (που ονομάζονται ginnan) σε πιάτα όπως το chawanmushi και οι μαγειρεμένοι σπόροι τρώγονται συχνά μαζί με άλλα πιάτα. Όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες ή για μεγάλο χρονικό διάστημα, το γαμετόφυτο (κρέας) του σπόρου μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση με 4'-Ο-μεθυλοπυριδοξίνη (MPN). Το MPN είναι σταθερό στη θερμότητα και δεν καταστρέφεται με το μαγείρεμα [20] Μελέτες έχουν δείξει ότι οι σπασμοί που προκαλούνται από το MPN μπορούν να προληφθούν ή να αντιμετωπιστούν επιτυχώς με πυριδοξίνη (βιταμίνη Β6). Μερικοί άνθρωποι είναι ευαίσθητοι στις χημικές ουσίες της σαρκοτέστα, της εξωτερικής σαρκώδους επικάλυψης. Αυτοί οι άνθρωποι θα πρέπει να χειρίζονται τους σπόρους με προσοχή κατά την προετοιμασία των σπόρων για κατανάλωση, φορώντας γάντια μιας χρήσης. Τα συμπτώματα είναι αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής [21][22] ή φουσκάλες παρόμοιες με αυτές που προκαλούνται από την επαφή με δηλητηριώδη κισσό. Ωστόσο, οι σπόροι που έχουν απομακρυνθεί από τη σαρκώδη επικάλυψη είναι ως επί το πλείστον [απαιτούνται διευκρινίσεις] [ποσοτικοποιημένες] ασφαλείς στον χειρισμό τους.

Παρενέργειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το γκίγκο μπορεί να έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, ειδικά για άτομα με διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος και εκείνα που παίρνουν αντιπηκτικά όπως η ασπιρίνη ή η βαρφαρίνη, αν και πρόσφατες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το γκίγκο έχει ελάχιστη ή καθόλου επίδραση στις αντιπηκτικές ιδιότητες ή τη φαρμακοδυναμική της βαρφαρίνης σε υγιή άτομα. [23][24] Επιπλέον ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας, γαστρεντερική δυσφορία, ναυτία, έμετο, διάρροια, πονοκεφάλους, ζάλη, καρδιακούς παλμούς και ανησυχία[24][25] [26] Το γκίγκο πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή όταν συνδυάζεται με άλλα βότανα που είναι γνωστό ότι αυξάνουν την αιμορραγία (π.χ. σκόρδο, ginseng, τζίντζερ). Σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση, οι επιδράσεις του γκίγκο στις έγκυες γυναίκες μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένο χρόνο αιμορραγίας και θα πρέπει να αποφεύγονται κατά τη διάρκεια της γαλουχίας λόγω ανεπαρκών στοιχείων ασφαλείας [27]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Ginkgo 'living fossil' genome decoded» (στα αγγλικά). BBC News. 2016-11-21. http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-38057741. Ανακτήθηκε στις 2016-11-22. 
  2. ↑ House, Graphical. «Living Fossil Genome Unveiled». globalplantcouncil.org. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ «Living fossil genome unveiled». EurekAlert!. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. 
  4. ↑ Laws KR; Sweetnam H; Kondel TK (Νοέμβριος 2012). «Is Ginkgo biloba a cognitive enhancer in healthy individuals? A meta-analysis». Human Psychopharmacology 27 (6): 527-33. doi:10.1002/hup.2259. PMID 23001963. 
  5. ↑ 5,0 5,1 «Ginkgo». National Center for Complementary and Integrative Health. US National Institutes of Health. 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022. 
  6. ↑ Birks, J; Grimley Evans, J (2009-01-21). «Ginkgo biloba for cognitive impairment and dementia». The Cochrane database of systematic reviews (1): CD003120. doi:10.1002/14651858.CD003120.pub3. PMID 19160216. 
  7. ↑ Cooper, C; Li, R; Lyketsos, C; Livingston, G (Σεπτέμβριος 2013). «Treatment for mild cognitive impairment: systematic review». The British Journal of Psychiatry 203 (3): 255–64. doi:10.1192/bjp.bp.113.127811. PMID 24085737. 
  8. ↑ Mancuso, C; Siciliano, R; Barone, E; Preziosi, P (Μάιος 2012). «Natural substances and Alzheimer's disease: from preclinical studies to evidence based medicine». Biochimica et Biophysica Acta 1822 (5): 616–24. doi:10.1016/j.bbadis.2011.09.004. PMID 21939756. 
  9. ↑ Weinmann, S; Roll, S; Schwarzbach, C; Vauth, C; Willich, SN (2010). «Effects of Ginkgo biloba in dementia: systematic review and meta-analysis». BMC geriatrics 10 (14). doi:10.1186/1471-2318-10-14. PMID 20236541. 
  10. ↑ Tan, MS; Yu, JT; Tan, CC; Wang, HF και άλλοι. (2014-08-11). «Efficacy and Adverse Effects of Ginkgo Biloba for Cognitive Impairment and Dementia: A Systematic Review and Meta-Analysis». Journal of Alzheimer's disease: JAD (43): 589–603. doi:10.3233/JAD-140837. PMID 25114079. 
  11. ↑ Meng-Shan Tan; Jin-Tai Yu; Chen-Chen Tan; Hui-Fu Wang και άλλοι. (2015). «Efficacy and adverse effects of ginkgo biloba for cognitive impairment and dementia: a systematic review and meta-analysis». Journal of Alzheimer's Disease 43 (2): 589–603. doi:10.3233/JAD-140837. PMID 25114079. 
  12. ↑ Xiong XJ; Liu W; Yang XC; Feng B και άλλοι. (Σεπτέμβριος 2014). «Ginkgo biloba extract for essential hypertension: A systemic review». Phytomedicine 21 (10): 1131-6. doi:10.1016/j.phymed.2014.04.024. 
  13. ↑ Clement, YN; Onakpoya, I; Hung, SK; Ernst, E (Μάρτιος 2011). «Effects of herbal and dietary supplements on cognition in menopause: a systematic review». Maturitas 68 (3): 256–63. doi:10.1016/j.maturitas.2010.12.005. PMID 21237589. 
  14. ↑ Hilton, MP; Zimmermann, EF; Hunt, WT (2013-03-28). «Ginkgo biloba for tinnitus». The Cochrane database of systematic reviews (3): CD003852. doi:10.1002/14651858.CD003852.pub3. PMID 23543524. 
  15. ↑ Zeng X; Liu M; Yang Y; Li Y; Asplund K (2005). «Ginkgo biloba for acute ischaemic stroke». Cochrane Database Syst Rev (Systematic review) (4): CD003691. doi:10.1002/14651858.CD003691.pub2. PMID 16235335. 
  16. ↑ Nicolaï SP; Kruidenier LM; Bendermacher BL; Prins M; Stokmans R; Broos P; Teijink J (Ιούνιος 2013). «Ginkgo biloba for intermittent claudication». Cochrane Database Syst Rev. (6): CD006888. doi:10.1002/14651858.CD006888.pub3. PMID 23744597. 
  17. ↑ Evans, JR (2013-01-31). «Ginkgo biloba extract for age-related macular degeneration». The Cochrane database of systematic reviews (1): CD001775. doi:10.1002/14651858.CD001775.pub2. PMID 23440785. 
  18. ↑ Gertsch JH; Basnyat B; Johnson EW; Onopa J; Holck PS (2004-04-03). «Randomised, double blind, placebo controlled comparison of ginkgo biloba and acetazolamide for prevention of acute mountain sickness among Himalayan trekkers: the prevention of high altitude illness trial (PHAIT)». BMJ 328 (7443): 797. doi:10.1136/bmj.38043.501690.7C. PMID 15070635. 
  19. ↑ Seupaul, RA; Welch, JL; Malka, ST; Emmett, TW (Απρίλιος 2012). «Pharmacologic prophylaxis for acute mountain sickness: a systematic shortcut review». Annals of Emergency Medicine 59 (4): 307–317.e1.. doi:10.1016/j.annemergmed.2011.10.015. PMID 22153998. 
  20. ↑ «Ginkgo Seed Poisoning». PEDIATRICS 109 (2): 325-327. Φεβρουάριος 2002. https://archive.org/details/sim_pediatrics_2002-02_109_2/page/325. 
  21. ↑ Lepoittevin, J.-P.; Benezra, C.; Asakawa, Y. (1989). «Allergic contact dermatitis to Ginkgo biloba L.: relationship with urushiol». Archives of Dermatological Research 281 (4): 227–30. doi:10.1007/BF00431055. PMID 2774654. https://archive.org/details/sim_archives-of-dermatological-research_1989-07_281_4/page/227. 
  22. ↑ Schötz, Karl (2004). «Quantification of allergenic urushiols in extracts ofGinkgo biloba leaves, in simple one-step extracts and refined manufactured material(EGb 761)». Phytochemical Analysis 15 (1): 1–8. doi:10.1002/pca.733. PMID 14979519. 
  23. ↑ Jiang X; Williams KM; Liauw WS; Ammit AJ και άλλοι. (Απρίλιος 2005). «Effect of ginkgo and ginger on the pharmacokinetics and pharmacodynamics of warfarin in healthy subjects». Br J Clin Pharmacol 59 (4): 425–32. doi:10.1111/j.1365-2125.2005.02322.x. PMID 15801937. PMC 1884814. https://archive.org/details/sim_british-journal-of-clinical-pharmacology_2005-04_59_4/page/425. 
  24. ↑ 24,0 24,1 "MedlinePlus Herbs and Supplements: Ginkgo (Ginkgo biloba L.)". National Institutes of Health
  25. ↑ "Ginkgo biloba". University of Maryland Medical Center
  26. ↑ http://www.drugs.com/npp/ginkgo.html
  27. ↑ Dugoua, J. J.; Mills, E.; Perri, D.; Koren, G. (2006). «Safety and efficacy of ginkgo (Ginkgo biloba) during pregnancy and lactation». Can J Clin Pharmacol 13 (3): e2. 

Πηγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκίγκο&oldid=10635454"