Γέζι Νέιμαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γέζι Νέιμαν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jerzy Neyman (Αγγλικά)
Γέννηση16  Απριλίου 1894[1][2][3]
Μπέντερ
Θάνατος5  Αυγούστου 1981[1][2][3]
Όουκλαντ
ΨευδώνυμοJerzy Splawa-Neyman και Yuri Czeslawovich
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[4][5]
Πολωνικά
Εκπαίδευσηδιδάκτωρ φιλοσοφίας
Υφηγεσία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βαρσοβίας (1924)[6]
Εθνικό Πανεπιστήμιο του Χάρκοβο (1912–1919)[7]
Πανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου (1925–1926)[6]
Πανεπιστήμιο του Παρισιού (1926–1927)[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμαθηματικός
φιλόσοφος
στατιστικολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου[8]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ (1938–1981)[6]
Πανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου (1934–1938)[6]
Ινστιτούτο Νέντσκι Πειραματικής Βιολογίας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών (1928–1934)[6]
Αξιοσημείωτο έργολήμμα Νέιμαν-Πίρσον
Neyman–Pearson lemma
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΥποτροφία Γκούγκενχαϊμ[9]
Wilks Memorial Award (1968)[7]
Εθνικό Μετάλλιο των Επιστημών (1968)
Εταίρος της Οικονομετρικής Εταιρείας (1950)[10]
Fellow of the American Statistical Association
Guy Medal in Gold (1966)[6]
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (26  Απριλίου 1979)[11]
Fellow of the Institute of Mathematical Statistics (1936)[12]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γέζι Νέιμαν (πολωνικά: Jerzy Neyman) (16 Απριλίου 1894 – 5 Αυγούστου 1981) ήταν Πολωνός μαθηματικός και στατιστικολόγος, ο οποίος πέρασε το πρώτο μέρος της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας σε διάφορα ιδρύματα στη Βαρσοβία της Πολωνίας και στη συνέχεια στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου και το δεύτερο μέρος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ. Ο Νέιμαν εισήγαγε για πρώτη φορά τη σύγχρονη έννοια του διαστήματος εμπιστοσύνης στον στατιστικό έλεγχο υποθέσεων[13] και συναναθεώρησε τη δοκιμή μηδενικής υπόθεσης του Ρόναλντ Φίσερ (σε συνεργασία με τον Ίγκον Πίρσον).

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε σε μια πολωνική οικογένεια στο Μπεντέρι, στο Κυβερνείο Βεσσαραβίας της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ήταν το τέταρτο από τα τέσσερα παιδιά των Τσέσουαφ Σπουάβα-Νέιμαν και Καζιμιέρα Λουτοσουάφσκα. Η οικογένειά του ήταν Ρωμαιοκαθολική και ο Νέιμαν υπηρέτησε ως αγόρι του ναού κατά την πρώιμη παιδική του ηλικία. Αργότερα, ο Νέιμαν θα γινόταν αγνωστικιστής. Η οικογένεια του Νέιμαν καταγόταν από μια μακρά σειρά Πολωνών ευγενών και στρατιωτικών ηρώων. Αποφοίτησε από το δημοτικό γυμνάσιο αρρένων Καμιένιετς Ποντόλσκι το 1909 με το όνομα Yuri Cheslavovich Neyman.[14] Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Χάρκοβο το 1912, όπου διδάχθηκε από τον Ουκρανό πιθανολογιστή Σεργκέι Μπερνστάιν. Αφού διάβασε το «Μαθήματα για την ολοκλήρωση και την έρευνα των πρωτόγονων συναρτήσεων» του Ανρί Λεμπέγκ, γοητεύτηκε από το μέτρο και την ολοκλήρωση.

Το 1921 επέστρεψε στην Πολωνία στο πλαίσιο ενός προγράμματος επαναπατρισμού αιχμαλώτων πολέμου μετά τον Πολωνο-Σοβιετικό Πόλεμο. Κέρδισε το διδακτορικό του πτυχίο Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας το 1924 για μια διατριβή με τίτλο «Σχετικά με τις εφαρμογές της Θεωρίας των Πιθανοτήτων στα Γεωργικά Πειράματα». Εξετάστηκε μεταξύ άλλων από τους Βάτσουαφ Σιερπίνσκι και Στέφαν Μαζουρκιέβιτς. Πέρασε μερικά χρόνια στο Λονδίνο και το Παρίσι σε μια υποτροφία για να μελετήσει τη στατιστική με τον Καρλ Πίρσον και τον Εμίλ Μπορέλ. Μετά την επιστροφή του στην Πολωνία, ίδρυσε το Βιομετρικό Εργαστήριο στο Ινστιτούτο Νέντσκι Πειραματικής Βιολογίας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών στη Βαρσοβία.

Δημοσίευσε πολλά βιβλία που ασχολούνται με πειράματα και στατιστικές, και επινόησε τον τρόπο με τον οποίο ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων δοκιμάζει τα φάρμακα σήμερα.

Ο Νέιμαν πρότεινε και μελέτησε τυχαιοποιημένα πειράματα το 1923.[15] Επιπλέον, η εργασία του «On the Two Different Aspects of the Representative Method: The Method of Stratified Sampling and the Method of Purposive Selection » («Σχετικά με τις δύο διαφορετικές πτυχές της αντιπροσωπευτικής μεθόδου: Η μέθοδος της στρωματοποιημένης δειγματοληψίας και η μέθοδος της σκόπιμης επιλογής»), που δόθηκε στη Βασιλική Εταιρεία Στατιστικής στις 19 Ιουνίου 1934,[16] ήταν το πρωτοποριακό γεγονός που οδήγησε στη σύγχρονη επιστημονική δειγματοληψία. Εισήγαγε το διάστημα εμπιστοσύνης στην εργασία του το 1937.[17] Μια άλλη σημαντική συνεισφορά είναι το λήμμα Νέιμαν-Πίρσον, η βάση του ελέγχου υποθέσεων.

Ήταν προσκεκλημένος ομιλητής του Διεθνούς Συνεδρίου Μαθηματικών (ΔΣΜ) το 1928 στη Μπολόνια[18] και ομιλητής της Ολομέλειας του ΔΣΜ το 1954 στο Άμστερνταμ.[19]

Το 1938 μετακόμισε στο Μπέρκλεϋ, όπου εργάστηκε για το υπόλοιπο της ζωής του. Τριάντα εννέα φοιτητές έλαβαν το διδακτορικό τους υπό τη συμβουλή του. Το 1966 του απονεμήθηκε το Μετάλλιο Γκάι της Βασιλικής Εταιρείας Στατιστικής και τρία χρόνια αργότερα το Εθνικό Μετάλλιο Επιστημών των ΗΠΑ. Πέθανε στο Όουκλαντ της Καλιφόρνια το 1981.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122994614. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6bk1hmf. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122994614. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ CONOR.SI. 82263651.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 MacTutor History of Mathematics archive.
  7. ↑ 7,0 7,1 MacTutor History of Mathematics archive. www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Neyman.html.
  8. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20020102066. Ανακτήθηκε στις 5  Δεκεμβρίου 2023.
  9. ↑ (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. jerzy-neyman.
  10. ↑ www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2023.
  11. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 261.
  12. ↑ (Αγγλικά) Scientific Legacy Database. Institute of Mathematical Statistics. imstat.org/scientific-legacy-database/. Ανακτήθηκε στις 16  Δεκεμβρίου 2022.
  13. ↑ Salsburg, David (2002). The Lady Tasting Tea: How Statistics Revolutionized Science in the Twentieth Century. Macmillan. σελ. 122. ISBN 9780805071344. 
  14. ↑ Выпускники Каменец-Подольской гимназии 1883-1920
  15. ↑ Νέιμαν, Γέζι. 1923 [1990].
  16. ↑ Νέιμαν, Γ.(1934) "On the two different aspects of the representative method: The method of stratified sampling and the method of purposive selection", Εφημερίδα της Βασιλικής Εταιρείας Στατιστικής, 97 (4), 557–625 JSTOR
  17. ↑ Νέιμαν, Γέζι (1937). «Outline of a Theory of Statistical Estimation Based on the Classical Theory of Probability». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences 236 (767): 333–380. doi:10.1098/rsta.1937.0005. Bibcode: 1937RSPTA.236..333N. 
  18. ↑ Νέιμαν, Γ. «On methods of testing hypotheses». In: Atti del Congresso Internazionale dei Matematici: Bologna del 3 al 10 de settembre di 1928. 6. σελίδες 35–42. 
  19. ↑ Νέιμαν, Γ. (1954). «Probabilistic theory of clustering of galaxies with particular reference to the hypothesis of an expanding universe». In: Proceedings of the International Congress of Mathematicians: Amsterdam, 1954. 2. σελίδες 298–299. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γέζι_Νέιμαν&oldid=9505712"