Αρύκανδα

Αρύκανδα
Αρύκανδα 36°30′50″N 30°3′36″E
Χώρα	Τουρκία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία Αττάλειας
Σχετικά πολυμέσα

Πόλεις της αρχαίας Λυκίας. Κόκκινες κουκκίδες: βουνοκορφές, λευκές κουκκίδες: αρχαίες πόλεις

Στάδιο

Υπέροχα λουτρά

Ωδείο

Περιστύλιο σπίτι

Η Αρύκανδα ή Αρυκάνδα (αρχαία ελληνικά: Ἀρύκανδα ή Ἀρυκάνδα‎‎) είναι αρχαία πόλη της Λυκίας, πρώην έδρα επισκόπου και σήμερα έδρα τιτουλάριου επισκόπου της Καθολικής εκκλησίας στην επαρχία Αττάλειας της Τουρκίας.

Η Αρύκανδα ήταν μια πλούσια αλλά απομακρυσμένη πόλη χτισμένη σε πέντε μεγάλες αναβαθμίδες ψηλά σε μια πλαγιά βουνού, που σήμερα βρίσκεται κοντά στο μικρό σύγχρονο χωριό Αϊκιριτσάι στον δρόμο Έλμαλι - Φινικέ.

Η εξαιρετική κατάσταση διατήρησης οφείλεται στην απομακρυσμένη τοποθεσία της και στην πρόωρη εγκατάλειψη της πόλης. Ο χώρος έχει εν μέρει ανασκαφεί και αποκατασταθεί από ομάδα του Πανεπιστημίου της Άγκυρας.

Ιστορία

Η Αρύκανδα είναι γνωστό ότι είναι μια από τις αρχαίες πόλεις της Λυκίας, καθώς το όνομά της τελειώνει σε -άνδα, ενδεικτικό της καταγωγής της από την Μικρά Ασία. Χρονολογείται από τη 2η χιλιετία π.Χ.

Τα παλαιότερα κατάλοιπα και ευρήματα από την πόλη χρονολογούνται στον 6ο ή 5ο αιώνα π.Χ. Τα αρχαιολογικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι έγινε πόλη τον τρίτο αιώνα π.Χ., όταν απέκτησε τυπικά ελληνικά μνημεία, όπως μια αγορά, βουλευτήριο, ένα μικρό στάδιο, ναούς και τελικά ένα όμορφο θέατρο.

Η πόλη άκμασε κατά την Ρωμαϊκή περίοδο. Ο πλούτος της πιστεύεται ότι προήλθε από το εμπόριο και την ξυλεία από τα κοντινά δάση. Δεν είχε τείχη, για την προστασία της πόλης. Μόνο μια σκοπιά στο υψηλότερο σημείο της πόλης ήταν ένα δυνητικά αμυντικό χαρακτηριστικό.

Υπέστη σοβαρές ζημιές από σεισμό τον 3ο αιώνα μ.Χ. μετά τον οποίο εγκαταλείφθηκε μερικώς, αν και τμήματα επέζησαν και ευημερούσαν. Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές χτίστηκαν μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους του 6ου αιώνα, όταν ο οικισμός μεταφέρθηκε σε μια νέα τοποθεσία νότια του σύγχρονου δρόμου που ονομάζεται Αρίφ (ή Αρούφ) στην αρχαιολογική βιβλιογραφία (για να διακρίνεται από την παλαιότερη τοποθεσία).

Αξιοθέατα

Η Ακρόπολη φιλοξενεί ελληνιστικά και παλαιότερα λείψανα της τοποθεσίας, που περιλαμβάνουν τον ναό του Ηλίου, το βουλευτήριο, το Πρυτανείο, την πάνω αγορά με τα καταστήματά της και πολλά ανασκαμμένα σπίτια.

Η κάτω πόλη στεγάζει τα περισσότερα ρωμαϊκά κατάλοιπα.

Αυτά περιλαμβάνουν:

• 7 λουτρά διαφόρων μεγεθών. Ένα μνημειακό συγκρότημα λουτρών στο χαμηλότερο τμήμα, σχεδόν ανέπαφο στη σειρά των καμάρων του, βρίσκεται στο ίδιο συγκρότημα με το γυμνάσιο. Τα λουτρά μπορεί να αποτελούσαν πόλο έλξης τουριστών από την ακτή που έρχονταν στην πόλη για να δροσιστούν, καθώς ο πληθυσμός ήταν πολύ μικρός για τόσα πολλά λουτρά.
• Ένα υδραγωγείο τροφοδοτούσε τα λουτρά με νερό από το όρος Μπέινταγ
• Στην Κάτω Αγορά διακρίνονται ακόμη μερικά από τα μαγαζιά στο ανατολικό τμήμα της. Είναι φαρδύ και επίπεδο, βρίσκεται στα νότια του ωδείου και περικλείεται από τις τρεις πλευρές του από στοά. Στη μέση του βρίσκονται τα ερείπια του ναού της Τύχης.
• Ένα θέατρο, σε άριστη κατάσταση, χτισμένο τον 1ο αιώνα π.Χ. Διαθέτει 20 σειρές καθισμάτων, χωρισμένες σε 7 τμήματα. Στην άκρη κάθε σειράς υπάρχουν τρύπες, που χρησιμοποιήθηκαν για τη στήριξη προστατευτικών τεντών.
• Ωδείο - 2ος αιώνας μ.Χ. Η κύρια είσοδος είναι νότια, μέσω μιας τριπλής πύλης. Αυτό ήταν κάποτε ένα πολύ περίτεχνο κτήριο, το εσωτερικό ήταν επενδεδυμένο με ορθοστάτες και οι τοίχοι, η ορχήστρα και τα καθίσματα κάποτε ήταν καλυμμένα με χρωματιστό μάρμαρο. Ένα οικοδομικό τμήμα, που ανακαλύφθηκε (και τώρα στεγάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αττάλειας) κατά τη διάρκεια των ανασκαφών πάνω από την πύλη φέρει ένα πορτρέτο του αυτοκράτορα Αδριανού.
• Ένα στάδιο, ελληνιστικής περιόδου, που βρίσκεται πάνω από το θέατρο, σε μορφή στίβου με καθίσματα χτισμένα μόνο στη μία πλευρά. Είναι μικρότερο από ένα συνηθισμένο στάδιο, με μέγεθος 106 Μ. μήκος και 17 Μ. πλάτος.
• ένας ναός αφιερωμένος στον θεοποιημένο αυτοκράτορα Τραϊανό.
• Δύο νεκροπόλεις. Αυτό που βρίσκεται στην είσοδο του χώρου είναι πολύ ενδιαφέρον με τη σειρά από πλούσια διακοσμημένα ταφικά μνημεία. Η ανατολική νεκρόπολη έχει καμαροσκεπείς μνημειακούς τάφους, ναούς-τάφους και σαρκοφάγους και η δυτική νεκρόπολη έχει λαξευμένους στο βράχο και καμαροσκέπαστους τάφους.

Τουλάχιστον 4 πλούσια ρωμαϊκά σπίτια έχουν βρεθεί στην αρχαία πόλη των οποίων οι ιδιοκτήτες ήταν προνομιούχοι άνθρωποι. Το 2017 ανακαλύφθηκε ένα αριστοκρατικό ρωμαϊκό σπίτι με θέα στην πόλη με οκτώ μεγάλα δωμάτια και το οποίο χρονολογείται από τον 5ο αι. μ.Χ.. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 435. Περιλαμβάνει ένα ιδιωτικό μπάνιο και επίσης ένα εμπορικό δημόσιο λουτρό ανοιχτό σε πελάτες που πλήρωναν, για να το χρησιμοποιήσουν. Υπήρχε και πισίνα στην αυλή με θέα. Σε μωσαϊκό δαπέδου βρέθηκε το όνομα του ιδιοκτήτη, Πιέρους.

Εκκλησιαστική ιστορία

Πρώην επισκοπή

Δεδομένου ότι βρισκόταν στη ρωμαϊκή επαρχία της Λυκίας, η επισκοπή των Αρναίων ήταν βοηθός επισκοπή της μητροπολιτικής έδρας των Μύρων, της πρωτεύουσας της επαρχίας. Τη Β' Σύνοδο της Νίκαιας (787) υπέγραψε εκ μέρους του απόντα επισκόπου Αρυκάνδα ο διάκονός του Πέτρος. Ένας άλλος επίσκοπος Αρυκάνδα, ο Θεόδωρος, έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (879), όταν οικουμενικός πατριάρχης ήταν ο Φώτιος.

Τιτουλάριος επισκοπή

Επειδή δεν είναι πλέον επισκοπή με ποίμνιο, η Αρύκανδα καταγράφεται σήμερα από την Καθολική Εκκλησία ως έδρα τιτουλάριου επισκόπου.

Εικόνες

• 
  Πανόραμα του θεάτρου Αρύκανδα
• 
  Πανόραμα του θεάτρου Αρύκανδα
• 
  Τάφος διακοσμημένος με κεφάλι γοργόνας
• 
  Αρύκανδα (γενική άποψη)
• 
  Αρύκανδα (μέσα από τα λουτρά)
• 
  Περιστύλιο σπίτι
• 
  Μωσαϊκό σπιτιού στον Αρύκανδα
• 
  Μωσαϊκό σπιτιού στον Αρύκανδα
• 
  Μωσαϊκό σπιτιού στον Αρύκανδα
• 
  Αγορά
• 
  Μωσαϊκό Βασιλικής στον Αρύκανδα
• 
  Arycanda Traianeum
• 
  Τάφος
• 
  Μνημειακός τάφος Αρύκανδα
• 
  Λεπτομέρεια εισόδου μνημειακού τάφου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Arycanda στο Wikimedia Commons