Αρμοδαφινίλη

Αρμοδαφινίλη
Ονομασία IUPAC
	2-[(R)-(diphenylmethyl)sulfinyl]acetamide
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίες	Nuvigil
AHFS/Drugs.com	monograph
MedlinePlus	a602016
Κατηγορία ασφαλείας κύησης	C;
Πιθανότητα; εξάρτησης	Χαμηλή
Οδοί; χορήγησης	Από του στόματος (δισκία)
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία	AU: S4 (Συνταγογραφούμενα μόνο); BR: Class B1 (Ψυχοδραστικά φάρμακα) US: Schedule IV
Φαρμακοκινητική
Πρωτεϊνική σύνδεση	Δεν είναι διαθέσιμα συγκεκριμένα δεδομένα. Παρόμοια με τη μοδαφινίλη: περίπου 60%, κυρίως με τη λευκωματίνη.
Μεταβολισμός	Ήπαρ, συμπεριλαμβανομένου του CYP3A4 και άλλων οδών
Μεταβολίτες	κύριοι μεταβολίτες, R-modafinil acid και modafinil sulfone
Έναρξη δράση	Με άδειο στομάχι πιο γρήγορη έναρξη δράσης
Βιολογικός χρόνος ημιζωής	περίπου 15 ώρες
Απέκκριση	Ούρα (ως μεταβολίτες)
Κωδικοί
Αριθμός CAS	112111-43-0
Κωδικός ATC	N06BA13(WHO)
PubChem	CID 9690109
DrugBank	DB06413
ChemSpider	7962943
UNII	V63XWA605I
KEGG	D03215
ChEBI	CHEBI:ChEBI:77590
ChEMBL	CHEMBLChEMBL:1201192
Συνώνυμα	(–)-2-[(R)-(diphenylmethyl)sulfinyl]acetamide, (−)-(R)-modafinil, (−)-modafinil (R)-(−)-modafinil, (R)-modafinil, Armodafinilo, Armodafinilum, R-modafinil
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύπος	C15H15NO2S
Μοριακή μάζα	273.35 g·mol−1
	SMILES C1=CC=C(C=C1)C(C2=CC=CC=C2)[S@](=O)CC(=O)N;
	InChI InChI=1S/C15H15NO2S/c16-14(17)11-19(18)15(12-7-3-1-4-8-12)13-9-5-2-6-10-13/h1-10,15H,11H2,(H2,16,17)/t19-/m1/s1 ; Key:YFGHCGITMMYXAQ-LJQANCHMSA-N

Η Αρμοδαφινίλη (Armodafinil) συνιστά το (R)-(−)-εναντιομερές της ρακεμικής μοδαφινίλης και είναι ένα διεγερτικό που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπερβολικής υπνηλίας σε ενήλικες ασθενείς. Η αρμοδαφινίλη (εμπορική ονομασία Nuvigil) παράγεται από τη φαρμακευτική εταιρεία Cephalon Inc. (εξ ολοκλήρου θυγατρική της Teva Pharmaceutical Industries Ltd.) και εγκρίθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) τον Ιούνιο του 2007.^[1] Η αρμοδαφινίλη είναι μια λευκή προς υπόλευκη, κρυσταλλική σκόνη που είναι ελαφρώς διαλυτή στο νερό, ελάχιστα διαλυτή στην ακετόνη και διαλυτή στη μεθανόλη.^[2]

Επειδή η αρμοδαφινίλη έχει μεγαλύτερο χρόνο ημίσειας ζωής από τη μοδαφινίλη, μπορεί να δρα πιο αποτελεσματικά στη βελτίωση της αφύπνισης ασθενών με υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.^[3]

Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρμοδαφινίλη είναι επί του παρόντος εγκεκριμένη από τον FDA για τη θεραπεία της υπερβολικής υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας που σχετίζεται με αποφρακτική άπνοια ύπνου (OSA), ναρκοληψία και διαταραχή εργασίας σε βάρδιες (SWD). Χρησιμοποιείται συνήθως, εκτός ενδείξεως, για τη θεραπεία της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης και της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής, και ως συμπληρωματική θεραπεία για τη διπολική διαταραχή. Έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την επαγρύπνηση σε ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα φάρμακα πρόληψης του ύπνου όπως η μοδαφινίλη (Provigil) και η αρμοδαφινίλη (Nuvigil) δεν εγκρίνονται από την FAA για πιλότους. ^[4]

Ανεπιθύμητες Ενέργειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πιο συχνά παρατηρούμενες ανεπιθύμητες ενέργειες σε μελέτες σύγκρισης με εικονικό φάρμακο (placebo) είναι ο πονοκέφαλος, η ξηροστομία, η ναυτία/ζάλη και η αϋπνία. Τα συμπτώματα της υπερβολικής δόσης αρμοδαφινίλης περιλαμβάνουν προβλήματα ύπνου, ανησυχία, σύγχυση, αποπροσανατολισμό, σημαντική αύξηση ή μείωση του καρδιακού ρυθμού, πόνο στο στήθος και αυξημένη αρτηριακή πίεση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστεί σοβαρό εξάνθημα και απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα λόγω της πιθανότητας εμφάνισης του συνδρόμου Stevens-Johnson ή άλλης υπερευαισθησίας στη αρμοδαφινίλη.^[4]

Φαρμακολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φαρμακοδυναμική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο μηχανισμός δράσης της αρμοδαφινίλης είναι άγνωστος. Το αρμοδαφινίλη (R-modafinil) έχει φαρμακολογικές ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες της μοδαφινίλης (ένα μείγμα R- και S-modafinil), στον βαθμό που έχει δοκιμαστεί σε ζώα και σε in vitro μελέτες. Τα R- και S-εναντιομερή έχουν παρόμοιες φαρμακολογικές δράσεις στα ζώα.

Η αρμοδαφινίλη ανήκει σε μια κατηγορία φαρμάκων γνωστών ως ευγεροϊκά (eugeroics), τα οποία είναι διεγερτικά που παρέχουν μεγάλης διάρκειας πνευματική διέγερση. Φαρμακολογικά, η αρμοδαφινίλη δεν δεσμεύεται ούτε αναστέλλει υποδοχείς και ένζυμα που δυνητικά σχετίζονται με τη ρύθμιση ύπνου/εγρήγορσης. Ωστόσο, in vitro, τόσο η αρμοδαφινίλη όσο και η μοδαφινίλη συνδέονται με τον μεταφορέα ντοπαμίνης και αναστέλλουν την επαναπρόσληψη ντοπαμίνης.^[1]

Φαρμακοκινητική

Απορρόφηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Mετά από του στόματος χορήγηση, η αρμοδαφινίλη απορροφάται εύκολα. Η απόλυτη βιοδιαθεσιμότητα δεν έχει προσδιοριστεί. Οι μέγιστες συγκεντρώσεις (C_max) στο πλάσμα επιτυγχάνονται σε περίπου 2 ώρες σε κατάσταση νηστείας. Η επίδραση της τροφής στη συνολική βιοδιαθεσιμότητα της αρμοδαφινίλης θεωρείται ελάχιστη. Ωστόσο, ο χρόνος για την επίτευξη της μέγιστης συγκέντρωσης (C_max) μπορεί να καθυστερήσει 2-4 ώρες υπό κατάσταση σίτισης. Συνεπώς, η τροφή μπορεί δυνητικά να επηρεάσει την έναρξη και τη χρονική πορεία της φαρμακολογικής δράσης της αρμοδαφινίλης.^[4]

Κατανομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Nuvigil έχει φαινομενικό όγκο κατανομής περίπου 42 L. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα διαθέσιμα δεδομένα ειδικά για τη δέσμευση της αρμοδαφινίλης με πρωτεΐνες. Ωστόσο, η μοδαφινίλη συνδέεται μέτρια με τις πρωτεΐνες του πλάσματος (περίπου 60%), κυρίως με τη λευκωματίνη. Η πιθανότητα αλληλεπιδράσεων του Nuvigil με φάρμακα υψηλής δέσμευσης σε πρωτεΐνες θεωρείται ελάχιστη.^[2]

Μεταβολισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεδομένα in vitro και in vivo δείχνουν ότι η αρμοδαφινίλη υφίσταται υδρολυτική αποαμίδωση, S-οξείδωση και υδροξυλίωση αρωματικού δακτυλίου, με επακόλουθη σύζευξη γλυκουρονιδίου των υδροξυλιωμένων προϊόντων. Η αμιδική υδρόλυση και ο σχηματισμός σουλφόνης από το κυτόχρωμα P450 (CYP) 3A4/5 είναι έξεχουσας σημασία στη μεταβολική οδό. Μόνο δύο μεταβολίτες επιτυγχάνουν αξιόλογες συγκεντρώσεις στο πλάσμα (δηλαδή, το R-modafinil acid και το modafinil sulfone).^[1]

Απέκκριση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρμοδαφινίλη απεκκρίνεται από τα ούρα με τη μορφή μεταβολιτών και ο βιολογικός χρόνος ημίσειας ζωής ( t½ ) της είναι περίπου 15 ώρες. Η ολική σωματική απομάκρυνση του Nuvigil είναι περίπου 33 mL/min.^[1]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Armodafinil». go.drugbank.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.
↑ ^2,0 ^2,1 «https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2017/021875s023lbl.pdf» (PDF). Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
↑ Darwish, Mona; Kirby, Mary; Hellriegel, Edward T.; Robertson, Philmore (2009-09). «Armodafinil and Modafinil Have Substantially Different Pharmacokinetic Profiles Despite Having the Same Terminal Half-Lives: Analysis of Data from Three Randomized, Single-Dose, Pharmacokinetic Studies» (στα αγγλικά). Clinical Drug Investigation 29 (9): 613–623. doi:10.2165/11315280-000000000-00000. ISSN 1173-2563. http://link.springer.com/10.2165/11315280-000000000-00000.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 «Armodafinil» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2024-01-24. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Armodafinil&oldid=1198658059.

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 «Armodafinil». go.drugbank.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.

[:2-2] 2,0 ^2,1 «https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2017/021875s023lbl.pdf» (PDF). Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)

[3] Darwish, Mona; Kirby, Mary; Hellriegel, Edward T.; Robertson, Philmore (2009-09). «Armodafinil and Modafinil Have Substantially Different Pharmacokinetic Profiles Despite Having the Same Terminal Half-Lives: Analysis of Data from Three Randomized, Single-Dose, Pharmacokinetic Studies» (στα αγγλικά). Clinical Drug Investigation 29 (9): 613–623. doi:10.2165/11315280-000000000-00000. ISSN 1173-2563. http://link.springer.com/10.2165/11315280-000000000-00000.

[:1-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 «Armodafinil» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2024-01-24. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Armodafinil&oldid=1198658059.

[1]

[2]

[3]

[4]