Αρκουδόρεμα Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°34′15″N 22°11′25″E / 37.57083°N 22.19028°E
| Αρκουδόρεμα Αρκαδίας | |
|---|---|
.jpg) | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αρκαδίας |
| Δημοτική Ενότητα | Φαλάνθου |
| Δημοτική Κοινότητα | Πιάνας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 1.125 μέτρα |
Το Αρκουδόρεμα είναι εγκαταλελειμμένο παλαιοϊστορικό χωριό της Αρκαδίας, που βρίσκεται στην ελατόφυτη χαράδρα των Μαιναλικών Ορέων. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Φαλάνθου, του Δήμου Τρίπολης[1] και παραμένει ακατοίκητο από την αρχή του αιώνα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.120 μέτρων και απέχει 4 χιλιόμετρα από το Χρυσοβίτσι, 27 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και 27 χιλιόμετρα από την Μεγαλόπολη.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επί Τουρκοκρατίας άκμαζε λόγω του απρόσιτου της τοποθεσίας και είχε καταστεί σημαντικό κέντρο της κλεφτουριάς. Ιστορείται πως από το 1530 είχαν εγκατασταθεί σ' αυτό, καθώς και στο πλησίον αυτού Λιμποβίσι,[2] οι Κολοκοτρωναίοι[3] και ότι και τα δύο αυτά χωριά αντιστάθηκαν έντονα, κατά την ανάκτηση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους, το 1715. Το Αρκουδόρεμα κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, έδωσε στον Αγώνα εκλεκτό σώμα πολεμιστών, υπό την αρχηγία του αγωνιστή Αδάμ Κορέλλα.
Στην απογραφή που διενήργησε ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1829, το χωριό αριθμούσε 814 κατοίκους. Το 1851 επί Βασιλέως Όθωνα, ήταν 454 και το 1897 επί Βασιλέως Γεωργίου Α΄, μόλις 33. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός, ότι δεν ήταν πλέον απαραίτητη η διαμονή σε τέτοια απρόσιτη περιοχή. Έτσι στις αρχές του αιώνα, βρέθηκε ήδη ερειπωμένο, οπότε οι κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν κυρίως στα πεδινά της Μεσσηνίας.
Σήμερα έχουν διασωθεί μονάχα ερείπια, ενώ το μόνο κτίσμα είναι το παλιό εκκλησάκι που κτίσθηκε το 1719,[4] η Παναγία Αρκουδορέματος[5] (Κοίμηση της Θεοτόκου), που εορτάζει στις 23 Αυγούστου, στα Εννιάμερα της Παναγίας.
Παναγία Αρκουδορέματος Αρκαδίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Παναγία Αρκουδορέματος βρίσκεται στη χαράδρα του Μαινάλου και παρόλο που είναι μια μικρή εκκλησία, αποτελεί έναν από τους πιο ιερούς χώρους της Αρκαδίας και έχει χαρακτηρισθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.[6]
Ο Ιερός Ναός Κοίμηση Θεοτόκου Αρκουδορέματος, γνωστός και ως Παναγία Αρκουδορέματος, βρίσκεται στο εγκαταλελειμμένο χωριό. Απέχει 27 χιλιόμετρα από το κέντρο της Τρίπολης και 4,5 χιλιόμετρα, από το Χρυσοβίτσι. Λίγο βορειότερα στα 3,5 χιλιόμετρα, βρίσκεται το επίσης εγκαταλελειμμένο χωριό Λιμποβίσι, κοιτίδα της οικογένειας των Κολοκοτρωναίων.[7]
Στο χώρο αυτό εικάζεται, πως λατρευόταν αρχικά η μεγάλη θεότητα της Αρκαδίας, η Άρκτος. Κατόπιν η λατρεία της συγχωνεύθηκε με αυτήν της Αρτέμιδος και συνεχίστηκε απρόσκοπτα. Στο σημείο αυτό λεγόταν, πως υπήρχε ο τάφος της Καλλιστούς, της μητέρας του Αρκάδα.
Σήμερα η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Η εντοιχισμένη επιγραφή στη δυτική πλευρά του ναού, αποδεικνύει πως χτίστηκε το 1719.[8] Στο εκκλησάκι αυτό ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ήρθε να κλάψει το χαμό του πρωτότοκου γιού του.
Η αγιογράφησή της έχει λαϊκότροπα στοιχεία και έχει γίνει από τον ιερέα Γεώργιο Κουλιδά και το γιο του Παναγιώτη.[9] Ο στολισμός της περατώθηκε το 1751.[10] Η υγρασία και ο χρόνος έχουν συμβάλει ώστε οι αγιογραφίες στο εσωτερικό του ναού να εμφανίζουν μυστηριακό χαρακτήρα. Ο ναός είναι μονόχωρος και κεραμοσκεπής.
Εκφράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παλαιότερη έκφραση ήταν και η «Σαν να ρθες απ' τ' Αρκουδόρεμα!», που λεγόταν σε χαρακτηρισμό ατόμου αγροίκου μεν, χωρικού, αλλά αγνού προς τη διαφθορά των πόλεων.
Λαογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χαρακτηριστικό έμεινε το δημοτικό τραγούδι[11][12] που λέγεται ως «επιτραπέζιο» (της τάβλας) σε πολλά χωριά της Μεσσηνίας και Αρκαδίας:
Λάμπει ο Ήλιος στα βουνά
- λάμπει και στα λαγκάδια
- λάμπουν και στ΄ Αρκουδόρεμα
- οι Κολοκοτρωναίοι ....
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Αρκουδόρεμα Αρκαδίας | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Έτος | 1700 | 1829 | 1834 | 1844 | 1848 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1928 |
| Κάτοικοι | 525 | 814 | 749 | 499 | 454 | 18 | 45 | 52 | 35 | 34 | 0 |
Διοικητικές μεταβολές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Αρκουδόρεμα Αρκαδίας | |
|---|---|
| Ημερομηνία, Φ.Ε.Κ. | Μεταβολή |
| 24-05-1835
ΦΕΚ 16Α - 24/05/1835 (σελ. 5 από 12) |
Στις 24-05-1835, ο οικισμός Αρκουδόρεμα[14] ορίζεται έδρα του Δήμου Φαλάνθου.
Στο Δήμο Φαλάνθου, υπάγονται και οι οικισμοί Λιμποβίσι, Πιάνα και Χρυσοβίτσι. |
| 08-03-1841
ΦΕΚ 5Α - 08/03/1841 (σελ. 12 από 34) |
Στις 08-03-1841, η έδρα του Δήμου Φαλάνθου[15] μεταφέρεται από τον οικισμό Αρκουδόρεμα, στον οικισμό Πιάνα. |
| 24-08-1912
ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912 (σελ. 3 από 4) |
Στις 24-08-1912, ο οικισμός Αρκουδόρεμα προσαρτάται στην Κοινότητα Τσελεπάκου. |
| 05-07-1924
ΦΕΚ 150Α - 05/07/1924 (σελ. 2 από 4) |
Στις 05-07-1924, ο οικισμός Αρκουδόρεμα προσαρτάται στην Κοινότητα Πιάνας. |
| 16-05-1928 | Στις 16-05-1928, ο οικισμός Αρκουδόρεμα της Κοινότητας Πιάνας, καταργείται. |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κολοκοτρώνης (Ρουπάκι - Αρκουδόρεμα - Λιμποβίτσι) (βίντεο στο YouTube)
- Οδοιπορικό στο Αρκουδόρεμα - Λιμποβίσι Αρκαδίας (βίντεο στο YouTube)
- Αρκουδόρεμα Αρκαδίας, το χωριό των Μπλαναίων που εξαφανίστηκε μέσα στο πράσινο του δάσους (βίντεο στο YouTube)
- Ναός Παναγίας Αρκουδορέματος του 1719 (βίντεο στο YouTube)
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ - ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «ΠΙΑΝΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ - ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ».
- ↑ «ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΛΙΜΠΟΒΙΣΙ - ΙΣΤΟΡΙΑ - ΛΙΜΠΟΒΙΣΙ ΚΑΙ ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ».
- ↑ «TRAVEL TRIPOLIS - ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ «EXPLORING GREECE - ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ».
- ↑ «ARCADIA PORTAL - ΣΤΟ ΕΣΠΑ Η ΣΤΕΡΕΩΣΗ-ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ ΙΝ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟ ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ - ΣΧΕΔΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ (σελ. 23 από 142)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ «ARCHAIOLOGIA.GR - ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΑΟ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟ ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «HELLENICA WORLD - ΠΙΑΝΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «EXPLORING GREECE - ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑΤΟΣ».
- ↑ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Α - ΛΥΚΕΙΟΥ) - ΤΩΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΑΙΩΝ».
- ↑ «ΤΟ ΓΝΗΣΙΟ ΓΟΡΤΥΝΙΑΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ - ΤΩΝ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΑΙΩΝ».
- ↑ «ΓΑΡΖΕΝΙΚΟΣ - ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΑΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ (σελ. 601 από 606)» (PDF).
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ - ΑΡΚΟΥΔΟΡΕΜΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ».
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ - ΔΗΜΟΣ ΦΑΛΑΝΘΟΥ».