Αλ-Μουβαφάκ

αλ-Μουβαφάκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	الموفق بالله (Αραβικά)
Γέννηση	1  Ιουλίου 842 Σαμάρα
Θάνατος	2  Ιουνίου 891 Βαγδάτη
Χώρα πολιτογράφησης	Χαλιφάτο των Αββασιδών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αντιβασιλιάς
Οικογένεια
Τέκνα	Αλ-Μουταντίντ
Γονείς	Αλ-Μουταουάκιλ
Αδέλφια	αλ-Μουτάζ αλ-Μουντασίρ Αλ Μουατάμιντ Al-Mu'ayyad
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	αντιβασιλιάς (870–891, Χαλιφάτο των Αββασιδών)

Ο Αμπού Αχμάντ Ταλχά ιμπν Τζαφάρ, αραβικά: أبو أحمد طلحة بن جعفر (29 Νοεμβρίου 843 - 2 Ιουνίου 891), γνωστός με το βασιλικό όνομα (laqab) αλ-Μουβαφάκ μπιλάχ (αραβικά: الموفق بالله, δηλ. 'ευλογημένος του Θεού'), ήταν ένας Αββασίδης πρίγκιπας και στρατιωτικός ηγέτης, ο οποίος λειτούργησε ως πραγματικός κυβερνήτης του Χαλιφάτου των Αββασιδών για το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του αδελφού του, 15ου χαλίφη αλ-Μουταμίντ. Η σταθεροποίηση της εσωτερικής πολιτικής σκηνής μετά την δεκαετία της "Αναρχίας στη Σαμάρα", η επιτυχημένη άμυνα του Ιράκ έναντι των Σαφαριδών και η καταστολή της εξέγερσης του Ζαντζ, αποκατέστησαν ένα μέτρο της πρώην εξουσίας του Χαλιφάτου και ξεκίνησαν μια περίοδο ανάκαμψης, η οποία κορυφώθηκε με την βασιλεία τού γιου τού αλ-Μουβαφάκ, τού 16ου χαλίφη αλ-Μουταντίντ.

Νεανική ζωή

Ο Ταλχά, γνωστός με το τεκνώνυμο Αμπού Αχμάντ (δηλ. πατέρας του Αχμάντ), γεννήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 843, ως γιος του 10ου χαλίφη Τζαφάρ αλ-Μουταβακίλ (βασ. 847-861) και μιας Ελληνίδας σκλάβης παλλακίδας, της Ασάρ, γνωστή με το όνομα Ουμ Ισάκ (δηλ. μητέρα τού Ισάκ). Το 861, ήταν παρών στη δολοφονία τού πατέρα του στη Σαμάρα από τους Τούρκους στρατιωτικούς σκλάβους (ghilman): ο ιστορικός αλ-Ταμπαρί αναφέρει ότι είχε πιει με τον πατέρα του εκείνη τη νύχτα, και συνάντησε τους δολοφόνους ενώ πήγαινε στην τουαλέτα, αλλά μετά από μια σύντομη προσπάθεια να προστατεύσει τον χαλίφη, αποσύρθηκε στα δωμάτιά του, όταν συνειδητοποίησε ότι οι προσπάθειές του ήταν μάταιες. Ο φόνος ήταν σχεδόν σίγουρα προγραμματισμένος από τον γιο και διάδοχο του αλ-Μουταβακίλ, τον αλ-Μουντασίρ, ο οποίος ανέβηκε αμέσως στο θρόνο. Ωστόσο, ο ρόλος του Αμπού Αχμάντ στην υπόθεση είναι επίσης ύποπτος, δεδομένων των στενών δεσμών του αργότερα με τους Τούρκους στρατιωτικούς ηγέτες. Σύμφωνα με τον ιστορικό Χιούγκ Κένεντι, "είναι πιθανό, επομένως, ότι ο Αμπού Αχμάντ είχε ήδη στενές σχέσεις με τους νεαρούς Τούρκους πριν από την δολοφονία, ή ότι αυτοί ήταν πλαστοί εκείνη τη νύχτα". Η δολοφονία αυτή άνοιξε μια περίοδο εσωτερικής αναταραχής γνωστή ως η "Αναρχία στη Σαμάρα", όπου οι Τούρκοι στρατιωτικοί αρχηγοί ανταγωνίστηκαν με άλλες ισχυρές ομάδες, και μεταξύ τους, για τον έλεγχο της κυβέρνησης και των οικονομικών πόρων της.

Αντιβασιλιάς του Χαλιφάτου

Χρυσό ντινάρ του αλ-Μουταμίντ, με τα ονόματα του αλ-Μουβαφάκ και του βεζίρη Σαΐντ ιμπν Μαχλάντ (Ντουλ-Βιζαραταΰν) στο κέντρο. 2,87 γραμ., 21 χλστ., του 271 ΕΕ (884/5), κόπηκε στη Σανά. Η γύρω επιγραφή, που συνεχίζεται και στην άλλη όψη, έχει τις έξι Kαλιμά.

Την εποχή που ο 14ος χαλίφης αλ-Μουχταντί σκοτώθηκε από τους Τούρκους τον Ιούνιο του 870, ο Αμπού Αχμάντ ήταν στη Μέκκα. Αμέσως έσπευσε βόρεια στη Σαμάρα, όπου αυτός και ο Μουσά ιμπν Μπουγκά απέκλεισαν αποτελεσματικά τον νέο 15ο χαλίφη, τον αλ-Μουταμίντ (βασ. 870-892), και ανέλαβαν τον έλεγχο της κυβέρνησης.

Χάρτης του Ιράκ τον 9ο-10ο αι.

Πηγές

• Πρότυπο:Cambridge History of Egypt
• Πρότυπο:New Cambridge History of Islam
• Πρότυπο:The Cambridge History of Iran
• Πρότυπο:The Life and Times of Ali ibn Isa
• Πρότυπο:New Cambridge History of Islam
• Fields, Philip M., επιμ. (1987). The History of al-Ṭabarī, Volume 37: The ʿAbbāsid Recovery: The War Against the Zanj Ends, A.D. 879–893/A.H. 266–279. SUNY series in Near Eastern studies. (στα Αγγλικά). Ώλμπανυ, Νέα Υόρκη: State University of New York Press. ISBN 978-0-88706-054-0. 
• Gordon, Matthew S. (2000). «Ṭūlūnids». Στο: Bearman, P. J., επιμ (στα αγγλικά). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume X: T–U. Λάιντεν: E. J. Brill, σσ. 616–618. ISBN 90-04-11211-1. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/tulunids-COM_1250. 
• Πρότυπο:Gordon-The Breaking of a Thousand Swords
• Hassan, Zaky M. (1960). «Aḥmad b. Ṭūlūn». Στο: Gibb, H. A. R., επιμ (στα αγγλικά). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume I: A–B. Λάιντεν: E. J. Brill, σσ. 278–279. ISBN 90-04-08114-3. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/ahmad-b-tulun-SIM_0398. 
• Kennedy, Hugh (1993). «al-Muwaffaḳ». Στο: Bosworth, C. E., επιμ (στα αγγλικά). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VII: Mif–Naz. Λάιντεν: E. J. Brill, σελ. 801. ISBN 90-04-09419-9. http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/al-muwaffak-SIM_5678. 
• Πρότυπο:Kennedy-The Armies of the Caliphs
• Πρότυπο:The Prophet and the Age of the Caliphates
• Πρότυπο:TDV Encyclopedia of Islam
• Sourdel, D. (1970). «The ʿAbbasid Caliphate». Στο: Holt, P. M.· Lambton, Ann K. S.· Lewis, Bernard. The Cambridge History of Islam, Volume 1A: The Central Islamic Lands from Pre-Islamic Times to the First World War. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 104–139. ISBN 978-0-521-21946-4. 
• Waines, David, επιμ. (1992). The History of al-Ṭabarī, Volume 36: The Revolt of the Zanj, A.D. 869–879/A.H. 255–265. SUNY series in Near Eastern studies. (στα Αγγλικά). Ώλμπανυ, Νέα Υόρκη: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-0763-9.