Ακροτελεύτια Διάταξη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ως Ακροτελεύτια Διάταξη αναφέρεται το 120ο και τελευταίο άρθρο του Ελληνικού συντάγματος. Ορίζει την έναρξη ισχύος του Συντάγματος (παράγραφος 1), ορίστηκε η 11η Ιουνίου 1975, τον σεβασμό στο Σύνταγμα και τον νόμο και αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία (παράγραφος 2), την υποχρέωση δίωξης του σφετερισμού της λαϊκής κυριαρχίας (παράγραφος 3) και το δικαίωμα της αντίστασης που επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων (παράγραφος 4). Ανήκει στο Τέταρτο Μέρος του Ελληνικού Συντάγματος, Eιδικές, Τελικές και Μεταβατικές Διατάξεις.

Κείμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πλήρες κείμενο:[1]

ΤMHMA Δ’

Aκροτελεύτια διάταξη
Άρθρο 120

1. Το Σύνταγμα αυτό, που ψηφίστηκε από την Ε’ Aναθεωρητική Bουλή των Ελλήνων, υπογράφεται από τον Πρόεδρό της, δημοσιεύεται από τον προσωρινό Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, με διάταγμα που προσυπογράφεται από το Yπουργικό Συμβούλιο και αρχίζει να ισχύει από τις ένδεκα Iουνίου 1975.
2. O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων.
3. O σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος.
4. H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παράγραφος 1: Ο "προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας" ήταν ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, ο οποίος εξελέγη Πρόεδρος στις 18 Δεκεμβρίου του 1974, αντικαθιστώντας τον Φαίδωνα Γκιζίκη, μέχρι τις 19 Ιουλίου του 1975, ένα μήνα και οκτώ ημέρες μετά την έναρξη ισχύος του Συντάγματος. Οι εξουσίες του προσωρινού Προέδρου της Δημοκρατίας καθορίστηκαν με το Β΄ Ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων.[2]

Παράγραφος 2: Το Σύνταγμα του 1975 είναι το πρώτο που περιλαμβάνει διάταξη η οποία αφορά τον σεβασμό προς το "Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό" και καθιερώνει την "αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία" ως "θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων".

Παράγραφος 3: Πρόκειται για μια διάταξη, που ψηφίστηκε μετά τα νομικά προβλήματα που δημιούργησε η δίωξη των πρωταιτίων της Δικτατορίας, η οποία έγινε κατόπιν Συντακτικής Πράξης, η οποία εξαιρούσε τους πρωταίτιους από την προηγηθείσα γενική αμνηστία.

Παράγραφος 4: Πρόκειται για το άρθρο 114 του Συντάγματος του 1952, το οποίο ανάγεται στο άρθρο 111 του 1911 και στο άρθρο 107 του Συντάγματος του 1844:

Ἡ τήρησις τοῦ παρόντος Συντάγματος ἀφιεροῦται εἰς τὸν πατριωτισμὸν τῶν Ἑλλήνων

με την προσθήκη του δικαιώματος και της υποχρέωσης αντίστασης κατά βίαιας απόπειρας κατάλυσης του Συντάγματος με κάθε μέσο. Σύμφωνα με τον Ευάγγελο Βενιζέλο, αυτό περιλαμβάνει παθητική (μέσω της ανυπακοής) και ενεργητική αντίσταση.[3]

Η παράγραφος 4 δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις παραβίασης άρθρων του Συντάγματος, εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας-όπως η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ή αναστολής άρθρων του Συντάγματος λόγω κατάστασης πολιορκίας (κάτι που ρυθμίζει το άρθρο 48), ούτε εφαρμογής περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις λόγω υγειονομικών κρίσεων (ρυθμίζεται από ερμηνευτική δήλωση στο Άρθρο 5 παράγραφος 4).[4] Επιπρόσθετα, δεν κατοχυρώνει το δικαίωμα προληπτικής οπλοκατοχής.[5]

Χρήση στον δημόσιο λόγο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ακροτελεύτια διάταξη έγινε αντικείμενο επίκλησης από ακραίες ομάδες μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου το 2011,[6] σε συνάρτηση με διάφορα γεγονότα όπως η Συμφωνία των Πρεσπών και τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας COVID-19 στην Ελλάδα.[7]

Το 2023, ο Χρήστος Σπίρτζης επικαλέστηκε το άρθρο 120, προσπαθώντας να δικαιολογήσει την πρόσφατη δήλωσή του "δημοκρατία με το καλό ή με το άγριο".[8]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

1-1-4

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]