Όλκους

Όλκους
; Σημαία	; Έμβλημα
	Όλκους 50°16′53″N 19°33′54″E
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Gmina Olkusz
Έκταση	25,63 km²
Πληθυσμός	33.462 (31 Μαρτίου 2021)
Ταχ. κωδ.	32-300
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα); UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Το Όλκους (πολωνικά: Olkusz, γίντις: עלקיש, γερμανικά: Ilkenau) είναι πόλη και πρωτεύουσα του Πόβιατ Όλκους, στο Βοεβοδάτο Ελάσσονος Πολωνίας στη νότια Πολωνία. Ο πληθυσμός του 36.607 κάτοικοι (2014). Τα έτη 1975–1998 ανήκε στο Βοεβοδάτο Κατοβίτσε. Το Όλκους είναι γνωστό για την αφθονία σε άργυρο, το οποίο εξορύσσεται στην περιοχή.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον ιστότοπο της πόλης αναφέρεται ένας μύθος ότι η πόλη ιδρύθηκε από αρχαίους Φοίνικες (Χαναναίους) που ταξίδεψαν εδώ και βρήκαν μετάλλευμα μολύβδου. Η προέλευση του ονόματος Olkusz αναφέρεται ως το αρχαίο φοινικικό (χαναναϊτικό εβραϊκό) "Elkhuds" που σημαίνει «σμηλεύω». Ωστόσο, η εβραϊκή λέξη για το «σμηλεύω» ήταν "lakhrot" και η πιθανότητα οι αρχαίοι Φοίνικες να έχουν φτάσει στην Πολωνία είναι πολύ μικρή.

Ένα πρώτο γραπτό ιστορικό έγγραφο από το έτος 1299 αναφέρεται στην πόλη Όλκους, αν και νωρίτερα της παραχωρήθηκαν δικαιώματα πόλης. Βρισκόταν εντός της Ανώτατης Επαρχίας του κατακερματισμένου Βασιλείου της Πολωνίας, και στη συνέχεια ήταν μια βασιλική πόλη της Πολωνίας, διοικητικά τοποθετημένη στο Βοεβοδάτο Κρακοβίας στην Επαρχία Ελάσσονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος. Οι κάτοικοι ήταν κυρίως εύποροι, λόγω των ορυχείων μολύβδου. Στη συνέχεια ανακαλύφθηκε και ο άργυρος. Διάφοροι πόλεμοι συνέβησαν στην πόλη, η οποία ήταν στο χαμηλότερο σημείο της στα τέλη του 17ου αιώνα (βλ.: Κατακλυσμός).

Στον τρίτο διαμελισμό της Πολωνίας (1795) η πόλη προσαρτήθηκε από την Μοναρχία των Αψβούργων. Μετά τον Αυστροπολωνικό Πόλεμο του 1809 ανακτήθηκε από Πολωνούς και συμπεριλήφθηκε στο βραχύβιο Δουκάτο της Βαρσοβίας, και μετά τη διάλυση του δουκάτου το 1815, η πόλη περιήλθε στον Ρωσικό Διαμελισμό της Πολωνίας. Οι αγώνες της Πολωνικής Ιανουαριανής Εξέγερσης έλαβαν χώρα στην περιοχή το 1863. Ο Φραντσέσκο Νούλο, ήρωας των αγώνων για την ανεξαρτησία της Ιταλίας και της Πολωνίας πέθανε στη Μάχη της Κσικάφκα εκεί κοντά και στη συνέχεια θάφτηκε στο νεκροταφείο στο Όλκους. Η Πολωνία ανέκτησε τελικά την ανεξαρτησία και τον έλεγχο της πόλης μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1918.

Κατά τη διάρκεια της κοινής γερμανοσοβιετικής εισβολής στην Πολωνία, η οποία πυροδότησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τον Σεπτέμβριο του 1939, η πόλη δέχθηκε εισβολή από τη Γερμανία. Ήδη κατά τη διάρκεια της εισβολής, οι Γερμανοί διέπραξαν τις πρώτες εκτελέσεις ντόπιων Πολωνών (βλ. επίσης ναζιστικά εγκλήματα κατά του πολωνικού έθνους).^[3] Υπό γερμανική κατοχή, η πόλη προσαρτήθηκε απευθείας στη Γερμανία. Πολωνοί από το Όλκους ήταν μεταξύ των θυμάτων μιας σφαγής που διαπράχθηκε στο Τσελίνι τον Ιούνιο του 1940.^[4] Στις 16 Ιουλίου 1940, ως αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού αστυνομικού, οι Γερμανοί προέβησαν σε σφαγή 20 Πολωνών ομήρων.^[5] Στις 31 Ιουλίου 1940, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλους τους Πολωνούς και Εβραίους άνδρες ηλικίας 15 έως 55 ετών και τους υπέβαλαν σε μακροχρόνια βασανιστήρια και ταπείνωση. Αυτά τα γεγονότα είναι γνωστά ως η Αιματηρή Τετάρτη του Όλκους. Ο γερμανικός τρόμος κατά του ντόπιου πληθυσμού είχε στόχο την προγραμματισμένη γερμανοποίηση της πόλης και της περιοχής.^[6] Η κατοχή έληξε τον Ιανουάριο του 1945 και η πόλη αποκαταστάθηκε στην Πολωνία.

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πιο αξιοσημείωτος αθλητικός σύλλογος της πόλης είναι ο ΚΣ Όλκους με τμήματα ποδοσφαίρου και στίβου.^[7]

Διεθνείς σχέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αδελφοποιημένες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Όλκους είναι αδελφοποιημένο με τις:

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/011212312054-0941777?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2022.
↑ Ιρενέους Τσιέσλικ· Όλγκερντ Ντζιέχτσιας (2007). Olkusz - zagłada i pamięć: dyskusja o ofiarach wojny i świadectwa ocalałych Żydów. Olkuskie Stowarzyszenie Kulturalne "Brama". ISBN 978-83-60592-19-9.
↑ Βαρντζίνσκα, Μάρια (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελ. 136.
↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 142
↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 142-143
↑ Βαρντζίνσκα, σελ. 143
↑ «Strona internetowa KS Olkusz w Olkuszu» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2021.
↑ «Gemellaggi e relazioni internazionali» (official website) (στα Ιταλικά). Comune di Bergamo. 7 Απριλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2015.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Όλκους

[775a1917a92a10ae54b00d153cace668ed5f9341-1] .stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/011212312054-0941777?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2022.

[CieślikDziechciarz2007-2] Ιρενέους Τσιέσλικ· Όλγκερντ Ντζιέχτσιας (2007). Olkusz - zagłada i pamięć: dyskusja o ofiarach wojny i świadectwa ocalałych Żydów. Olkuskie Stowarzyszenie Kulturalne "Brama". ISBN 978-83-60592-19-9.

[3] Βαρντζίνσκα, Μάρια (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελ. 136.

[4] Βαρντζίνσκα, σελ. 142

[5] Βαρντζίνσκα, σελ. 142-143

[6] Βαρντζίνσκα, σελ. 143

[7] «Strona internetowa KS Olkusz w Olkuszu» (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2021.

[8] «Gemellaggi e relazioni internazionali» (official website) (στα Ιταλικά). Comune di Bergamo. 7 Απριλίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]