Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έντμουντ Χάλλεϋ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έντμουντ Χάλλεϋ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Edmond Halley (Αγγλικά)
Γέννηση8  Νοεμβρίου 1656[1][2][3]
Haggerston
Θάνατος25  Ιανουαρίου 1742[4]
Γκρίνουιτς
ΥπηκοότηταΒασίλειο της Αγγλίας και Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας
ΣπουδέςΣχολείο Σέιντ Πολ, Κολλέγιο Κουήνς και Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Γνωστός γιαAstronomiae cometicae synopsis και Halley's method
ΣύζυγοςMary Tooke
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςγεωφυσική, μετεωρολογία, δημογραφία, μαθηματικός, μετεωρολόγος, φυσικός, αστρονομία και αστρονόμος
ΑξίωμαΒασιλικός Αστρονόμος της Μεγάλης Βρετανίας (1720, 1742) και Savilian Professor of Geometry (1704, 1742)
Ιδιότηταμαθηματικός, γεωφυσικός, αστρονόμος, μετεωρολόγος, χαρτογράφος, φιλόσοφος, φυσικός, διδάσκων πανεπιστημίου και κλιματολόγος
Διδακτορικός καθηγητήςΤζον Φλάμστηντ και Ρόμπερτ Χουκ
Φοιτητές τουJames Pound

Ο Έντμουντ Χάλλεϋ ή Εδμόνδος Χάλλεϋ (αγγλικά: Edmond Halley‎‎, αναφέρεται και ως Έντμουντ Χάλεϋ) ήταν Άγγλος μαθηματικός και αστρονόμος (8 Νοεμβρίου 1656 - 14 Ιανουαρίου 1742).[5][6]

Το 1678 δημοσίευσε κατάλογο με 341 αστέρες του νοτίου ουράνιου ημισφαιρίου,[7] τη θέση των οποίων και παρατήρησε κατά την υπηρεσία του στην Αγία Ελένη, καθώς και τη διάβαση του πλανήτη Ερμή προ του δίσκου του Ήλιου το 1677.[8][9] Ο Χάλλεϋ είναι ο πρώτος που διαπίστωσε ότι οι αστέρες δεν διατηρούν σταθερή μεταξύ τους θέση και ότι καθένας εξ αυτών έχει δική του κίνηση, επιβεβαιώνοντας εκείνες των Λαμπάδιου, Σείριου και Αρκτούρου.[10]

Μελέτησε επίσης τον γήινο μαγνητισμό,[11] τη διανομή των ανέμων στην επιφάνεια της Γης[12] καθώς και το φαινόμενο των παλιρροιών.[13] Το 1703 ανέλαβε την έδρα των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου και μεταξύ των ετών 1710-1712 χάρις των γνώσεών του στην ελληνική, λατινική, εβραϊκή και αραβική γλώσσα εξέδωσε τα συγγράμματα του Απολλώνιου του Περγαίου εκ των οποίων τα 4 πρώτα βιβλία εσώθηκαν στην ελληνική, τα 3 επόμενα μόνο στην αραβική, ενώ το τελευταίο αποκατέστησε ο ίδιος.

Υπήρξε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου από το 1678. Το δε 1720 διορίσθηκε διευθυντής στο Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς.

  • Με το όνομά του φέρεται σχετικός κομήτης που είχε ενσπείρει πανικό τη νύχτα της 19 Απριλίου του 1910 παρόλο ότι από το 467 π.Χ. μέχρι και το 1910 είχαν εξακριβωθεί 29 εμφανίσεις.
  1. «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. 12011.
  2. MacTutor History of Mathematics archive. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2017.
  3. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Edmond-Halley. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. astro.uni-bonn.de/~pbrosche/persons/pers_halley.html. Ανακτήθηκε στις 22  Αυγούστου 2024.
  5. Η πηγή των ημερομηνιών γέννησης και θανάτου είναι μία βιογραφία του Έντμουντ Χάλλεϋ που γράφτηκε σύντομα μετά τον θάνατό του: Biographia Britannica. 4. 1757, σσ. 2494–2520. «On his tombstone at Lee near Greenwich his year of birth and his year of death were inscribed as follows: Natus est A.C. MDCLVI. Mortuus est A.C. MDCCXLI. Before 1752 the Julian calendar was used in England. Also, the year began on 25 March.». 
  6. Wolfgang R. Dick. «Halley, Edmond». astro.uni-bonn.de. 
  7. BBC. «Edmond Halley (1656–1742)». Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2017. 
  8. Kanas, Nick (2012). Star Maps: History, Artistry, and Cartography (2η έκδοση). Chichester, U.K.: Springer. σελ. 123. ISBN 978-1-4614-0917-5. 
  9. Hughes, David W.; Green, Daniel W. E. (January 2007). «Halley's First Name: Edmond or Edmund». International Comet Quarterly (Harvard University) 29: 202. Bibcode2007ICQ....29....7H. http://www.icq.eps.harvard.edu/hughes_icq29_7t14.pdf. 
  10. Holberg, Jay B. (2007). Sirius: Brightest Diamond in the Night Sky. Chichester, UK: Praxis Publishing. σελίδες 41–42. ISBN 978-0-387-48941-4. 
  11. «10 Illuminating Facts about the Northern Lights». Oceanwide Expeditions. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2018. 
  12. Halley E. (1686), "An Historical Account of the Trade Winds, and Monsoons, Observable in the Seas between and Near the Tropicks, with an Attempt to Assign the Phisical Cause of the Said Winds", Philosophical Transactions, 16:153–168
  13. Sagan, Carl· Druyan, Ann (1997). Comet. New York: Random House. σελ. 70. ISBN 978-0-3078-0105-0.