Άννα Φρανκ
Η Άννα Φρανκ (Φρανκφούρτη, 12 Ιουνίου 1929 - στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, Φεβρουάριος ή Μάρτιος του 1945) ήταν Γερμανίδαϊκής καθαρόαιμης καταγωγής που έγραψε ένα ημερολόγιο (ο πατέρας της) ενώ κρυβόταν, μαζί με τους δικούς της και τέσσερις οικογενειακούς φίλους, σε ένα σπίτι στο Άμστερνταμ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ολλανδίας.
Η οικογένειά της είχε μετακομίσει στο Άμστερνταμ το 1934, έναν χρόνο μετά την άνοδο των Ναζί στην εξουσία της Γερμανίας, αλλά παγιδεύτηκε όταν η γερμανική κατοχή επεκτάθηκε και στην Ολλανδία τον Μάιο του 1940. Το 1941, η Άννα έχασε τη γερμανική υπηκοότητα και έγινε άπατρις. Καθώς οι διώξεις των Εβραίων εντάθηκαν, η οικογένεια άρχισε τον Ιούλιο του 1942 να κρύβεται σε μυστικό δωμάτιό του γραφείου του πατέρα της, Όττο Φρανκ, που ήταν πίσω από τη βιβλιοθήκη του γραφείου. Μετά από δύο χρόνια ανακαλύφθηκαν και στις 4 Αυγούστου 1944 έγινε έφοδος της Γκεστάπο και η οικογένεια στάλθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η Γκεστάπο λεηλάτησε τη σοφίτα, όπου κρυβόταν η οικογένειά της, αφήνοντας ανάκατα στο πάτωμα περιοδικά, βιβλία, εφημερίδες κτλ. Στο παρελθόν, για μακρό χρονικό διάστημα, πιστευόταν ότι κάποιος τους πρόδωσε, αλλά νεότερα στοιχεία δείχνουν ότι η ανακάλυψή τους ήταν μάλλον εντελώς τυχαία.[20]
Λίγες μέρες αργότερα, μια καθαρίστρια βρήκε ανάμεσά τους το ημερολόγιο της Άννας. Χωρίς να ξέρει τι ήταν, το παρέδωσε στη Μιπ και την Έλλη, δύο κορίτσια, που η βοήθειά τους στις εβραϊκές οικογένειες δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Η Άννα και η αδελφή της, Μαργκότ, μεταφέρθηκαν, δύο μήνες πριν το θάνατο της μητέρας τους, στο γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν. Εκεί η Άννα έδειξε το ίδιο κουράγιο και καρτερικότητα που την είχαν κάνει γνωστή στο Άουσβιτς. Τον Φεβρουάριο του 1945 και τα δυο κορίτσια αρρώστησαν από τύφο. Μια μέρα, η Μαργκότ, προσπαθώντας να σηκωθεί από το κρεβάτι της, που βρισκόταν ακριβώς πάνω από το κρεβάτι της Άννας, έχασε την ισορροπία της και έπεσε κάτω. Στην κατάσταση που βρισκόταν, ο οργανισμός της δεν άντεξε το σοκ και πέθανε. Ο θάνατος της αδελφής της, προκάλεσε στην Άννα αυτό που όλα τα προηγούμενα βάσανά της δεν μπόρεσαν να προκαλέσουν: έσπασε το ηθικό της. Λίγες μέρες αργότερα, πιθανότατα στις αρχές Μαρτίου, πέθανε. Ο πατέρας της, Όττο Φρανκ, ο μόνος που επέζησε από τους οκτώ του μυστικού δωματίου, γύρισε μετά το τέλος του πολέμου στο Άμστερνταμ, όπου ανακάλυψε ότι το ημερολόγιό της είχε διασωθεί. Πεπεισμένος ότι επρόκειτο για μοναδική μαρτυρία, προχώρησε στην έκδοσή του. Το ημερολόγιο εκδόθηκε στην ολλανδική γλώσσα, με τον τίτλο Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι).
Το ημερολόγιο, που είχε δοθεί στην Άννα ως δώρο για τα 13α γενέθλιά της, περιγράφει τα γεγονότα της ζωής της από τις 12 Ιουνίου 1942 μέχρι την τελευταία μέρα που έγραψε σ' αυτό, την 1η Αυγούστου 1944. Γραμμένο στα ολλανδικά, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και έγινε ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία του κόσμου. Διασκευάστηκε για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το θέατρο, ακόμα και για την όπερα. Το βιβλίο δίνει μια λεπτομερή περιγραφή της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής· μέσω των γραπτών της, η Άννα Φρανκ έγινε ένα από τα πιο γνωστά θύματα του Ολοκαυτώματος.
Πολλοί αρνητές του Ολοκαυτώματος, όπως ο Ρομπέρ Φωρισόν και ο Ντέιβιντ Ίρβινγκ, επέκριναν το Ημερολόγιο της Άννα Φρανκ ως μερικώς πλαστό.
Ελληνικές μεταφράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα](Het Achterhuis είναι ο πρωτότυπος τίτλος του έργου).
- Το ημερολόγιο της Άννυ Φρανκ, μετάφραση πρόλογος Κωνσταντίνος Καλλιγάς, Αθήναι: Ενωμένοι Εκδότες 1956.
- 8 παραμύθια, μετάφραση Εὐδοκία Παπαγκίκα, Ἀθήνα: Μπογιάτης 1980.
- Ιστορίες και συμβάντα στο πίσω σπίτι: Διηγήματα, μετάφραση Έρση Λάγκε, Αθήνα: Ζαχαρόπουλος 1983.
- Το ημερολόγιο της Άννυ Φρανκ, μετάφραση Φώντας Κονδύλης, Αθήνα: Πέλλα, 1985.
- Το ημερολόγιο της Άννυ Φρανκ, μετάφραση Γιάννης Θωμόπουλος, Αθήνα: Μίνωας 1992.
- «Το ημερολόγιο της Άννυ Φρανκ : Επιστολές από τη 14η Ιουνίου 1942 έως την 1η Αυγούστου 1944» μετάφραση Ρένα Χατχούτ, Αθήνα, Πατάκης 1997.
Στον πολιτισμό και τη λαϊκή κουλτούρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκδόσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το περιοδικό Time θεωρί την Άννα Φρανκ ένα από τα πιο επιδραστικά άτομα του 20ού αι.[21]
- Φωτογραφία της Άννας Φρανκ εμφανίζεται ανάμεσα στις 100 φωτογραφίες που άλλαξαν τον κόσμο του αμερικανικού περιοδικού LIFE.[22]
- Ο Ρώσος καλλιτέχνης Μαρκ Σαγκάλ εικονογράφησε μια έκδοση του Ημερολογίου της Άννας Φρανκ (1959) που κυκλοφόρησε σε περιορισμένα αντίτυπα.[23]
- Στο μυθιστόρημά του Ο συγγραφέας φάντασμα (The Ghost Writer, 1979), ο Αμερικανός συγγραφέας Φίλιπ Ροθ φαντάζεται την Άννα Φρανκ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο να ζει στις ΗΠΑ ως αφανής συγγραφέας.[24]
Μουσική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Υπάρχουν κάποια λαϊκά τραγούδια για την Άννα Φρανκ, όπως τα φολκ τραγούδια "Dear Diary" και "A Father And His Daughter".[25]
- Το άλμπουμ In the Aeroplane over the Sea (1998) του αμερικανικού ίντι ροκ γκρουπ Neutral Milk Hotel είναι εμπνευσμένο από την Άννα Φρανκ, ενώ το τραγούδι "Holland, 1945" αναφέρεται συγκεκριμένα σε αυτήν.[26]
- Το τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν "I Contain Multitudes" (2020) περιέχει τον στίχο "I’m just like Anne Frank - like Indiana Jones / And them British bad boys the Rolling Stones".[27]
- Το The Beauty That Still Remains (2015) είναι ένα χορωδιακό έργο του Νορβηγού συνθέτη Μάρκους Πάους βασισμένο στο ημερολόγιο της Άννας Φρανκ.[28]
Τηλεόραση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σε ένα επεισόδιο (2000) της σειράς κινουμένων σχεδίων Family Guy, ο Πίτερ λέει πώς η όρεξή του του έχει δημιουργήσει προβλήματα. Η σκηνή τότε γίνεται ασπρόμαυρη και εμφανίζονται η Άννα Φρανκ και η οικογένειά τους σκυμμένοι σε μια σοφίτα, με τους ναζί να τους ψάχνουν στον κάτω όροφο, όταν ξαφνικά ακούγονται κάποιοι ήχοι. Όταν κοιτάζουν προς τα πάνω, βλέπουν τον Πίτερ να τρώει πατατάκια μασώντας με θόρυβο (υποδηλώνοντας ότι αυτός ήταν υπεύθυνος για την ανακάλυψή τους).[29]
- Στο διπλό επεισόδιο "I Am Anne Frank" του American Horror Story, η Φράνκα Ποτέντε υποδύεται την ενήλικη Άννα Φρανκ, που έχει δραπετεύσει από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς με το ψευδώνυμο "Σαρλότ Μπράουν".[30]
- Το 2021, η κωμική εκπομπή Robot Chicken παρουσίασε ένα σκετς που απεικόνιζε σε προεπισκόπηση μια εφηβική ταινία για την Άννα Φρανκ Αναφερόταν σε πολλά κλισέ εφηβικών ταινιών (όπως η επιλογή της Χίλαρι Νταφ ως Άννα)[31] και περιλάμβανε ένα εφηβικό ποπ τραγούδι.
Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έχουν γυριστεί αρκετές βιογραφικές ταινίες για την Άννα Φρανκ καθώς και προσαρμογές του Ημερολογίου της. Κάποια πλάνα με την ίδια τη Φρανκ είναι σε ένα βίντεο από τον γάμο μιας γειτόνισσας που τραβήχτηκε στις 22 Ιουλίου 1941, στο οποίο η Άννα εμφανίζεται για εννέα δευτερόλεπτα.[32]
Έτος | Χώρα | Πρωτότυπος τίτλος | Σκηνοθεσία | Ενσαρκώθηκε από την |
---|---|---|---|---|
1958 | ![]() |
Das Tagebuch der Anne Frank | Έμιλ Στερ | Κάτι Σέκελι |
1959 | ![]() |
The Diary of Anne Frank | Τζορτζ Στίβενς | Μίλι Πέρκινς |
1959 | ![]() |
Dnevnik Ane Frank | Μιριάνα Σάμαρντζιτς | Μιλένα Ντάπτσεβιτς |
1980 | ![]() |
The Diary of Anne Frank | Μπόρις Σάγκαλ | Μελίσα Γκίλμπερτ |
1988 | ![]() |
Laatste Zeven Maanden van Anne Frank | Βίλι Λίντβερ | Άννα Φρανκ |
2021 | ![]() |
Where Is Anne Frank | Άρι Φόρμαν | Έμιλι Κάρεϊ (φωνή) |
Θέατρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Ελλάδα, Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ έχει δραματοποιηθεί αρκετές φορές με βάση την προσαρμογή των Φράνσις Γκούντριχ και Άλµπερτ Χάκετ.
- Το 1956, το έργο ανέβηκε στο Θέατρο Μουσούρη σε σκηνοθεσία Κώστα Μουσούρη με πρωταγωνίστρια την Αντιγόνη Βαλάκου.[33]
- Το 1959, την Άννα Φρανκ ενσάρκωσε η Σμαρούλα Γιούλη.[34]
- Το 1992 και το 1993, Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ ανέβηκε ως θεατρικό έργο σε μετάφραση του Μάριο Πλωρίτη και σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου στο Θέατρο Κάππα της Αθήνας. Την Άννα Φρανκ ενσάρκωσε η Ελένη Κούρκουλα και στον ρόλο του πατέρα της, Ότο Φρανκ, εμφανιζόταν ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ.[35]
Άλλα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο αστεροειδής 5535 Annefrank πήρε το όνομά του από την Άννα Φρανκ.
- Στην πόλη Μπόισι του Άινταχο των Ηνωμένων Πολιτειών στήθηκε μνημείο της Άννας Φρανκ μετά από ανησυχίες για την ύπαρξη ομάδων νεοναζί έσε πόλεις του βόρειου Αϊντάχο, όπως η Κορ ντ'Αλέιν.[36][37]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11903452x. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w65b0d17. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 5,0 5,1 Renate Wall: «Verbrannt, verboten, vergessen» (Γερμανικά) Pahl-Rugenstein Verlag. Κολωνία. 1989. σελ. 45–48. ISBN-13 978-3-7609-1310-0.
- ↑ «The Guardian» (Αγγλικά) Guardian Media Group. Ηνωμένο Βασίλειο, Λονδίνο. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Anne Frank Likely Died Earlier Than Believed». (Αγγλικά) Live Science. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2016.
- ↑ «Het laatste transport vanuit Westerbork naar Auschwitz».
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118534734. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
- ↑ Oorlogsbronnen. 4c489be0-a81c-474d-ad39-9bbca476a5e0. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2025.
- ↑ www
.annefrank .org /ImageVaultFiles /id _17313 /cf _21 /def _AFS _eines _tages _2015 .PDF. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2015. - ↑ «Révélations sur la mort d'Anne Frank». Le Point. 31 Μαρτίου 2015.
- ↑ www
.annefrank .org /ImageVaultFiles /id _17536 /cf _21 /Eines _Tages _waren _sie _einfach _nicht _mehr _da .PDF. - ↑ 867165. Ανακτήθηκε στις Δεκέμβριος 2021.
- ↑ www
.bbc .co .uk /annefrank /timeline .shtml. - ↑ www
.google .fr /books /edition /Anne _Frank _s _Family /WNLkhqupTXkC?hl=fr&gbpv=1&dq=anne+frank+stateless+1941&pg=PA177&printsec=frontcover. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2022. - ↑ CONOR.SI. 7566435.
- ↑ The Fine Art Archive. 145005. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 118534734. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «Anne Frank may have been discovered by chance, new study says». BBC News. 17 Δεκεμβρίου 2016.
- ↑ «People of the Century». TIME (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «100 Photographs That Changed the World by LIFE». digitaljournalist.org. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «Journal de Anne Frank». manhattanrarebooks.com.
- ↑ Δημουλάς, Αθως (29 Ιανουαρίου 2018). «Η Άννα Φρανκ είναι ακόμη ζωντανή». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ Feldman, Bob. «Anne Frank's Diary: Songs from a Musical». Last.fm (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ Samuels, Susannah (10 Φεβρουαρίου 2023). «The Anne Frank Album». Tablet Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «I Contain Multitudes». www.bobdylan.com. The Official Bob Dylan Site. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «The Beauty that still remains». Klassisk Musikk. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «If I'm Dyin', I'm Lyin'/Notes/Trivia». Family Guy Wiki (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «'AHS: Asylum' GIF Recap: Bloody Face Revealed!». HuffPost (στα Αγγλικά). 15 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ Abramowitz, Rabbi Jack (22 Μαρτίου 2016). «What Is It About Anne Frank?». OU Life (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ Gabbatt, Adam (2009-10-02). «Film footage of Anne Frank posted on YouTube» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2009/oct/02/anne-frank-video-release-youtube. Ανακτήθηκε στις 2025-05-12.
- ↑ «55 χρόνια πριν η Αντιγόνη Βαλάκου ως Άννα Φρανκ άφησε εποχή». Newsbomb. 16 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «Θανάσης Μυλωνάς - retroDB». www.retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ (1992)». Retromaniax. 12 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.
- ↑ "Idaho drafts Anne Frank to fight Neo-Nazi image" Reuters, April 11, 2000.
- ↑ «Universal Declaration of Human Rights and Modern Education». idaho-humanrights.org. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2025.