Άλκηστη (όνομα)

Άλκηστη (γενική: Άλκηστης) και Άλκηστις, ελληνικό γυναικείο κύριο όνομα.

Ετυμολογία

Η Άλκηστη στον Άδη, δίπλα της ο Ηρακλής και ο Κέρβερος.
Τοιχογραφία σε χριστιανική κατακόμβη (4ος αι.).

Σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη, το αρχαιοελληνικό όνομα Ἅλκηστις (γενική: Ἀλκήστιδος, δοτική Αλκήστιδι, αιτιατική Άλκηστιν, κλητική Άλκηστι) προέρχεται πιθανά από το ἀλκηστής (ὁ) «ικανός» και αυτό από το ἀλκή «ισχύς». (Βλ. και Online Etymology Dictionary Αρχειοθετήθηκε 2015-12-05 στο Wayback Machine. «Alcestis».) Από την ίδια ρίζα προέρχονται και άλλα αρχαιοελληνικά ονόματα, όπως Αλκαίος, Αλκίνοος, Αλκιβιάδης κτλ.

Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική μυθολογία, η Άλκηστη ήταν σύζυγος του βασιλιά των Φερών της Θεσσαλίας Αδμήτου, η οποία προσφέρθηκε να πεθάνει αντί γι’ αυτόν και έγινε έτσι σύμβολο της συζυγικής αγάπης.

Ονομαστική εορτή

Το όνομα Άλκηστη δεν καταγράφεται στα συναξάρια και τα αγιολόγια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, επομένως μπορεί να γιορτάζει τη γιορτή των αγίων Πάντων, 56 ημέρες ή οκτώ εβδομάδες μετά την Κυριακή του Πάσχα.

Διάδοση του ονόματος Άλκηστη

Το Άλκηστη ανήκει στην κατηγορία των αρχαιοελληνικών ονομάτων που ύστερα από αιώνες επανήλθαν στο ελληνικό ονοματολόγιο τις παραμονές της επανάστασης του 1821 σαν σύμβολο της συνέχειας του ελληνισμού και της επιθυμίας του έθνους να ζήσει ελεύθερο. Ενδεικτικά, σήμερα στον ελλαδικό χώρο, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων από τον Απρίλιο του 2009, το βαφτιστικό Άλκηστη παρουσιάζεται ως ένα από τα όχι και τόσο συχνά ονόματα, βρίσκεται στις θέσεις 411η–434η (292ο–313ο ανάμεσα στα γυναικεία), με 10 εμφανίσεις σε σύνολο 97.072 του δείγματος, και το φέρουν γύρω στις 767 Ελληνίδες ή ποσοστό 0,01%. Στην Κύπρο, κατά την απογραφή του πληθυσμού το 2011, το Άλκηστη παρουσιάζεται 420ο σε συχνότητα, με 140 εμφανίσεις σε σύνολο 145.612 ή ποσοστό 0,097%.

Σύμφωνα με τη Θετίμα, το Ἄλκηστις εμφανίζεται στο Lexicon of Greek Personal Names (LGPN) να το φέρουν 8 άτομα. (Χρονολόγηση: 3ος αι. μ.Χ. Γεωγραφική διασπορά: Βέροια, Αθήνα, Καρία, Αιτωλία, Εύβοια.) Παράλληλος τύπος Ἄλκησστις (4ος αι. π.Χ., Αθήνα).

Το όνομα Άλκηστη σε άλλες γλώσσες

Μέσω του λατινικού Alcestis, το όνομα διαδόθηκε και σε άλλες γλώσσες:

• ιταλικά: Alcèste, Alcèsta, Alcestina· αντρικό: Alcèsto (από επίδραση του μολιερικού Alceste).
• γαλλικά: Alceste (Αλσέστ), αντρικό, ο μισάνθρωπος στο ομώνυμο έργο του Μολιέρου.

Το αρχαιοελληνικό όνομα Ἅλκηστις σε άλλες γλώσσες αποδίδεται:

• αγγλικά: Alcestis.
• γερμανικά: Alkestis.
• λιθουανικά: Alkestidė.
• ουγγρικά: Alkésztisz.
• πολωνικά: Alkestis.
• πορτογαλικά: Alceste.
• ρωσικά: Алкестида (Αλκεστίδα).
• σερβικά: Алкеста (Αλκέστα).
• σλοβακικά: Alkéstis.
• τσεχικά: Alkéstis.

Πρόσωπα

• Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Ελληνίδα τραγουδίστρια.
• Άλκηστη Αβραμίδου, Ελληνίδα αθλήτρια της υδατοσφαίρισης.

Το όνομα στις τέχνες

Πωλ Σεζάν, Η απαγωγή (1867). Κατά μια άποψη, εικονίζει τον Ηρακλή που φέρνει πίσω από τον Κάτω Κόσμο την Άλκηστη.

• Άλκηστις (438 π.Χ.), τραγωδία του Ευριπίδη.
• Αλσέστ (Alceste), ο μισάνθρωπος στην ομώνυμη κωμωδία του Μολιέρου (Ο Μισάνθρωπος, 1666).
• Άλκηστις (1674), όπερα του Ζαν-Μπατίστ Λυλί.
• Άλκηστις (1767), όπερα του Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ.
• «Alkestis» (1907), ποίημα του Ράινερ Μαρία Ρίλκε.
• Alkestis (1911), δράμα του Ούγκο φον Χόφμανσταλ.
• The Alcestiad: Or, A Life in the Sun (Η Αλκηστιάδα ή Μια ζωή στον ήλιο, 1955), θεατρικό του Θόρντον Ουάιλντερ.
• Άλκηστη (1986), ταινία του Τώνη Λυκουρέση.

Το όνομα στην αστρονομία

• Άλκηστις, μεγάλος αστεροειδής της Κύριας Ζώνης Αστεροειδών, πήρε το όνομά του από την Άλκηστη της ελληνικής μυθολογίας.