Άγιος Νικόλαος Δράμας

Άγιος Νικόλαος Δράμας
Είδος	εκκλησία και ορθόδοξη εκκλησία
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°8′59″N 24°8′46″E
Θρησκευτική υπαγωγή	Μητρόπολη Δράμας
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Δράμας
Τοποθεσία	Δράμα
Χώρα	Ελλάδα
Προστασία	διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ο Άγιος Νικόλαος είναι εκκλησία στην κεντρική πλατεία της Δράμας. Παλιότερα ήταν γνωστός ως Εσκί Τζαμί.

Ιστορία

Η ανέγερση του Εσκί Τζαμί, σύμφωνα με τους ιστορικούς, υπολογίζεται στα τέλη του 17ου αιώνα, γιατί από τότε η πόλη της Δράμας άρχισε να επεκτείνεται έξω από τα βυζαντινά τείχη, από τα οποία ένα μέρος τους σώζεται σήμερα.

«.... Είναι πάντως γνωστό, ότι η πόλη επεκτείνεται έξω από τα τείχη της, πιθανότατα λόγω έλλειψης χώρου, ήδη από το δεύτερο μισό του 11ου αιώνα. Στη νέα εκτός του περιβόλου περιοχή, το Βαρόσι φαίνεται πως θα εγκατασταθεί κύρια μουσουλμανικός πληθυσμός, όπως μαρτυρεί η ύπαρξη ενός μεγάλου αριθμού μουσουλμανικών τεμενών στην περιοχή αυτή. Το παλαιότερο είναι ίσως εκείνο που ανεγέρθηκε σε κεντρική θέση της περιοχής, στην αγορά, και έφερε την ονομασία Εσκί Τζαμί (παλαιό Τζαμί). Έξω από τα τείχη αλλά σε άμεση επαφή με αυτά βρίσκεται η περιοχή της αγοράς, πιθανότατα λόγω της ασφάλειας που μπορούσε να προσφέρει στους εμπόρους η γειτνίαση με το κάστρο σε εποχές κινδύνου…..».

— Δημοτική Επιχείρηση Κοινονικής Πολιτιστικής και Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Δράμας, «Η Δράμα και η περιοχή της - Ιστορία και Πολιτισμός», 1996, σελ. 303 και 304

Στη διάρκεια της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής (1916 - 1918), οι Βούλγαροι γκρέμισαν το μιναρέ και μετέτρεψαν το τζαμί σε εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και την άφιξη προσφύγων στη Δράμα, ένας ιερέας, πρόσφυγας από τη Ρωσία, ο Ευστάθιος Κυριακίδης, κατέβασε με δική του πρωτοβουλία την ημισέληνο από τον τρούλο του τζαμιού και τοποθέτησε στη θέσή της ένα σταυρό. Πρόσθεσε επίσης και μια καμπάνα. Την άλλη μέρα τέλεσε μέσα στο τζαμί την ακολουθία του όρθρου και έτσι το δέσμευσε για να χρησιμοποιηθεί ως εκκλησία, την οποία ο ίδιος αφιέρωσε στον Άγιο Νικόλαο. Γι' αυτό δε χρησιμοποιήθηκε τότε ως κατάλυμα από πρόσφυγες, όπως έγινε με άλλα τζαμιά.

Ο τότε Δήμαρχος Δράμας Θεόφιλος Αθανασιάδης ήρθε σε σύγκρουση με τον ιερέα, γιατί ήθελε να μετατρέψει το τζαμί σε κλειστή αγορά. Η υπόθεση έφτασε μέχρι την Ιερά Σύνοδο, αλλά τελικά ο μητροπολίτης Δράμας Λαυρέντιος Β' Παπαδόπουλος (1922-1928) τέλεσε τα εγκαίνια του ναού και το θέμα έκλεισε.

Το 1926 ο ναός περιήλθε στη Δ.Α.Π. ως ανταλλάξιμο κτίσμα του τουρκικού δημοσίου και το 1956 μεταβιβάστηκε στη Μητρόπολη Δράμας. Το 1958 παραχωρήθηκε στο ναό, μέσω της Δ.Α.Π. οικόπεδο της τέως μουσουλμανικής βακούφικης ιδιοκτησίας 528 τ.μ.

Το 1960 άρχισαν να γίνονται στο ναό μετατροπές, προκειμένου να εξαλειφθούν τα χαρακτηριστικά της μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής και ειδικά τα οξυκόρυφα τόξα των παραθύρων. Ακολούθησε η προσθήκη των δύο κωδωνοστασίων το 1967 και της κόγχης του ιερού το 1970.

Το 1991 ο ναός ανακαινίστηκε, αγιογραφήθηκε και απέκτησε τη σημερινή του μορφή. Ωστόσο η προσθήκη της αίθουσας τελετών και των καταστημάτων το έτος 1995 περιόρισε δραματικά το ζωτικό χώρο του μνημείου.