Το Γάλα

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Το Γάλα
το εξώφυλλο του βιβλίου (οι πρωταγωνιστές της κινηματογραφικής μεταφοράς)
ΣυγγραφέαςΒασίλης Κατσικονούρης
Παγκόσμια πρώτη παράσταση10 Φεβρουαρίου 2006
Τοποθεσία πρώτης παράστασης«Θέατρο Χώρα», Νέα Σκηνή Εθνικού θεάτρου
Ρόλοι
Μάνα (Ιρίνα)
Αντώνης
Λευτέρης
Νατάσα
Σκηνικότο εσωτερικό του σπιτιού
Γλώσσα πρωτότυπουΕλληνικά
Θέμαμετανάστευση
Είδοςκοινωνικό δράμα
δεδομένα

Το Γάλα είναι μονόπρακτο θεατρικό έργο του συγγραφέα Βασίλη Κατσικονούρη που γράφτηκε το 2003, παραστάθηκε πρώτη φορά το 2006[1] και τυπώθηκε σε βιβλίο το 2011.[2] Είναι το πέμπτο κατά σειρά θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη αλλά είναι το πρώτο -μέχρι στιγμής - που γνώρισε ευρεία αποδοχή και αναγνώριση τόσο από τους κριτικούς όσο και από το κοινό.

Το έργο παρουσιάστηκε από το Εθνικό θέατρο το 2006 για δυο συνεχόμενες θεατρικές σεζόν, και από τον θίασο της Άννας Βαγενά το 2007 και για πέντε συνεχόμενες χρονιές. Υπολογίζεται ότι το έργο το έχουν δει σε όλη την Ελλάδα περίπου 500.000 θεατές, γεγονός πρωτόγνωρο για τα ελληνικά θεατρικά δεδομένα.[3]

Το 2011 έγινε και η κινηματογραφική μεταφορά του, σε σκηνοθεσία Γιώργου Σιούγα και σενάριο του ίδιου του συγγραφέα. Η ταινία παρουσιάστηκε στο 17ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας- ConnX.[4]

Το έργο πραγματεύεται τις δυσκολίες της ζωής μιας οικογένειας επαναπατρισθέντων Ελληνοποντίων και το τριπλό φορτίο που η οικογένεια αυτή κουβαλά: την δυσκολία ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία, την νοσταλγία για την πατρίδα των παιδικών χρόνων και την αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας του νεότερου μέλους της.

Η μετανάστευση είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει αρκετά την σύγχρονη ελληνική θεατρογραφία [5], ωστόσο στο έργο του Κατσικονούρη δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στον ψυχικό κόσμο των ηρώων και όχι στη στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντί τους. Η μελέτη της ψυχοσύνθεσης των μεταναστών έτσι όπως σκιαγραφείται στο Γάλα, φαίνεται να συμπίπτει με θαυμαστή ακρίβεια και με τα συμπεράσματα επιστημονικών ερευνών. Συγκεκριμένα, τα συμπεράσματα της μελέτης της κοινωνικής ανθρωπολόγου Στέλλας Λέτσιου, σε Ελληνοπόντιους μετανάστες τρίτης γενιάς, αντανακλούν και επιβεβαιώνουν τον ρεαλισμό της γραφής του Κατσικονούρη. «...Το σημαντικότερο συμπέρασμα που προέκυψε από την έρευνα είναι πως οι νεαροί Ελληνοπόντιοι τρίτης γενιάς από την πρώην Σοβιετική Ένωση βρίσκονται ανάμεσα σε δύο πατρίδες σε δύο εθνικές γλώσσες, σε δύο εθνικές ταυτότητες. Ο καθένας τους μέσα από τα προσωπικά του βιώματα έχει δημιουργήσει τη δική του «εθνική ταυτότητα»! Το κοινό σημείο όλων είναι πως αισθάνονται «εγκλωβισμένοι» ανάμεσα σε δύο κόσμους, ανάμεσα σε δύο χώρες, ανάμεσα σε δύο διαφορετικές πραγματικότητες, εκ των οποίων η μία συνεχίζει να βιώνεται πραγματικά, υλικά, ενώ η άλλη φαντασιακά, αλλά πλέον αντίστροφα σε σχέση με το παρελθόν, όσο δηλαδή διαβιούσαν στην πρώην ΕΣΣΔ....

Ανεξάρτητα από τον αναγκαστικό ή μη χαρακτήρα της, η επιλογή αυτή τελικά επιτείνει την αίσθηση της αποξένωσης και διευκολύνει τον κοινωνικό τους αποκλεισμό τον οποίο υφίστανται...» [6]

Υπόθεση του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[7]Μια οικογένεια Ελληνοποντίων από την πρώην Σοβιετική Ένωση που ήρθε στην Ελλάδα, μαζί με πολλούς άλλους την δεκαετία του 1990 ζει σε ένα ημιυπόγειο διαμέρισμα στη Κυψέλη. Η οικογένεια αποτελείται από την μητέρα, Ιρίνα ή Ρίνα, (45 χρ.) και από τους δυο γιούς της, τον Αντώνη (25 χρ.) και τον Λευτέρη (23 χρ.), ενώ ο πατέρας είναι από χρόνια πεθαμένος.

Ο πρωτότοκος ο Αντώνης, θέλει πάση θυσία και με οποιοδήποτε τίμημα να ενσωματωθεί στην καινούρια (ή στην ιστορική) πατρίδα του. Με αυτό το σκοπό, μιλάει μόνο Ελληνικά, προσπαθώντας να ξεχάσει τα Ρωσικά, τρώει μόνο ελληνικά φαγητά, δεν έχει κανένα μετανάστη φίλο του, προσεταιρίζεται τους Έλληνες, γίνεται αποδεκτός από αυτούς, και προσπαθεί να δρέψει τους καρπούς της ελληνοποίησής του.

Ο μικρότερος ο Λευτέρης, αρνείται να ενσωματωθεί στην Ελλάδα. Τραγουδάει ρωσικά τραγούδια, μιλάει στα ρωσικά, τρώει ρωσικά φαγητά και συνέχεια αναπολεί τον τρόπο ζωής τους στην Τιφλίδα. Η σχιζοφρένειά του, λειτουργεί και αυτή σε ένα άλλο επίπεδο σαν άρνηση ενσωμάτωσης - αυτή τη φορά, στα πρότυπα και τις επιταγές της κοινωνίας.

Αυτές οι διαφορές των δυο αδερφών είναι η αιτία των συνεχόμενων καβγάδων που τινάζουν στα ξαφνικά την ηρεμία και τη γαλήνη του σπιτιού. Ο Αντώνης απαιτεί τρόπους συμπεριφοράς που ο Λευτέρης αρνείται... και η σύγκρουση επανέρχεται συνέχεια.

Στη μέση βρίσκεται η μάνα τους. Η μάνα που στη συμπεριφορά της, ενσωματώνει και τις δυο εκ διαμέτρου αντίθετες θεάσεις της πραγματικότητας. Θέλει να ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία αλλά δεν εμπιστεύεται τους Έλληνες, θέλει να ξεχάσει το παρελθόν αλλά το αναπολεί συνέχεια, επαινεί τον Αντώνη για την αποφασιστικότητά του, αλλά προστατεύει τον Λευτέρη από τη ζωή στην Ελλάδα, και πολύ περισσότερο θέλει να θεραπευτεί ο γιος της, αλλά δεν θέλει να τον στείλει στο ψυχιατρείο.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Αντώνης, έχοντας εδώ και καιρό αποφασίσει να διαγράψει το παρελθόν του στην Τιφλίδα και ταυτόχρονα να απομακρυνθεί από μια οικογενειακή ζωή που του είναι βάρος και ντροπή, βρίσκει δουλειά σε ένα βενζινάδικο στη Λάρισα. Εκεί συναντά στο πρόσωπο της κόρης του ιδιοκτήτη του βενζινάδικου, την μελλοντική σύζυγό του, αλλά και την ευκαιρία της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου. Έτσι επισκέπτεται την οικογένεια στην Αθήνα για να της ανακοινώσει τα ευχάριστα νέα του γάμου. Επιπλέον, επειδή θα φέρει τη μέλλουσα σύζυγο, τη Νατάσα, να τους γνωρίσει, θέλει να εξασφαλίσει όσο το δυνατόν την ήσυχη και κόσμια συμπεριφορά του Λευτέρη.

Πράγματι, η πρώτη συνάντηση είναι ενθαρρυντική, με την κοπέλα να αντιμετωπίζει τον Λευτέρη με συμπάθεια και φιλική διάθεση. Μάλιστα τις επόμενες ημέρες κάνουν παρέα και δένονται σιγά σιγά. Όμως η παρουσία της Νατάσας στο σπίτι μαζί με τον Λευτέρη και χωρίς την παρουσία κανενός άλλου, υποδαυλίζει τα ανοργάνωτα σεξουαλικά ένστικτα του νεαρού ο οποίος προχωρά σε σεξουαλική παρενόχληση και αναγκάζει την κοπέλα να δραπετεύσει από το σπίτι κλαίγοντας και τρέμοντας από τον φόβο της. Αυτή η εξέλιξη των πραγμάτων θα σταθεί μοιραία για την πορεία της οικογένειας. Ο Αντώνης αρνείται οποιαδήποτε επαφή πλέον με τον Λευτέρη και τη μητέρα του, με αποτέλεσμα οι δυο τους να μείνουν μόνοι σε ένα σύμπαν που το γεμίζει η νοσταλγία για το παλιό και ο φόβος για το μέλλον. Όταν η μητέρα πεθαίνει, ο Αντώνης αναλαμβάνει να επιλέξει τη μοίρα του αδερφού του, μη επιτρέποντας σε κανένα εμπόδιο να του καταστρέψει την πορεία που έχει δώσει στη ζωή του. Έτσι ο εγκλεισμός του Λευτέρη στο ψυχιατρείο είναι η μόνη επιλογή. [8]

άποψη της Τιφλίδας - της πόλης όπου οι πρωταγωνιστές του έργου ήπιανε το μητρικό Γάλα

Όπως έχει πει ο συγγραφέας «...Το “Γάλα” είναι ένα έργο για τους αιώνια νοσταλγούς του αιώνιου. Ο ψυχικός πόνος σε αυτό το άλγος αναφέρεται. Στην εποχή μας, βέβαια, υπάρχουν ισχυρά αναλγητικά. Θα ήθελα τα έργα μου να λειτουργούν σαν ένα εξίσου ισχυρό αντίδοτο απέναντί τους. Να καταδεικνύουν την πάλη ανάμεσα σε αυτό το άλγος της μνήμης και το άγος της λήθης. [9] Τα δυο αδέρφια συμβολίζουν και εκφράζουν αυτόν το διπλό ψυχικό πόνο: ο μεν Αντώνης το άγος της λήθης, ο δε Λευτέρης το άλγος της μνήμης.

Παραστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παράσταση Εθνικού θεάτρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη παράσταση του έργου έγινε στο Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας, στην σκηνή του «Θεάτρου Χώρα» και ήταν επιλογή του τότε καλλιτεχνικού διευθυντή Νίκου Κούρκουλου.

Ρίνα (μάνα) : Μάνια Παπαδημητρίου
Λευτέρης : Κωνσταντίνος Παπαχρόνης
Αντώνης : Γιάννος Περλέγκας / Πέτρος Λαγούτης (2007 - 2008)
Νατάσσα: Μαρία Παπαστεφανάκη

«Θεατρικά Βραβεία Κοινού» του περιοδικού «Αθηνόραμα» 2006[10][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κριτικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ερμηνεία του Γιάννου Περλέγκα που καταξιώθηκε με το βραβείο Δημήτρη Χορν, επαινέθηκε και από τους κριτικούς που έγραψαν ότι απέδωσε το ρόλο του «...ψύχραιμα συγκροτημένος -και αναμφίβολα ο καλύτερος μιας ξέχειλης παράστασης- κρατάει ισορροπίες επιτήδειου παγοδρόμου σ’ ένα ρόλο ο οποίος κινδυνεύει διαρκώς να γκρεμοτσακιστεί σε χαντάκια λαϊκισμού και υπερβολής...» Επίσης επαινέθηκαν η ερμηνεία του Κωνσταντίνου Παπαχρόνη, «..μικρός αδελφός, φλέγεται ολόκληρος στην καλύτερη ως σήμερα ερμηνεία του..» αλλά και της Μάνιας Παπαδημητρίου «... επιτυγχάνει να αποφύγει σε μεγάλο βαθμό όλες τις νάρκες με γόμωση καρατερισμού που την περιμένουν στη γωνία, και έτσι να βγει τελικά σώα στην επιφάνεια...». [12] [13]

Παράσταση θιάσου Άννας Βαγενά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Άννα Βαγενά πήρε σχεδόν αμέσως τα συγγραφικά δικαιώματα του έργου, αφού της τα έδωσε η νέα διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου - ο Γιάννης Χουβαρδάς που ανέλαβε μετά τον θάνατο του Νίκου Κούρκουλου. Η ηθοποιός του έργου και βουλευτής Μάνια Παπαδημητρίου καυτηρίασε την απόφαση αυτή της διεύθυνσης, γράφοντας χαρακτηριστικά σε μια ανάρτησή της σε κοινωνικό δίκτυο: «[...]Και μετά πέθανε ο διευθυντής του θεάτρου και ο καινούριος δεν ανέβασε ξανά την παράσταση, όπως ήταν προγραμματισμένο, παρά έδωσε τα δικαιώματα της αλλού!! Χωρίς καν να κρατήσει το αναγκαίο τρίμηνο που προέβλεπε το συμβόλαιο των έργων του εθνικού. Και η παράσταση παιζόταν απέναντι μας, ως η επιτυχία που συνεχίζεται από άλλους ανθρώπους.[...]»[14]

Η Άννα Βαγενά αποφάσισε να ξεκινήσει τις παραστάσεις της από την ιδιαίτερη πατρίδα της, τη Λάρισα, και η πρεμιέρα στην Αθήνα, έγινε την 1η Νοεμβρίου του 2007, στο θέατρο Μεταξουργείο.[15] Η επιτυχία του έργου ήταν τέτοιου μεγέθους, που τον επόμενο χρόνο, ο θίασος στεγάστηκε σε μεγαλύτερο θέατρο, στο «Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου». Μετά ακολούθησαν περιοδείες σε όλη την Ελλάδα, και οι παραστάσεις έληξαν ύστερα από 6 χρόνια, εκεί από όπου ξεκίνησαν, στο «Θέατρο Μεταξουργείο» τον Απρίλιο του 2013. [16]

  • σκηνοθέτης : Άννα Βαγενά (στην πρώτη σκηνοθετική της δουλειά)
  • σκηνογράφος - ενδυματολόγος : Ελένη Μανωλοπούλου / Γιάννης Βάμβουρας (2008 - 2013)
  • φωτισμοί : Αλέκος Αναστασίου
  • ηθοποιοί :
Ρίνα (μάνα) : Άννα Βαγενά
Αντώνης : Στέφανος Κοσμίδης / Βασίλης Παλαιολόγος (2010 - 2013)
Λευτέρης : Αλέξανδρος Μπαλαμώτης / Δημήτρης Πατσής (2009 - 2013)
Νατάσσα : Ανθή Κοκκίνου / Ηλιάνα Αραβή (2010 - 2013)

«Θεατρικά Βραβεία Κοινού» του περιοδικού «Αθηνόραμα» 2008[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Β' βραβείο καλύτερης παράστασης
  • Β' βραβείο γυναικείου ρόλου στην Άννα Βαγενά [17]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ ««Το γάλα»: Δείτε online την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου με τον Κωνσταντίνο Παπαχρόνη». CultureNow.gr. 18 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  2. ↑ ΤΟ ΓΑΛΑ. 
  3. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2021. 
  4. ↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=290163
  5. ↑ ενδεικτικά αναφέρουμε, «Ουρανός κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη, (1998), «Αξύριστα πηγούνια» του Γιάννη Τσίρου, (2006), «Φωτιά και Νερό» της Χρύσας Σπηλιώτη (2007), «Ο Έβρος απέναντι» (2000) και «Συμπέθεροι απ' τα Τίρανα» (2007) των Ρέππα - Παπαθανασίου. https://www.eens.org/EENS_congresses/2010/Blesios_Athanassios.pdf
  6. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2021. 
  7. ↑ «Εύφλεκτο υλικό». ΤΟ ΒΗΜΑ. 24 Νοεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  8. ↑ «Κατσικονούρης: Το γάλα, 2003 - The Greek Play Project - ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ». www.greek-theatre.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  9. ↑ «Β. ΚΑΤΣΙΚΟΝΟΥΡΗΣ: "ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΝΑ ΜΗΝ ΕΞΟΙΚΕΙΩΝΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ". ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΧΡΥΣΑ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ». archive.onlytheater.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  10. ↑ https://www.athinorama.gr/theatre/article/theatrika_brabeia_koinou_2006-3193.html
  11. ↑ http://www.katiousa.gr/politismos/theatro/theatro-ti-deftera-to-gala-tou-vasili-katsikonouri/
  12. ↑ https://www.tovima.gr/2008/11/24/culture/eyflekto-yliko/
  13. ↑ https://www.kathimerini.gr/culture/250868/elpizontas-mono-stin-anastasi/
  14. ↑ «Η συγκλονιστική ανάρτηση της Μάνιας Παπαδημητρίου στη μνήμη του Κωνσταντίνου Παπαχρόνη». Woman TOC. 6 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  15. ↑ https://www.kathimerini.gr/culture/293504/gala-se-skinothesia-tis-vagena/
  16. ↑ «Ο τυφώνας «Γάλα»». topontiki.gr. 8 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  17. ↑ https://www.athinorama.gr/theatre/article/theatrika_brabeia_koinou_2008_-6009.html
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Το_Γάλα&oldid=10482828"