Κινηματογραφική παρωδία
Μια κινηματογραφική παρωδία ή ταινία παρωδίας[1] είναι ένα υποείδος κωμωδίας που παρωδεί άλλα είδη ταινιών ή άλλες ταινίες,[2][3][4] απομιμούμενη το στιλ διαφορετικών ταινιών που ανασυναρμολογούνται όλες μαζί. Αν και το υποείδος συχνά θεωρείται υποδεέστερο από τους κριτικούς, οι κινηματογραφικές παρωδίες είναι συνήθως κερδοφόρες σε εισπράξεις.[5] Η παρωδία σχετίζεται με τη σάτιρα, αν και "η παρωδία αποτελεί συχνότερα ένδειξη εκτίμησης, ενώ η σάτιρα συχνότερα... υποδεικνύει... τα κύρια ελαττώματα ενός αντικειμένου μέσω της γελοιοποίησης".[6] Ο Τζ. Μ. Μάχερ σημειώνει ότι «η διαφορά δεν είναι πάντα ξεκάθαρη» και επισημαίνει ότι «ορισμένες ταινίες χρησιμοποιούν και τις δύο τεχνικές».[7] Παρωδία υπάρχει σε μια σειρά από έργα τέχνης και πολιτισμού, όπως στη λογοτεχνία, τη μουσική, το θέατρο, την τηλεόραση, το animation και τα βιντεοπαιχνίδια.
Η πρώτη κινηματογραφική παρωδία ήταν το The Little Train Robbery (1905), που κοροϊδεύει Μεγάλη ληστεία του τρένου (1903), εν μέρει χρησιμοποιώντας αποκλειστικά παιδικό καστ για την παρωδία του γουέστερν. Ιστορικά, όταν ένα είδος καταντά βαρετό, όπως στην περίπτωση των ηθικολογικών μελοδραμάτων της δεκαετίας του 1910, διατηρεί την αξία του μόνο ως παρωδία, όπως αποδεικνύεται από τις ταινίες μικρού μήκους του Μπάστερ Κίτον που χλεύαζαν αυτό το είδος μελοδράματος.[8]
Στις ΗΠΑ, σημαντικοί ηθοποιοί και δημιουργοί παρωδιών από το πρώτο μισό του 20ού αιώνα ήταν οι Αδελφοί Μαρξ (ενεργοί μεταξύ 1905-1949), ο Γ. Σ. Φιλντς (ενεργός μεταξύ 1898-1946), η Μέι Γουέστ (ενεργή μεταξύ 1907-1978), το κωμικό ντουέτο Χοντρός και Λιγνός (ενεργοί μεταξύ 1927-1955), και ο Μπομπ Χόουπ (ενεργός μεταξύ 1924–1998).[9] Οι δεκαετίες του 1970 και του 1980 έχουν ονομαστεί η «χρυσή εποχή» της κινηματογραφικής παρωδίας, με επικεφαλής του Μελ Μπρουκς και τους Ντέιβιντ Ζάκερ, Τζιμ Άμπρααμς και Τζέρι Ζάκερ. Οι παρωδίες του Μπρουκς ήταν μια παρωδία γουέστερν με τίτλο Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες (Blazing Saddles, 1974), μια παρωδία ταινίας τρόμου με τίτλο Φρανκενστάιν Τζούνιορ (Young Frankenstein, 1974) και μια παρωδία διαστημικής όπερας, το Μπαλάκια τρίτου τύπου (Spaceballs, 1987). Οι υπόλοιποι τρεις είναι περισσότερο γνωστοί για την ταινία τους που παρωδεί μια σειρά από είδη ταινιών της δεκαετίας του 1960 και του 1970 (από τις ταινίες exploitation έως τις ταινίες κουνγκ φου), με τίτλο Η τρέλα δεν έχει όρια (The Kentucky Fried Movie, 1977) και για την παρωδία της ταινίας αεροπορικών καταστροφών Μια απίθανη... απίθανη πτήση (Airplane!, 1980).[7] Ο Γούντι Άλεν επίσης γύρισε αρκετές παρωδίες. Στην Ελλάδα, ίσως ο γνωστότερος δημιουργός κινηματογραφικών παρωδιών είναι ο Χάρρυ Κλυνν.[10][11]
Στη δεκαετία του 2000, η αυξανόμενη διαθεσιμότητα ψηφιακών καμερών (και στη συνέχεια smartphone) που μπορούσαν να τραβήξουν βίντεο και προσβάσιμου λογισμικού επεξεργασίας έδωσε τη δυνατότητα σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες δημιουργούς να γυρίζουν παρωδίες και να τις αναρτούν στο διαδίκτυο.[7]
Δεκαετία του 1900[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- The Little Train Robbery (1905)
Δεκαετία του 1910[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- The Mystery of the Leaping Fish (1916)
- Teddy at the Throttle (1917)
Δεκαετία του 1920[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Mud and Sand (1922)
- Τρεις Εποχές (1923)
- Δρ. Πικλ και Κύριος Πράιντ (Dr. Pyckle and Mr. Pryde, 1925)
Δεκαετία του 1930[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο σκηνοθέτης (Free and Easy, 1930)
- Νούμερο δεκαεπτά (Number Seventeen, 1932)
- Χοντρός-Λιγνός στη Χώρα των Παιχνιδιών (Babes in Toyland, 1934)
Δεκαετία του 1940[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τα κούτσουρα της Οξφόρδης (A Hump at Oxford, 1940)
- Ο τρελός παράδεισος (Hellzapoppin', 1941)
- Η πόλης των παγίδων (Along Came Jones, 1945)
- Με το ζόρι παντρειά (The Wistful Widow of Wagon Gap, 1947)
Δεκαετία του 1950[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οι Άμποτ και Κοστέλο συναντούν τα τέρατα (Bud Abbott and Lou Costello Meet the Invisible Man, 1951)
- Ο Άμποτ κι ο Κοστέλο συναντούν τον δρα Τζέκιλ και τον κο Χάιντ (Abbott and Costello Meet Dr. Jekyll and Mr. Hyde, 1953)
- Πιο δυνατός απ' τον Διάβολο (Beat the Devil, 1953)
- Ο γελωτοποιός του βασιλέως (The Court Jester, 1956)
Δεκαετία του 1960[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Λαγωνικό 24 καρατίων (A Shot in the Dark, 1964)
- S.O.S Πεντάγωνο καλεί Μόσχα (Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb, 1964)
- Τζο ο Λεμονάδας (Limonádový Joe Aneb Konská Opera, 1964)[12]
- Η μεγάλη κούρσα γύρω από το κόσμο (The Great Race, 1965) [13]
- Πώς χάθηκε η Δύση (Carry On Cowboy1965)
- Πράκτωρ Φλιντ καλεί Ουάσινγκτον (Our Man Flint, 1966) [13]
- Τζέιμς Μποντ 007: Καζίνο Ρουαγιάλ (1967)[14][15]
- Η ενέδρα (The Ambushers, 1967)
Δεκαετία του 1970[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το μυστήριο με τις 12 καρέκλες (The Twelve Chairs, 1970)
- Και τώρα κάτι τελείως διαφορετικό (And Now for Something Completely Different, 1971)
- Μπότες, σπιρούνια και καυτές σέλες (Blazing Saddles, 1974)
- Φρανκενστάιν Τζούνιορ (Young Frankenstein, 1974)[16]
- Θεότρελη τηλεόραση (The Groove Tube, 1974)
- Σκοτεινό αστέρι (Dark Star, 1974)
- Οι ιππότες της ελεεινής τραπέζης (Monty Python and the Holy Grail, 1975)[17]
- Ο ειρηνοποιός (Love and Death, 1975)
- The Rocky Horror Picture Show (1975)
- Ο πιο πονηρός αδελφός του Σέρλοκ Χολμς (The Adventure of Sherlock Holmes' Smarter Brother, 1975)
- Το μαύρο γεράκι (The Black Bird, 1975)
- Thundercrack! (1975)[18]
- Η τελευταία τρέλα του Μελ Μπρουκς (Silent Movie, 1976)
- Πρόσκληση σε γεύμα από έναν υποψήφιο δολοφόνο (Murder by Death, 1976)[19]
- Ένα τρελό τρελό λεωφορείο (The Big Bus, 1976)
- Λίγο πολύ τρελούτσικος (High Anxiety, 1977)
- Η τρέλα δεν έχει όρια (The Kentucky Fried Movie, 1977)
- Πιράνχα, τα σαρκοφάγα (Piranha, 1978)
- Ένας προφήτης, μα τι προφήτης! (Life of Brian, 1979)[20]
Δεκαετία του 1980[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ένας υπέροχος Μωυσής (Wholly Moses!, 1980)
- Μια απίθανη... απίθανη πτήση (Airplane!, 1980)[17]
- Η τρελή ιστορία του κόσμου (History of the World: Part I, 1981)
- Τρελοί γιατροί, απίθανες εγχειρήσεις (Young Doctors in Love, 1982)
- Μια απίθανη πτήση Νο 2: Το θεότρελο ταξίδι (Airplane II: The Sequel, 1982)
- Βασιλιάς για μία νύχτα (The King of Comedy, 1982)
- Οι ματάκηδες του θηριοτροφείου (Zapped!, 1982)
- Αλαλούμ (1982)[21]
- Ζητείται πονηρός εγκέφαλος για... σεξ (The Man with Two Brains, 1983)
- Μόντι Πάιθον, το νόημα της ζωής (The Meaning of Life, 1983)
- Ο δράκουλας των Εξαρχείων (1983)[22]
- Τζόνι, ο επικίνδυνος (Johnny Dangerously, 1984)[19]
- Άκρως... τρελό και απόρρητο (Top Secret!, 1984)[23]
- Η νύχτα του κομήτη (Night of the Comet, 1984)
- Σκάσε και φάε (Eat and Run, 1986)
- Στοιχειωμένος μήνας του μέλιτος (Haunted Honeymoon, 1986)
- Οι 3 αμίγκος (Three Amigos!, 1986)
- Ω, αποκάλυψη! (Whoops Apocalypse, 1986)
- Νεκρός την αυγή (Evil Dead II, 1987)
- Μπαλάκια τρίτου τύπου (Spaceballs, 1987)[24]
- Τρελές σφαίρες (The Naked Gun: From the Files of Police Squad!, 1988)[25]
- Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν (The Adventures of Baron Munchausen, 1988)
- Ποιος παγίδεψε τον Ρότζερ Ράμπιτ (Who Framed Roger Rabbit, 1988)
- Ο πιο κουφός σταθμός στην πόλη (UHF, 1989)
Δεκαετία του 1990[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
- Εξορκιστής σε σύνταξη (Repossessed, 1990)
- Ο αρχάριος (The Freshman, 1990)
- Κατάσκοπος κατά λάθος (If Looks Could Kill, 1991)
- Τρελές σφαίρες 2½: Η μυρωδιά του φόβου (The Naked Gun 2½: The Smell of Fear, 1991)
- Ο Μπιλ, ο Τεντ και το παλαβό ταξίδι τους (Bill & Ted's Bogus Journey, 1991)
- Στραβοί πιλότοι σε F-16 (Hot Shots!, 1991)[26]
- Το γεμιστό όπλο Νο 1 (Loaded Weapon 1, 1993)
- Στραβοί πιλότοι σε F-16: Μέρος δεύτερο (Hot Shots! Part Deux, 1993)
- Ρομπέν των Δασών: Οι ήρωες με τα κολάν (Robin Hood: Men in Tights, 1993)[17]
- Μοιραίο ένστικτο (Fatal Instinct, 1993)
- Ο τελευταίος μεγάλος ήρωας (Last Action Hero, 1993)
- Η σιωπή των αχαμνών (Il silenzio dei prosciutti, 1994)
- Τρελές σφαίρες 33⅓ (Naked Gun 33 1/3: The Final Insult, 1994)
- Βλάκμαν (Blankman, 1994)
- Ο ηλίθιος και ο πανηλίθιος (Dumb and Dumber, 1994)
- Δράκουλας: Νεκρός και μ' αρέσει (Dracula: Dead and Loving It, 1995)
- Τρομερά παιδιά (Don't Be a Menace to South Central While Drinking Your Juice in the Hood, 1996)
- Ο κολλητσίδας (The Cable Guy, 1996)
- Με το δάχτυλο στο μπουκάλι (Spy Hard, 1996)
- Φευγάτη γενιά (High School High, 1996)
- Ο πόλεμος δύο κόσμων (Mystery Science Theater 3000: The Movie, 1996)
- Οι Αρειανοί επιτίθενται (Mars Attacks!, 1996)[1]
- Austin Powers: Ο κατάσκοπος που γύρισε από... τρίο (Austin Powers: International Man of Mystery, 1997)
- Παράξενα παιχνίδια (Funny Games, 1997)
- Κινούμενος στόκος (Wrongfully Accused, 1998)
- Austin Powers: Ο κατάσκοπος που με κουτούπωσε (Austin Powers: The Spy Who Shagged Me, 1999)
- Ένα τρελό, τρελό κόλπο (Bowfinger, 1999)
- Αρσενικό ζιγκολό (Deuce Bigalow: Male Gigolo, 1999)
- Το πάρκο της τρέλας (South Park: Bigger, Longer & Uncut, 1999)
- Οι μυστήριοι (Mystery Men, 1999)
- Διαγωνισμός ομορφιάς (Drop Dead Gorgeous, 1999)
Δεκαετία του 2000[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- 2001: Τα οπίσθια του διαστήματος (2001: A Space Travesty, 2000)
- Scary Movie (2000)[27]
- Θες να μάθεις τι έκανα πέρσι, Παρασκευή και 13; (Shriek If You Know What I Did Last Friday the Thirteenth, 2000)[28]
- Scary Movie 2 (2001)
- Όχι άλλη χαζοαμερικάνικη ταινία (Not Another Teen Movie, 2001)[1]
- Με το δάχτυλο στον Φρέντι (Freddy Got Fingered, 2001)
- Σρεκ (2001)
- Zoolander: Ο άρχοντας της πασαρέλας (Zoolander, 2001)
- Υγρό, καυτό, αμερικανικό καλοκαίρι (Wet Hot American Summer, 2001)
- Το κλάμα βγήκε απ' τον Παράδεισο (2002)[29]
- Kung Pow: Οι οργισμένες γροθιές (Kung Pow: Enter the Fist, 2002)
- Ο μαύρος αδελφός (Undercover Brother, 2002)
- Ο Άλι Τζι στη Βουλή (Ali G Indahouse, 2002)
- Καυτή και... άντρας (The Hot Chick, 2002)
- Austin Powers: Το χρυσό εργαλείο (Austin Powers in Goldmember, 2002)
- Johnny English (2003)[30]
- Κάτω ο έρωτας (Down with Love, 2003)
- Θριαμβευτική επιστροφή (A Mighty Wind, 2003)[31]
- Σρεκ 2 (2004)
- Το ξύσιμο των νεκρών (Shaun of the Dead, 2004)
- Κουνγκ φου... ζιο (Kung fu, 2004)
- Μπομπ Σφουγγαράκης, η ταινία (The SpongeBob SquarePants Movie, 2004)
- Αρσενικός ζιγκολό: Ωραίος και... Ευρωπαίος! (Deuce Bigalow: European Gigolo, 2005)
- Κοκκινοσκουφίτσα (Hoodwinked!, 2005)
- Μπόρατ (Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan, 2006)
- Φάρμα στόρι (Barnyard, 2006)
- Ο άντρας της χρονιάς (Man of the Year, 2006)
- OSS 117: Αποστολή στο Κάιρο (OSS 117: Le Caire, nid d'espions, 2006)
- Σρεκ ο τρίτος (Shrek the Third, 2007)
- Καυτοί και άσφαιροι (Hot Fuzz, 2007)
- Ένας θρύλος για γέλια (Walk Hard: The Dewey Cox Story, 2007)
- Η μαγεμένη (Enchanted, 2007)
- Ζόχαν: Πράκτορας υψηλής κομμωτικής (You Don't Mess with the Zohan, 2008)
- Σπαρτιάτες για κλάματα (Meet the Spartans, 2008)
- Superhero Movie (2008)
- Αμερική τέλος! (An American Carol, 2008)
- Τροπική καταιγίδα (Tropic Thunder, 2008)
- Μη χάσεις το ρυθμό (Dance Flick, 2009)
- Βρέχει κεφτέδες (Cloudy with a Chance of Meatballs, 2009)
Δεκαετία του 2010[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Σρεκ 4: κι εμείς καλύτερα (Shrek Forever After, 2010)
- Βρικόλακες για κλάματα (Vampires Suck, 2010)
- Ο παρθένος ετών 41 που άφησε έγκυο τη Σάρα Μάρσαλ με την πρώτη (The 41-Year-Old Virgin Who Knocked Up Sarah Marshall and Felt Superbad About It, 2010)
- Johnny English: Η επιστροφή (Johnny English Reborn, 2011)
- Κοκκινοσκουφίτσα 2: Σκουφίτσα εναντίον κακών (Hoodwinked Too! Hood vs. Evil, 2011)
- Ο δικτάτορας (The Dictator, 2012)
- Ted (2012)
- Αγώνες λόρδας (The Starving Games, 2013)
- Το τέλος του κόσμου (This Is the End, 2013)
- Η ταινία Lego (The Lego Movie, 2014)
- Όσα κάνουμε στις σκιές (What We Do in the Shadows, 2014)[1]
- Η συνέντευξη (The Interview, 2014)[32]
- Μπομπ Σφουγγαράκης: Έξω απ' τα νερά του (The SpongeBob Movie: Sponge Out of Water, 2015)
- Ted 2 (2015)
- 6 και γελοίοι (The Ridiculous 6, 2015)
- Οι παρτάκηδες (The Night Before, 2015)
- Οι 50 αποχρώσεις του μαύρου (Fifty Shades of Black, 2016)[33]
- Popstar: Και δεν τον σταματάει τίποτα (Popstar: Never Stop Never Stopping, 2016)
- Πάρτι με... λουκάνικα (Sausage Party, 2016)
- Η ταινία LEGO Μπάτμαν (The Lego Batman Movie, 2017)
- Ο Johnny English ξαναχτυπά (Johnny English Strikes Again, 2018)
- Σέρλοκ Χολμς και δρ Γουάτσον (Holmes & Watson, 2018)
- Η Ντόρα και η πόλη του χρυσού (Dora and the Lost City of Gold, 2019)
- Between Two Ferns: Η ταινία (Between Two Ferns: The Movie, 2019)
- Jojo Rabbit (Τζότζο, 2019)[34]
Δεκαετία του 2020[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision: Η ιστορία των Fire Saga (Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga, 2020)[35]
- Μπόρατ, η δεύτερη ταινία (Borat Subsequent Moviefilm: Delivery of Prodigious Bribe to American Regime for Make Benefit Once Glorious Nation of Kazakhstan, 2020)
- Μυστική υπηρεσία ελέγχου μαγείας (Secret Magic Control Agency, 2021)
- Strays (2023)
- Barbie (2023)
- Η DC λεγεώνα από τα σούπερ-κατοικίδια (DC League of Super-Pets, 2023)
- Χελωνονιντζάκια: Μεταλλαγμένος χαμός (Teenage Mutant Ninja Turtles: Mutant Mayhem, 2023)
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Gehring, Wes D. Parody as Film Genre: Never Give a Saga an Even Break. Praeger, 1999. (ISBN 0-313-26186-5 και 978-0-313-26186-2)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Tero, Maria (17 Σεπτεμβρίου 2023). «Οι 20 καλύτερες ταινίες παρωδίας όλων των εποχών». Новости игр и кино. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Postmodern Parody and Pastiche».
- ↑ Johnson, Andrew (30 August 2009). «Spoofs? Don't make us laugh». The Independent (London). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 May 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220525/https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/spoofs-dont-make-us-laugh-1779377.html. Ανακτήθηκε στις 2011-05-06.
- ↑ Gilbey, Ryan (6 August 2009). «Spoofs: the films that ate Hollywood». The Guardian (London). https://www.theguardian.com/film/2009/aug/06/spoof-airplane-scary-movie. Ανακτήθηκε στις 2011-05-06.
- ↑ Welkos, Robert W. (25 July 1998). «What Keeps Spoofs From Being Box-Office Jokes?». The Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1998/jul/25/entertainment/ca-6833. Ανακτήθηκε στις 2011-01-02.
- ↑ Mazzillo, Amanda (1 Μαΐου 2017). «The Beginner's Guide: Parody». www.filminquiry.com. Film Inquiry. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2023.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Maher, JM (20 Οκτωβρίου 2022). «Why Were Parody Movies So Popular in the 2000s?». movieweb.com. Movieweb. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2023.
- ↑ Balducci, Anthony (28 Νοεμβρίου 2011). The Funny Parts: A History of Film Comedy Routines and Gags. McFarland. ISBN 9780786488933. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018.
- ↑ Gehring, Wes D. Parody as Film Genre: Never Give a Saga an Even Break. Praeger, 1999.
- ↑ «Χάρρυ Κλυνν (1940-2018): Εις μνήμην». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Δορή, Άλκηστις (2023). Από τον Θανάση Βέγγο στον Χάρρυ Κλυνν, από τη Δικτατορία στη Μεταπολίτευση: Η κινηματογραφική πολιτική σάτιρα ως όχημα Δημόσιας Ιστορίας & συγκρότησης ιστορικής μνήμης. Αθήνα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. σελ. 99.
- ↑ «Τζο ο Λεμονάδας (1964)». Filmy.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 13,0 13,1 The Top 100 Parody/Spoofs of All Time-Flickchart
- ↑ «Casino Royale». Οι ταινίες της ζωής σου. 11 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Καρδαρά, Κωνσταντίνα-Δανάη (2021). Το αρχαίο ελληνικό δράμα στο έργο του Γούντι Άλεν: Ακαταμάχητη Αφροδίτη. Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. σελ. 23.
- ↑ Παρρή, Kατερίνα (31 Ιουλίου 2012). «Young Frankenstein». ελculture. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 17,0 17,1 17,2 Γεροντόπουλος, Ηλίας (30 Νοεμβρίου 2018). «5 παρωδίες που έκαναν μεγαλύτερο όνομα απ' την ταινία που σατίριζαν». Provocateur. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ ««Thundercrack!»: Το θρυλικό underground πορνό των '70s για μία σπάνια προβολή-εμπειρία στις 29ες Νύχτες Πρεμιέρας». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 19,0 19,1 «Οι πιο ξεκαρδιστικές παρωδίες». in2life.gr. 20 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «ΕΝΑΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΜΑ ΤΙ ΠΡΟΦΗΤΗΣ». Κέντρο Μελετών & Ερευνών για το Σινεμά. 27 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Δημοκίδης, Άρης. «Έντεκα παιδικές μου αναμνήσεις απ' την καριέρα του Χάρρυ Κλυνν». LiFO.
- ↑ Σκοπετέας, Ιωάννης (2015). Η δημιουργία της μυθοπλαστικής αφήγησης και τα είδη των κινηματογραφικών ταινιών. Αθήνα: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ. ISBN 978-960-603-225-7.
- ↑ Βασιλείου, Γιάννης (25 Μαΐου 2022). «Midnight Express: Επιστρέφουν στη Ριβιέρα οι μεταμεσονύκτιες προβολές της κινηματογραφικής λέσχης». LiFO. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Tesla Model S Plaid - Δοκιμάζουμε το εξωπραγματικά γρήγορο sedan των 1.020 ίππων». Car & Driver. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Βασιλείου, Γιάννης. «Ο Λιάμ Νίσον φοβάται ότι οι «Τρελές Σφαίρες» θα τελειώσουν την καριέρα του». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Ιπτάμενα «φέρετρα» λόγω μαϊμού πιλότων;». Η Άποψη. 12 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Scary Movie: Η παρωδία ταινιών τρόμου που έσπασε ταμεία πριν από 20 χρόνια». iefimerida.gr. 7 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Στην Ιταλία τρέμουν την Παρασκευή και 17». Lexilogia Forums (στα Αγγλικά). 14 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Βασιλείου, Γιάννης (2 Νοεμβρίου 2021). ««Το Κλάμα Βγήκε απ' τον Παράδεισο»: 20 χρόνια μετά την πρεμιέρα». LiFO. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Σαν σήμερα κυκλοφόρησε η ταινία «Johnny English»». ogdoo.
- ↑ «MICHAEL MCKEAN ΒΙΟΓΡΑΦΊΑ». el.celeb-true.com. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Sony: Στους κινηματογράφους τα Χριστούγεννα η ταινία-παρωδία για τον Κιμ Γιονγκ-Ουν». Πρώτο Θέμα.
- ↑ «Πενήντα Αποχρώσεις του Μαύρου, με τον Μάρλον Ουέιανς». CultureNow.gr. 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Χαρμπής, Αιμίλιος (23 Ιανουαρίου 2020). «Νέες ταινίες: Ναζί παρωδία, δράμα στο Περού». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ «Ο Γουίλ Φέρελ και η Ρέιτσελ ΜακΆνταμς σε μία ταινία παρωδία της Eurovision στο Netflix». CNN.gr. 21 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2024.