Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπό τη Δυναστεία του Θεοδοσίου
Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διοικήθηκε από τη δυναστεία του Θεοδοσίου από το 379, το έτος ανόδου του Θεοδοσίου Α΄ έως το 457, έτος τέλους του Μαρκιανού. Η κυριαρχία της δυναστείας του Θεοδοσίου Α΄ είδε την τελική διαίρεση Ανατολής-Δύσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μεταξύ του Αρκάδιου και του Ονώριου το 395. Ενώ οι διαιρέσεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είχαν συμβεί στο παρελθόν, η Αυτοκρατορία δεν θα επανενωθεί ποτέ ξανά πλήρως. Η βασιλεία των γιων του Θεοδοσίου Α΄ συνέβαλε σημαντικά στην κρίση, που κατά τον 5ο αι. οδήγησε τελικά στην πλήρη κατάρρευση της δυτικής ρωμαϊκής αυλής.
Η Ανατολική Αυτοκρατορία γλίτωσε σε μεγάλο βαθμό από τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η Δύση τον 3ο και τον 4ο αιώνα, εν μέρει λόγω μίας πιο σταθερής αστικής κουλτούρας και των μεγαλύτερων οικονομικών πόρων, που της επέτρεψαν να εξευμενίζει τους εισβολείς με πληρωμή φόρου και να μισθώνει ξένους μισθοφόρους. Καθ' όλη τη διάρκεια του 5ου αι., διάφοροι στρατοί εισβολής κατέλαβαν τη Δυτική Αυτοκρατορία, αλλά όχι στην Ανατολή.
Η δυναστεία τού Θεοδοσίου Α΄ κυβέρνησε επίσης τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 392 έως το 455 μ.Χ.
Θεοδόσιος Α΄, 379-395[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Θεοδόσιος Α΄ ο Μέγας έλαβε την κυριαρχία των ανατολικών Ρωμαϊκών επαρχιών από τον Αύγουστο της Δύσης Γρατιανό της δυναστείας τού Βαλεντνιανού, λόγω τού ότι κληρονόμησε ολόκληρη την Αυτοκρατορία από τον προκάτοχό του Βάλη το 378 και λόγω της έλλειψης ικανότητας τού Γρατιανού να κυβερνήσει και στα δύο μισά. Ο Γρατιανός συνέχισε να κυβερνά τη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μέχρι το 383. Μετά το τέλος του Γρατιανού και τού διαδόχου του Βαλεντινιανού Β΄, ο Θεοδόσιος έγινε ο τελευταίος Αυτοκράτορας, που κυβέρνησε τόσο το Ανατολικό όσο και το Δυτικό μισό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας 392-395.
Ο Θεοδόσιος Α΄ μνημονεύεται επίσης για τη λήψη μίας σειράς διαταγμάτων (βλ. διάταγμα της Θεσσαλονίκης) που κωδικοποιούσαν ουσιαστικά τον Χριστιανισμό της Α΄ Συνόδου της Νίκαιας ως την επίσημη κρατική Εκκλησία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.[1][2] Ο Θεοδόσιος Α΄ διέλυσε την ομάδα των Εστιάδων Παρθένων στη Ρώμη, απαγόρευσε τις παγανιστικές τελετουργίες των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αρχαία Ελλάδα και δεν τιμώρησε, ούτε απέτρεψε την καταστροφή αρχαίων ελληνιστικών ναών, όπως του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Με το τέλος τού Θεοδοσίου Α΄ το 395, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μοιράστηκε για άλλη μία φορά μεταξύ των δύο γιων του. Ο Αρκάδιος, ο μεγαλύτερος γιος, κληρονόμησε την Ανατολή και την Αυτοκρατορική πρωτεύουσα της Κωνσταντινούπολης και ο Ονώριος κληρονόμησε τη Δύση. Η Αυτοκρατορία θα επανενωθεί ξανά από τον Ιουστινιανό Α΄, ωστόσο πιο πριν οι Ανατολικοί Ρωμαίοι Αυτοκράτορες, ξεκινώντας από τον Ζήνωνα, θα διεκδικούσαν τον de jure ενωμένο τίτλο μετά το τέλος του Ιουλίου Νέπωτα το 480 μ.Χ.
Αρκάδιος, 395-408[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αρκάδιος ήταν ένας αδύναμος ηγεμόνας, στον οποίο κυριαρχούσαν μία σειρά από μορφές πίσω από τον θρόνο, καθώς τον απασχολούσε περισσότερο το να φανεί ευσεβής Χριστιανός, παρά τα πολιτικά και στρατιωτικά ζητήματα. Η πρώτη τέτοια μορφή, ο Ρουφίνος, προκάλεσε έντονο ανταγωνισμό με τον ομόλογό του της Δυτικής Αυτοκρατορίας τού Ονωρίου, magister militum, ημιβανδαλικής καταγωγής Φλάβιο Στιλίχωνα, ο οποίος ίσως τον δολοφόνησε το 395. Αργότερα μορφές που ασκούσαν την πραγματική εξουσία θα περιλάμβαναν τον ύπατο Ευτρόπιο, που ανελίχθηκε από ευνούχος, τον στρατηγό Γαϊνά γοτθικής καταγωγής, τη σύζυγό του Αυγούστα Αίλια Ευδοξία, τον Πατριάρχη Ιωάννη Α΄ Χρυσόστομο και τον Έπαρχο τού Πραιτωρίου Ανθέμιο.
Θεοδόσιος Β΄, 408-450[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Θεοδόσιος Β΄, μερικές φορές με το παρωνύμιο "ο Μικρός",[3] έγινε Ανατολικός Ρωμαίος Αυτοκράτορας σε ηλικία 7 ετών μετά το τέλος τού πατέρα του Αρκάδιου το 408. Ο Έπαρχος τού Πραιτωρίου Ανθέμιος συνέχισε να ενεργεί ως δύναμη πίσω από τον θρόνο, κατά τη διάρκεια της θητείας του οποίου ολοκληρώθηκαν τα Θεοδοσιανά Τείχη της Κωνσταντινούπολης .
Η μεγαλύτερη αδελφή του Θεοδοσίου Β΄, η Πουλχερία, ανακηρύχθηκε Αυγούστα και έγινε αντιβασίλισσα το 414. Αν και η αντιβασιλεία έληξε το 416 και ο Θεοδόσιος Β΄ έγινε ο ίδιος ο Αύγουστος, η Πουλχερία παρέμεινε ισχυρή επιρροή στην κυβέρνηση. Επηρεασμένος από την Πουλχερία και τροφοδοτούμενος από το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον Χριστιανισμό, ο Θεοδόσιος Β΄ πήγε στον πόλεμο εναντίον της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών στις αρχές της δεκαετίας του 420, με το πρόσχημα της δίωξης των Χριστιανών. Ωστόσο, αναγκάστηκε να επιτρέψει ένα αδιέξοδο, καθώς οι Ούννοι βάδιζαν προς την Κωνσταντινούπολη. Οι πόλεμοι με τους Ούννους αποτελούνταν συνήθως από επιδρομές των Ούννων, που ακολουθούσαν σημαντικές πληρωμές από την Ανατολική Αυτοκρατορία, έτσι ώστε οι Ούννοι να παραμείνουν σε ειρήνη με τους Ρωμαίους.
Το τέλος του Ονωρίου της Δύσης το 423 οδήγησε τον Θεοδόσιο Β΄ να υποστηρίξει και τελικά να εγκαταστήσει τον Βαλεντινιανό Γ΄ ως Αυτοκράτορα της Δύσης το 425. Για να ενισχυθούν οι δεσμοί μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η Λικινία Ευδοξία, κόρη του Θεοδοσίου Β΄, μηστεύθηκε με τον Βαλεντινιανό Γ΄.
Ο Θεοδόσιος Β΄ απεβίωσε το 450 ως αποτέλεσμα ενός ατυχήματος στην ιππασία και τον διαδέχθηκε ο Μαρκιανός, σύζυγος της αδελφής του Πουλχερίας, ως Αυτοκράτορας της Ανατολής.
Μαρκιανός, 450-457[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Μαρκιανός θα αντέστρεφε πολλές από τις ενέργειες του Θεοδόσιου Β΄, ιδιαίτερα όσον αφορά τις συνθήκες με τους Ούννους και τις θρησκευτικές υποθέσεις. Όλες οι πληρωμές υποτέλειας της Ανατολικής Ρώμης στον Αττίλα σταμάτησαν υπό τον Μαρκιανό, ενώ ο Αττίλας ήταν απασχολημένος με την εισβολή στην Ιταλία. Ο Μαρκιανός ξεκίνησε προληπτικές αποστολές κατά μήκος του Δούναβη στην καρδιά των Ούννων, κερδίζοντας σημαντικές νίκες εναντίον τους. Οι ενέργειες του Μαρκιανού, σε συνδυασμό με την πείνα στην Ιταλία, ανάγκασαν τον Αττίλα να υποχωρήσει πίσω στις ουγγρικές πεδιάδες όπου θα απεβίωνε το 453. Μετά το τέλος του Αττίλα, ο Μαρκιανός θα εγκαταστήσει πολλές πρώην υποτελείς φυλές των Ούννων στα ανατολικά ρωμαϊκά εδάφη ως υπόσπονδους (foederati), εκμεταλλευόμενος την πτώση της αυτοκρατορίας των Ούννων.
Θα τον διαδεχόταν ο Λέων Α΄, ο πρώτος Αυτοκράτορας της δυναστείας τoύ Λέοντα Α΄.