Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σόφι Σολ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σόφι Σολ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Sophie Scholl (Γερμανικά)[1]
Προφορά
Γέννηση9  Μαΐου 1921[2][3][4]
Forchtenberg[1]
Θάνατος22  Φεβρουαρίου 1943[2][4][5]
Φυλακή Στάντελχαϊμ
Αιτία θανάτουαποκεφαλισμός
Συνθήκες θανάτουθανατική ποινή
Τόπος ταφήςFriedhof am Perlacher Forst (48°5′50″ s. š., 11°35′58″ v. d.)
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανικό Ράιχ
ΘρησκείαΛουθηρανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[6][7]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Μονάχου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταuniversity student
αντιστασιακός[8]
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςεσχάτη προδοσία (θανατική ποινή)
Οικογένεια
ΓονείςRobert Scholl και Magdalena Scholl[9]
ΑδέλφιαInge Scholl
Werner Scholl
Hans Scholl[1]
ΣυνεργάτηςHans Scholl
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Σόφι Μαγδαληνή Σολ (Sophia Magdalena Scholl, 9 Μαΐου 1921 - 22 Φεβρουαρίου 1943) ήταν Γερμανίδα φοιτήτρια και επαναστάτρια, ενεργό μέλος της μη βίαιης αντιστασιακής οργάνωσης Λευκό Ρόδο στη Ναζιστική Γερμανία. Καταδικάστηκε για προδοσία, αφού εντοπίστηκε να μοιράζει αντιπολεμικά φυλλάδια στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου με τον αδερφό της Χανς. Ως αποτέλεσμα, εκτελέστηκαν και οι δύο στη γκιλοτίνα.[10]

Από τη δεκαετία του 1970, η Σολ τιμάται ως μια από τις μεγαλύτερες ηρωίδες της Γερμανίας, για την αντίστασή της στο Τρίτο Ράιχ κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.[10]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Δημαρχείο στο Forchtenberg, γενέτειρα της Σόφι Σολ

Ο πατέρας της Σολ, ο Ρόμπερτ, ήταν δήμαρχος του βόρειου Baden, όταν γεννήθηκε η Σόφι. Ήταν η 4η από 6 παιδιά:

  1. Inge Aicher-Scholl (1917 - 1998)[11]
  2. Hans Scholl (1918 - 1943)
  3. Elisabeth Scholl Hartnagel (γεννήθηκε το 1920),παντρεύτηκε το μακροχρόνιο δεσμό της Σόφι,Fritz Hartnagel.
  4. Sophie Scholl (1921–1943)
  5. Werner Scholl (1922–1944),αγνοούμενος,θεωρήθηκε νεκρός τον Ιούνιο του 1944.
  6. Thilde Scholl (1925–1926)

Η Σολ ανατράφηκε ως Λουθηρανή. Πήγε σχολείο στην ηλικία των 7 ετών, μάθαινε πολύ εύκολα, και έζησε ανέμελα παιδικά χρόνια. Το 1930, η οικογένεια μετακόμισε στο Λούντβισμπουργκ και δύο χρόνια αργότερα στο Ουλμ, όπου ο πατέρας της εργαζόταν ως σύμβουλος επιχειρήσεων.

Το 1932, η Σολ άρχισε να παρακολουθεί ένα σχολείο θηλέων. Στην ηλικία των 12 ετών, επέλεξε να ενταχθεί στην οργάνωση Bund Deutscher Madel (Ομάδα Γερμανών κοριτσιών), όπως έκαναν οι περισσότερες από τις συμμαθήτριες της, αλλά ο αρχικός ενθουσιασμός της αντικαταστάθηκε από σκεπτικισμό. Είχε επίγνωση των αντικρουόμενων πολιτικών ιδεολογιών του πατέρα της, των φίλων της και, επίσης, μερικών από τους δασκάλους της. Η πολιτική συμπεριφορά είχε γίνει απαραίτητο κριτήριο στην επιλογή των φίλων της. Η σύλληψη των αδερφών και φίλων της το 1937 για συμμετοχή στο Γερμανικό Κίνημα Νεολαίας την επηρέασε βαθύτατα.[10]

Είχε ταλέντο στο σχεδιασμό και τη ζωγραφική και για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με μερικούς "περιθωριακούς" καλλιτέχνες. Όντας φανατική αναγνώστρια,ανέπτυξε ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη φιλοσοφία και τη θεολογία. Η πίστη της στον Θεό και στην απαραίτητη αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου διαμόρφωσε τη βάση για την αντι-ναζιστική της ιδεολογία.

Την άνοιξη του 1940, αποφοίτησε από το σχολείο θηλέων, όπου το αντικείμενο του δοκιμίου της ήταν " Το χέρι που κούνησε την Κούνια,κούνησε ολόκληρο τον Κόσμο ". Καθώς είχε μεγάλη αδυναμία στα παιδιά, έγινε δάσκαλος σε νηπιαγωγείο στο Ινστιτούτο Frobel στο Ουλμ. Επέλεξε αυτή την εργασία ελπίζοντας ότι θα αναγνωριστεί ως εναλλακτική υπηρεσία στο Reichsarbeitsdienst (Εθνική Υπηρεσία Εργασίας), κάτι το οποίο ήταν προαπαιτούμενο ώστε να εισαχθεί σε πανεπιστήμιο. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε, και την άνοιξη του 1941 ξεκίνησε μια εξάμηνη θητεία στη βοηθητική υπηρεσία πολέμου ως καθηγήτρια σε παιδικό σταθμό στο Μπλούμπεργκ. Το καθεστώς της Εθνικής Υπηρεσίας Εργασίας θύμιζε στρατιωτικό και αυτό προβλημάτισε τη Σολ και την οδήγησε στο να αρχίσει να εφαρμόζει παθητική αντίσταση.[10]

Μετά την 6μηνη θητεία της, το Μάιο του 1942, γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου ως φοιτήτρια φιλοσοφίας και βιολογίας. Ο αδερφός της, Χανς, ο οποίος σπούδαζε ιατρική εκεί, την σύστησε στους φίλους του. Παρόλο που αυτή η ομάδα φίλων έγινε αργότερα γνωστή για τις πολιτικές της πεποιθήσεις, αρχικά συγκροτήθηκε λόγω της κοινής αγάπης για τις τέχνες, τη μουσική ,τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τη θεολογία. Ορειβασία, σκι και κολύμβηση έπαιζαν επίσης σημαντικό ρόλο για αυτούς.[10] Παρακολουθούσαν συχνά συναυλίες,θεατρικές παραστάσεις και λογοτεχνικές διαλέξεις μαζί.

Στο Μόναχο, η Σολ γνώρισε ένα μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών, συγγραφέων και φιλοσόφων, συγκεκριμένα τους Carl Muth και Theodor Haecker, οι οποίοι αποτέλεσαν σημαντικές γνωριμίες για εκείνη. Το ερώτημα, το οποίο ανέλυαν, ήταν το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ένα άτομο που ζει σε δικτατορικά καθεστώτα. Στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του 1942, η Σολ έπρεπε να υπηρετήσει σε ένα μεταλλουργικό εργοστάσιο στο Ουλμ. Την ίδια περίοδο, ο πατέρας της ήταν στη φυλακή, καθώς είχε μιλήσει αρνητικά σε έναν υπάλληλο του για τον Χίτλερ.

Προέλευση του Λευκού Ρόδου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Λευκό Ρόδο

Με βάση την αλληλογραφία μεταξύ εκείνης και του δεσμού της, Fritz Hartnagel (η οποία αναλύθηκε από τους Gunter Biemer και Jakob Knab του περιοδικού Newman Studien), έδωσε 2 τόμους από τις ομιλίες του Καρδινάλιου John Henry Newman στον Hartnagel, όταν τον έστειλαν στο ανατολικό μέτωπο, το Μάιο του 1942. Η ανακάλυψη από τον Jakob Knab δείχνει τη σημασία που έπαιζε η θρησκεία στη ζωή της Σολ και τονίστηκε σε ένα άρθρο στο Catholic Herald της Αγγλίας. Το Λευκό Ρόδο ιδρύθηκε, αφού η Σολ και οι άλλοι διάβασαν μια αντιναζιστική ομιλία από τον Clemens August Graf von Galen (Το λιοντάρι του Munster), τον Ρωμαιοκαθολικό Επίσκοπο του Munster. Παρόλο που ήταν Λουθηρανή η Σολ συγκινήθηκε.

Αυτή και οι υπόλοιποι είχαν τρομοκρατηθεί από τις αναφορές του Hartnagel για τη συμπεριφορά των Γερμανών στο ανατολικό μέτωπο όπου ο Hartnagel είδε σοβιετικούς στρατιώτες να εκτελούνται μέσα σε λάκκους και έμαθε για τις μαζικές δολοφονίες των Εβραίων. Η αλληλογραφία της με τον Hartnagel ανέλυε σε βάθος την "θεολογία της συνείδησης" η οποία αναπτύχθηκε στα γραπτά του Newman. Αυτό παρουσιάζεται ως η κύρια γραμμή άμυνας της στα πρακτικά των ανακρίσεών της, οι οποίες οδήγησαν στη "δίκη" και την εκτέλεση της. Αυτά τα πρακτικά έγιναν η βάση για την ταινία του 2005 "Οι τελευταίες μέρες της Σόφι Σολ".

Δραστηριότητες του Λευκού Ρόδου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κύρια μέλη, αρχικά, ήταν ο Hans Scholl (ο αδερφός της Σόφι), ο Will Graf και ο Christoph Probst. Στις αρχές του καλοκαιριού του 1942, αυτή η ομάδα νεαρών συνέταξε 6 αντιναζιστικά, πολιτικά φυλλάδια. Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, η Σόφι Σολ δε συμμετείχε στη συγγραφή αυτών των άρθρων. Αρχικά, ο αδερφός της, δεν την ενημέρωνε για τις δραστηριότητες του, αλλά, όταν τις ανακάλυψε, τον ακολούθησε και αποδείχθηκε πολύτιμη για την ομάδα καθώς, επειδή ήταν γυναίκα, η πιθανότητα να τη σταματήσουν τα SS ήταν πολύ μικρότερη. Αυτοαποκαλούμενοι το Λευκό Ρόδο, καλούσαν τους Γερμανούς να εφαρμόσουν παθητική αντίσταση εναντίον των Ναζί. Αυτή και τα υπόλοιπα μέλη του Λευκού Ρόδου συνελήφθησαν όταν διαμοίραζαν το 6ο φυλλάδιο, στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, στις 18 Φεβρουαρίου του 1943.

Στο Λαϊκό Δικαστήριο, μπροστά στον Δικαστή Rolan Freisler, στις 22 Φεβρουαρίου του 1943, καταγράφηκαν τα ακόλουθα λόγια της Σολ:[12]

Κάποιος,τέλος πάντων,έπρεπε να κάνει την αρχή. Όσα γράψαμε και είπαμε τα πιστεύουν και άλλοι. Απλά δε τολμούν να εκφραστούν όπως εμείς.

Τάφοι των Hans Scholl, Sophie Scholl, και Christoph Probst, στο Perlacher Friedhof 48°05′50″N 11°35′58″E / 48.097344°N 11.59949°E / 48.097344; 11.59949, δίπλα στη φυλακή Stadelheim του Μονάχου

Στις 22 Φεβρουαρίου του 1943, η Σολ, ο αδερφός της, Hans, και ο φίλος τους Christoph Probst κρίθηκαν ένοχοι για προδοσία, και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Αποκεφαλίστηκαν όλοι στη γκιλοτίνα από τον εκτελεστή Johann Reichhart στη φυλακή Stadelheim του Μονάχου, μερικές ώρες αργότερα, στις 17:00. Την εκτέλεση επέβλεψε ο Walter Roemer, ο επικεφαλής του δικαστηρίου του Μονάχου. Οι αξιωματικοί της φυλακής, όταν περιέγραφαν αργότερα τη σκηνή, τόνισαν την τόλμη της Σολ, όταν περπατούσε προς την εκτέλεση της. Οι τελευταίες της λέξεις ήταν:[12][13]

Πώς περιμένουμε να επικρατήσει η δικαιοσύνη, όταν δεν υπάρχει σχεδόν κανείς να προσφέρει τον εαυτό του για ένα δίκαιο σκοπό; Μια τόσο ωραία και ηλιόλουστη μέρα και πρέπει να φύγω, άλλα τι πειράζει ο θάνατος μου, αν μέσω εμάς ξυπνήσουν και κινητοποιηθούν χιλιάδες;

Ο Fritz Hartnagel απομακρύνθηκε από το Στάλινγκραντ τον Ιανουάριο του 1943, αλλά δεν επέστρεψε στη Γερμανία πριν την εκτέλεση της Σόφι. Αργότερα παντρεύτηκε την αδερφή της Σόφι, την Ελίζαμπεθ.

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το θάνατο της, ένα αντίγραφο του 6ου φυλλαδίου βγήκε κρυφά από τη Γερμανία μέσω της Σκανδιναβίας και κατέληξε στην Αγγλία από τον Γερμανό νομικό Helmuth James Graf von Moltke, όπου χρησιμοποιήθηκε από τους Συμμάχους. Στα μέσα του 1943, έριξαν αεροπορικώς στη Γερμανία εκατομμύρια αντίγραφα προπαγάνδας της προκήρυξης, η οποία τώρα είχε μετονομαστεί σε Το Μανιφέστο των φοιτητών του Μονάχου.[14]

Σε ιστορικό πλαίσιο, η κληρονομιά του Λευκού Ρόδου, έχει τεράστια σημασία για πολλούς μελετητές, τόσο για την επίδειξη τρομερού πνευματικού θάρρους, όσο κι ως μια καταγεγραμμένη περίπτωση εναντίωσης σε μια περίοδο έντονης καταστολής, λογοκρισίας και κομφορμιστικής πίεσης.

Η θεατρική συγγραφέας Lillian Garrett-Groag δήλωσε στο Newsday στις 22 Φεβρουαρίου του 1993 ότι " Είναι πιθανότατα η πιο αξιοθαύμαστη περίπτωση αντίστασης του 20ου αιώνα που μπορώ να σκεφτώ...το γεγονός ότι 5 μικρά παιδιά, μέσα στο στόμα του λύκου, που πραγματικά είχε σημασία, είχαν το απίστευτο θάρρος να κάνουν όλα όσα έκαναν, είναι ειλικρινά απίστευτο για μένα. Γνωρίζω ότι ο κόσμος είναι καλύτερος λόγω του ότι υπήρξαν αυτά τα άτομα, αλλά δε ξέρω γιατί. "[15]

Στο ίδιο τεύχος του Newsday, ο ιστορικός του Ολοκαυτώματος Jud Newborn δήλωσε ότι " Δε μπορεί κάποιος να μετρήσει την επίδραση αυτού του είδους αντίστασης με βάση το ότι ανατινάχτηκε ένας Χ αριθμός από γέφυρες ή ότι έπεσε ένα καθεστώς....το Λευκό Ρόδο είχε περισσότερο μια συμβολική αξία, αλλά πρόκειται για μια πολύ σημαντική αξία. "[16]

Στις 9 Μαΐου του 2014,η Google επέλεξε τη Σολ για το Google Doodle την ημέρα που θα ήταν τα 93α γενέθλιά της.[17]

Τιμές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προτομή της Σόφι Σολ

Στις 22 Φεβρουαρίου του 2003, μια προτομή της Σολ τοποθετήθηκε από την κυβέρνηση της Βαυαρίας στο μνημείο Walhalla προς τιμήν της.[18]

Το Ινστιτούτο Geschwister-Scholl για τις Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου πήρε αυτό το όνομα προς τιμήν της Σοφι Σολ και του αδερφού της Hans.[19] Το Ινστιτούτο φιλοξενεί τα τμήματα πολιτικών επιστημών και επικοινωνιών του πανεπιστημίου και στεγάζεται στο κτήριο του Radio Free Europe κοντά στο Englischer Garten (Αγγλικός Κήπος) της πόλης. Γίνεται επίσης μια προσπάθεια από την επιτροπή φοιτητών του πανεπιστημίου, ώστε να μετονομαστεί το πανεπιστήμιο σε Πανεπιστήμιο Geschwister Scholl του Μονάχου.[20]

Πολλά τοπικά σχολεία, όπως επίσης και αμέτρητοι δρόμοι και πλατείες στη Γερμανία, έχουν πάρει το όνομα της Σολ και του αδερφού της.[18]

Το 2004, Γερμανοί προσκλήθηκαν από το γερμανικό δίκτυο ZDF να συμμετάσχουν στο Unsere Besten (Το καλύτερο μας) ένα εθνικό διαγωνισμό για να επιλεχθούν οι 10 σημαντικότεροι Γερμανοί όλων των εποχών. Οι ψηφοφόροι κάτω των 40 βοήθησαν τη Σολ και τον αδερφό της να τερματίσουν 4οι, πάνω από τους Μπαχ, Γκαίτε, Γουτεμβέργιος, Μπίσμαρκ, Βίλλυ Μπραντ και Άλμπερτ Άινσταϊν.[18] Αν καταμετρούνταν μόνο οι ψήφοι των νεαρών ατόμων, η Σόφι και ο Hans θα τερμάτιζαν πρώτοι. Μερικά χρόνια νωρίτερα, οι αναγνώστες του Briditte, ένα γερμανικό περιοδικό για γυναίκες, ψήφισαν τη Σολ ως τη " Σημαντικότερη γυναίκα του 20ου αιώνα ".[20]

Ταινίες, βιβλία και θεατρικά έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Φεβρουάριο του 2005, μια ταινία για τις τελευταίες μέρες της Σολ, Οι τελευταίες μέρες της Σόφι Σολ με τη Γιούλια Γιεντς στο ρόλο της Σολ κυκλοφόρησε.[21] Περιέχοντας συνεντεύξεις και μαρτυρίες από επιζώντες, οι οποίες είχαν μείνει κρυμμένες στα αρχεία της Ανατολικής Γερμανίας μέχρι το 1990. Προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας τον Ιανουάριο του 2006. Για την ερμηνεία της ως Σολ, η Γιεντς κέρδισε το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου, το βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στα Γερμανικά Βραβεία Κινηματογράφου (Lolas) καθώς επίσης και την Αργυρή Άρκτο καλύτερης ηθοποιού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.

Το βιβλίο των Jud Newborn και Annette Dumbach του 1986 για το Λευκό Ρόδο Shattering the German Night (Little,Brown) επανεκδόθηκε σε μια εκτενή, ενημερωμένη και εικονογραφημένη έκδοση το 2006 με τίτλο Η Σόφι Σολ και το Λευκό Ρόδο, ώστε να συνοδεύσει την κυκλοφορία της νέας ταινίας και να προσφέρει μια μελέτη σχετικά με την ιστορία του Λευκού Ρόδου.

Το Φεβρουάριο του 2009, το History Press εξέδωσε το Σόφι Σολ : Η αληθινή ιστορία της γυναίκας που αψήφισε το Χίτλερ του Frank McDonough.

Το Φεβρουάριο του 2010, ο Carl Hanser Verlag εξέδωσε το Σόφι Σολ : Μια Βιογραφία (στα Γερμανικά), από την Barbara Beuys.[22]

Υπήρχαν 3 παλαιότερες ταινίες σχετικά με την αντίσταση του Λευκού Ρόδου. Η πρώτη ταινία χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση του ομόσπονδου κρατιδίου της Βαυαρίας και κυκλοφόρησε στη δεκαετία του 1970 με τίτλο Das Versprechen (Η υπόσχεση). Το 1982, η ταινία Fünf letzte Tage (Οι πέντε τελευταίες μέρες) του Percy Adion παρουσίασε την Lena Stolze ως Σολ τις τελευταίες μέρες της από την οπτική γωνία της συγκρατούμενής της Else Gebel. Το ίδιο έτος, η Stolze επανέλαβε το ρόλο στην ταινία Το Λευκό Ρόδο του Michael Verhoeven. Σε μια συνέντευξη, η Stolze δήλωσε ότι ο ρόλος που έπαιξε ήταν "τιμή για εκείνη".

Το έργο της Αμερικανίδας θεατρικής συγγραφέως Lillian Garrett-Groag Το Λευκό Ρόδο παρουσιάζει τη Σολ ως πρωταγωνιστικό χαρακτήρα.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 scholl-sophie. Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2024.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  3. ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122146358. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 20682. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. brockhaus.de/ecs/julex/article/scholl-sophie. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb122146358. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. ↑ CONOR.SI. 155747683.
  8. ↑ scholl-sophie. Ανακτήθηκε στις 27  Ιουλίου 2024.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Nuremberg Trials Project»
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Sophie Scholl Holocaustresearchproject.org Αρχειοθετήθηκε 2014-11-10 στο Wayback Machine.
  11. ↑ Inge Aicher-Scholl web.archive.org
  12. ↑ 12,0 12,1 Sophie Scholl Spartacus.Educational.com Αρχειοθετήθηκε 2016-03-06 στο Wayback Machine.
  13. ↑ Sophie Scholl and the White Rose Raoulwallenberg.net Αρχειοθετήθηκε 2016-03-17 στο Wayback Machine.
  14. ↑ TRANSL ATI Ο N OF G.3 9 /1943, EIN DE UTSCHES F L UG BL ATT ForensicGenealogy.info
  15. ↑ Top Comments: Sophie Scholl. The Guillotine Awaits Dailykos.com
  16. ↑ symbolic Quotes Famous.quotes
  17. ↑ Google Doodle 93α γενέθλια της Σόφι Σολ
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Swan Madigan Prophetic Women of Bold Love: Spiritualities of Non-violence σ, 30
  19. ↑ Die Geschwister Scholl
  20. ↑ 20,0 20,1 Sophie Scholl – The Greatest German Heroine? The History Files.com
  21. ↑ Οι τελευταίες μέρες της Σόφι Σολ Provoles.gr
  22. ↑ Sophie Scholl Biographie Hanser Verlage.de Αρχειοθετήθηκε 2014-07-09 στο Wayback Machine.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

βολή μέσα από ένα κόμικ της Σόφι Σολ με τη Τράουντλ Γιούνγκε, συνομήλική της και γραμματέα του Αδόλφου Χίτλερ.

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σόφι_Σολ&oldid=10517214"