Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σε παρένθεση (ποίημα)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σε παρένθεση
Βρετανοί στρατιώτες σε μια τάφρο κατά τη μάχη του Σομ
ΣυγγραφέαςΝτέιβιντ Τζόουνς
ΓλώσσαΑγγλικά
Μορφήποίημα
ΘέμαΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Σε παρένθεση (αγγλικός τίτλος: In Parenthesis) είναι λογοτεχνικό έργο του Βρετανού καλλιτέχνη και μοντερνιστή ποιητή Ντέιβιντ Τζόουνς, που δημοσιεύτηκε το 1937. Αν και ο Τζόουνς ήταν γνωστός αποκλειστικά ως χαράκτης και ζωγράφος πριν από την έκδοσή του, το βιβλίο κέρδισε το βραβείο Hawthornden και τον θαυμασμό συγγραφέων όπως ο Τ.Σ. Έλιοτ και ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς. Το έργο βασίζεται στη ζωή του ίδιου του Τζόουνς ως στρατιώτη στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και αφηγείται τις εμπειρίες του Άγγλου στρατιώτη Τζον Μπαλ και της μονάδας του, ξεκινώντας από την επιβίβαση από την Αγγλία και τελειώνοντας επτά μήνες αργότερα με μια επίθεση κατά τη διάρκεια της μάχης του Σομ.[1]

Το έργο χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό στίχων και πεζογραφίας, η γλώσσα κυμαίνεται από τα επίσημα αγγλικά έως την καθομιλουμένη της εργατικής και χαμηλότερης μεσαίας τάξης και τη στρατιωτική αργκό. Είναι διανθισμένο με αναφορές σε μυθολογικές ιστορίες, ιδιαίτερα από την Ουαλική ποίηση και τον θρύλο του βασιλιά Αρθούρου.[2]

Το έργο συχνά περιγράφεται ως εκτενές επικό αφηγηματικό ποίημα αλλά ορισμένοι κριτικοί το έχουν χαρακτηρίσει αποδομημένο μυθιστόρημα. Στον πρόλογο και την αφιέρωσή του, ο Τζόουνς αναφέρεται στο κείμενο ως «γραφή».

Εγκωμιάστηκε από συγγραφείς και ποιητές όπως ο Τ.Σ. Έλιοτ, ο Γκράχαμ Γκρην, ο Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς και ο Ουίσταν Ώντεν. Ο κριτικός λογοτεχνίας Χέρμπερτ Ριντ, ο ίδιος βετεράνος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, επαίνεσε την ικανότητα του ποιήματος να δημιουργεί αλληλεπίδραση μεταξύ της άμεσης εμπειρίας της φρίκης του πολέμου και του ηρωικού παρελθόντος, τοποθετώντας το στην ίδια παράδοση με τα μεσαιωνικά επικά άσματα.[3]

Το Σε παρένθεση αποτελείται από 187 σελίδες και χωρίζεται σε επτά μέρη. Το έργο αρχίζει με επτασέλιδο πρόλογο του ποιητή και ακολουθούν 33 σελίδες σημειώσεων.

Η επίθεση στο δάσος Μαμέτς κατά τη διάρκεια της μάχης του Σομ, πίνακας του Κρίστοφερ Ουίλιαμς, 1917

Στο πρώτο μέρος, ο Άγγλος στρατιώτης Τζον Μπαλ και το σύνταγμά του συγκεντρώνονται, βαδίζουν προς το Σαουθάμπτον και πλέουν τη νύχτα κατά μήκος της Μάγχης. Στο Μέρος 2, λαμβάνουν οδηγίες και εκπαίδευση και ταξιδεύουν προς το μέτωπο, όπου ο Μπαλ έχει τη συνταρακτική εμπειρία της έκρηξης μιας οβίδας μεγάλης εμβέλειας που εκρήγνυται κοντά. Στο Μέρος 3 βαδίζουν τη νύχτα κατά μήκος ενός δρόμου και στη συνέχεια μέσω πλημμυρισμένων χαρακωμάτων για να λάβουν θέση στην πρώτη γραμμή. Όταν ο Μπαλ φυλάει στη σκοπιά, ο αφηγηματικός ρεαλισμός δίνει τη θέση του σε σκέψεις του και συνειρμούς από ιρλανδικούς και ουαλικούς μύθους. Το Μέρος 4 αφορά μια τυπική μέρα στην πρώτη γραμμή, από την πρωινή έγερση έως τη βραδινή στάση, που εναλλάσσεται μεταξύ καθήκοντος, εξαντλητικής κούρασης, φρικτής βίας και πλήξης. Αυτή η ημέρα έχει κυκλικό σχήμα, με συναρπαστικά άλματα ανά τους αιώνες και αναφορές που επικεντρώνονται στον αρχέτυπο στρατιώτη που έχει πολεμήσει σε προηγούμενες ιστορικές, θρυλικές και γραφικές συγκρούσεις και που δεν πεθαίνει ποτέ. Το Μέρος 5 σε διάφορα γεγονότα πίσω από τις γραμμές, αφθονούν οι φήμες, με αποκορύφωμα τη μακρά πορεία τους νότια προς το Σομ. Στο Μέρος 6 μεταφέρονται στις θέσεις τους στη γραμμή μετώπου και ο Μπαλ συναντά φίλους του και συνομιλεί. Στο Μέρος 7 αρχίζουν την επίθεση και μάχονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Σκοτώνονται στρατιώτες, στους οποίους έχει αναφερθεί, ο ίδιος ο Μπαλ τραυματίζεται και πεθαίνει. Σε ένα μεταγενέστερο απόσπασμα, η μυθική Βασίλισσα του Δάσους εμφανίζεται στους νεκρούς, και τους προσφέρει παράσημα ανάλογα με την αξία τους. Το 7ο μέρος είναι το πιο κατακερματισμένο, πιο υπαινικτικό, το πιο λυρικό μέρος του βιβλίου. [4]

Λογοτεχνικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο περιλαμβάνει πολυάριθμες λογοτεχνικές και ιστορικές αναφορές: στον Ερρίκο ο Ε΄ του Σαίξπηρ, τα ποιήματα Η μπαλάντα του γέρου ναυτικού και Κρίσταμπελ του Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ, τις Περιπέτειες της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ και το Άσμα του Ρολάνδου. Αναφέρεται επίσης στον Θάνατο του Αρθούρου του Τόμας Μάλορυ και σε άλλα θέματα του Αρθουριανού κύκλου. Το αποτέλεσμα αυτών των αναφορών είναι να συγκριθεί συμβολικά η μάχη του Σομ με τις καταστροφικές (για τους Ουαλούς) ήττες στη μάχη του Κάτραεθ (598), μία  από τις πρώιμες μεσαιωνικές μάχες κατά τη διάρκεια της αγγλοσαξονικής κατάκτησης της Βρετανίας, και στη μάχη του Κάμλαν, στην οποία σκοτώθηκε ο Βασιλιάς Αρθούρος, και δίνουν στη μάχη τρομακτική αρχετυπική δύναμη εκφράζοντας την ένταση των συναισθημάτων των στρατιωτών. Οι αναφορές στην Αγία Γραφή και ιδιαίτερα στην Αποκάλυψη του Ιωάννη συμβάλλουν στο αποτέλεσμα.[5]