Πρώτη Πολιορκία της Σαραγόσα
| Πρώτη Πολιορκία της Σαραγόσα | |||
|---|---|---|---|
| Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου | |||
 Επίθεση των Γάλλων στα τείχη της Σαραγόσα, έργο του Πολωνού αξιωματικού και ζωγράφου Ιανουάριου Σουχοντόλσκι (Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας) | |||
| Χρονολογία | 15 Ιουνίου - 14 Αυγούστου 1808 | ||
| Τόπος | Σαραγόσα, Ισπανία | ||
| Έκβαση | Νίκη των Ισπανών | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απώλειες | |||
| |||
Η Πρώτη Πολιορκία της Σαραγόσα ήταν μια αιματηρή πολιορκία του Πολέμου της Ιβηρικής Χερσονήσου. Ένας γαλλικός στρατός υπό τον στρατηγό Σαρλ Λεφέβρ-Ντενουέτ και τον στρατηγό Ζαν-Αντουάν Βερντιέ πολιόρκησε την ισπανική πόλη της Σαραγόσα (προφορά στα ισπανικά: Θαραγόθα) το καλοκαίρι του 1808, αναχαιτίστηκε όμως τελικώς από τους πολιορκημένους.
Ιστορικό υπόβαθρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όταν οι επονομασθείσες εξεγέρσεις της 2ας Μαΐου (Dos de Mayo) έλαβαν χώρα στην Ισπανία το 1808, ο Ναπολέων αρχικώς θεώρησε ότι επρόκειτο για μεμονωμένες μη συνδεόμενες μεταξύ τους εξεγέρσεις, και περιορίστηκε να στείλει έναν αριθμό μικρού μεγέθους στρατιωτικών φαλάγγων για να τις καταστείλει. Στη βορειοανατολική Ισπανία ο στρατάρχης Ζαν-Μπατίστ Μπεσσιέρ όρισε τον στρατηγό Σαρλ Λεφέβρ-Ντενουέτ να καταστείλει την εξέγερση στην Αραγωνία, του οποίου η φάλαγγα περιελάμβανε 5.000 πεζούς, 1.000 ιππείς και δύο πυροβολαρχίες. Ο στρατηγός Λεφέβρ-Ντενουέτ άμεσα ανακάλυψε, παρ΄ όλα αυτά, ότι η εξέγερση είχε εξαπλωθεί πολύ περισσότερο απ΄ όσο πιστευόταν.
Η ισπανική πλευρά ήταν υπό την ηγεσία του στρατηγού Χοσέ δε Παλαφόξ, ο οποίος ήταν ο δευτερότοκος γιος μιας αριστοκρατικής ισπανικής οικογένειας. Διορίστηκε Στρατηγός-Κυβερνήτης της Αραγωνίας στα τέλη Μαΐου. Ο Παλαφόξ συγκρότησε επιτυχώς μια δύναμη 7.500 ανδρών, η οποία όμως χαρακτηριζόταν από έλλειψη εμπειρίας, αριθμώντας μόνο 300 έμπειρους ιππείς και λίγους πυροβολητές.
Ο Παλαφόξ έκανε κάποιες απόπειρες να σταματήσει τους Γάλλους να φτάσουν στη Σαραγόσα. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Μαρκήσιος του Λαθάν, προσπάθησε να τους σταματήσει στην Τουδέλα στις 8 Ιουνίου 1808, και ακόμη μια φορά στο Μαγιέν στις 13 Ιουνίου 1808, χωρίς αποτέλεσμα. Ο Παλαφόξ έστειλε τότε μια δύναμη 6.000 ανδρών, αλλά ηττήθηκε ξανά στην Αλαγόν στις 14 Ιουνίου 1808, όπου και τραυματίστηκε. Τελικώς, οι εναπομείνασες ισπανικές δυνάμεις υποχώρησαν στη Σαραγόσα.
Η πολιορκία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Σαραγόσα προστατευόταν από δύο μεσαιωνικά τείχη και δύο ποταμούς - τον ποταμό Έβρο στα βορειοανατολικά και τον παραπόταμό του Ουέρβα στα νότια - αλλά ήταν εκτεθειμένη σε επίθεση από τη δυτική της πλευρά. Η δύναμη της πόλης, παρ΄ όλα αυτά, βρισκόταν στη μάζα των ισχυρών αμυντικών κτηρίων της, και στις στενές οδούς της, που ήταν εύκολο να αποκλεισθούν με οδοφράγματα.
Ο Λεφέβρ έφτασε στην πόλη στις 15 Ιουνίου 1808. Τη στιγμή εκείνη, οι Ισπανοί υπερτερούσαν σε δυνάμεις, έχοντας 11.000 στρατεύματα, παρότι μόνο οι μισοί από τους άνδρες αυτούς είχαν εμπειρία από μάχη, μετά την ήττα στην Αλαγόν.
Την επόμενη μέρα ο στρατηγός Λεφέβρ-Ντενουέτ επιτέθηκε στο δυτικό τείχος της πόλης αναμένοντας ότι οι Ισπανοί θα κατέρρεαν γρήγορα. Κατά την πρώτη επίθεση, οι Γάλλοι εισχώρησαν στο δυτικό τμήμα της πόλης και το πολωνικό ιππικό τους διέρρηξε την Πύλη "Σάντα Ενγράθια" (Θεία Χάρη), αλλά δεν κατάφεραν να σημειώσουν πρόοδο μέσα στην πόλη και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Οι Γάλλοι υπέστησαν περίπου 700 απώλειες κατά την πρώτη αυτή επίθεση.
Ο ίδιος ο Παλαφόξ δεν ήταν παρών στη μάχη εκείνης της ημέρας. Είχε αναχωρήσει για να συγκεντρώσει επιπλέον στρατεύματα στην Άνω Αραγωνία, ώστε να επιτεθεί στις γραμμές επικοινωνιών του Λεφέβρ-Ντενουέτ. Τελικώς, ο Παλαφόξ συγκέντρωσε μια δύναμη 5.000 ανδρών, η οποία όμως ηττήθηκε στην Έπιλα στις 23-24 Ιουνίου 1808, και ο ίδιος επέστρεψε στη Σαραγόσα με μόνο 1.000 επιπλέον στρατιώτες προς ενίσχυση της πολιορκούμενης πόλης.
Οι Γάλλοι, παρ΄ όλα αυτά, έλαβαν πιο σημαντικές ενισχύσεις με μια δύναμη 3.000 ανδρών υπό τον στρατηγό Ζαν-Αντουάν Βερντιέ, η οποία έφτασε στην πόλη στις 26 Ιουνίου 1808. Καθώς ο στρατηγός Βερντιέ ήταν αρχαιότερος του Λεφέβρ-Ντενουέτ, ανέλαβε αυτός τη διοίκηση όλου του γαλλικού στρατεύματος. Επιπλέον ενισχύσεις συνέχισαν να καταφτάνουν, περιλαμβάνοντας και τμήματα πυροβολικού πολιορκίας.
Στις 28 Ιουνίου 1808, ο στρατηγός Βερντιέ επιτέθηκε στο Μόντε Τερρέρο στη νότια όχθη του ποταμού Ουέρβα. Το Μόντε Τερρέρο ήταν ένας λόφος που κυριαρχούσε νότια της Σαραγόσα, και παρότι έπρεπε να είχε οχυρωθεί ισχυρά, αυτό δεν είχε συμβεί. Ως αποτέλεσμα, ο λόφος καταλήφθηκε με ευκολία και ο Ισπανός διοικητής, ο συνταγματάρχης Βινθέντο Φάλκο, πέρασε ακολούθως από στρατοδικείο και εκτελέστηκε δια τυφεκισμού.
Με το Μόντε Τερρέρο στα χέρια του, ο στρατηγός Βερντιέ μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως βάση για το πυροβολικό πολιορκίας του. Ξεκινώντας από τα μεσάνυχτα της 30ής Ιουνίου 1808, τριάντα κανόνια, τέσσερεις όλμοι, και δώδεκα οβιδοβόλα (χόβιτζερς) άνοιξαν πυρ κατά της Σαραγόσα, διατηρώντας τις βολές τους συνεχείς.
Μια δεύτερη επίθεση έγινε από τους Γάλλους στις 2 Ιουνίου 1808 με τη διπλάσια δύναμη από την πρώτη επίθεση. Παρ΄ όλο που οι σταθερές οχυρώσεις της πόλης είχαν υποφέρει σκληρά από το βομβαρδισμό, τα οδοφράγματα ήταν ακόμη άθικτα, και ο Παλαφόξ είχε επιστρέψει και αναλάβει πάλι τη διοίκηση των ισπανικών δυνάμεων.
Οι Γάλλοι εισχώρησαν στην πόλη σε αρκετά σημεία, αλλά δεν κατάφεραν να προχωρήσουν περαιτέρω και για ακόμη μία φορά αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Η επίθεση αυτή έγινε διάσημη για την ιστορία της λεγόμενης Νύμφης της Σαραγόσα, της Αυγουστίνας Σαραγόσα. Ο εραστής της ήταν λοχίας του πυροβολικού στην Πύλη Πορτίγιο. Το πλήρωμα του πυροβόλου που επάνδρωνε σκοτώθηκε στο σύνολό του, πριν προλάβει να ρίξει την τελευταία οβίδα. Τότε, η Αυγουστίνα έτρεξε μπροστά, πήρε στα χέρια της το αναμμένο φυτίλι από τα χέρια του νεκρού εραστή της και πυροδότησε το κανόνι. Οι Γάλλοι χτυπήθηκαν από πυρά μυδραλλίων (grapeshot) από κοντινή απόσταση και η επίθεσή τους αναχαιτίστηκε. Ο Παλαφόξ ανέφερε ότι υπήρξε μάρτυρας προσωπικά του εν λόγω συμβάντος, και στην Αυγουστίνα δόθηκε ο βαθμός της ανθυπολοχαγού για τον ηρωικό της άθλο.
Κατά τη διάρκεια της επίθεσης στις 2 Ιουλίου 1808, οι Γάλλοι είχαν απώλειες 200 νεκρών και 300 τραυματιών. Ο στρατηγός Βερντιέ αποφάσισε τότε να μη διενεργήσει επιπλέον άμεσες επιθέσεις, και άρχισε να πολιορκεί την πόλη. Ατυχώς γι΄ αυτόν, δε διέθετε επαρκή αριθμό ανδρών για ν΄ αποκλείσει την πόλη, και οι Ισπανοί μπορούσαν ν΄ ανεφοδιάζονται από τη βόρεια όχθη του ποταμού Έβρου τις περισσότερες φορές.
Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μηνός Ιουλίου, οι Γάλλοι επικεντρώθηκαν στην κατάληψη των γυναικείων καθολικών μονών του Τάγματος της Αγίας Τριάδος και του Τάγματος των Καπουτσίνων του Αγίου Ιωσήφ, που βρίσκονταν δυτικά της Σαραγόσα. Μέχρι τις 24 Ιουλίου 1808 είχαν όλες καταληφθεί από τους Γάλλους.
Στις 4 Αυγούστου, οι Γάλλοι άρχισαν έναν ισχυρό βομβαρδισμό, οπότε και κατάφεραν να σιγήσουν τα ισπανικά κανόνια, προκαλώντας αρκετά ρήγματα στα τείχη. Στις 2 μ.μ., ο στρατηγός Βερντιέ εξαπέλυσε μια μαζική επίθεση με δεκατρία τάγματα σε τρεις φάλαγγες εφόδου, και εισχώρησε βαθιά στην πόλη. Ο Γάλλος στρατηγός απαίτησε την παράδοση του Παλαφόξ, στην οποία ο τελευταίος απάντησε λέγοντας: Πόλεμος μέχρι τέλους! [3]
Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι Γάλλοι είχαν καταλάβει τη μισή πόλη, αλλά οι Ισπανοί αντεπιτέθηκαν και τους εκδίωξαν, εκτός από μια μικρή σφήνα Γάλλων στρατιωτών που απέμειναν περικυκλωμένοι.
Μέχρι εκείνη την ώρα οι Γάλλοι είχαν περίπου 462 νεκρούς και 1.505 τραυματίες. Οι Ισπανοί είχαν περίπου ίδιες και ακόμη μεγαλύτερες απώλειες, αλλά υπερτερούσαν αριθμητικώς των Γάλλων.
Η μάχη συνεχίστηκε για αρκετές μέρες, αλλά η άμεση επίθεση είχε αποτύχει, διασφαλίζοντας την οριστική αποτυχία της πολιορκίας. Στις 19 Ιουλίου 1808, ένας γαλλικός στρατός υπό τον στρατηγό Πιερ-Αντουάν Ντυπόν ντε λ΄ Ετάν αναγκάστηκε να παραδοθεί στη Μπαϊλέν, και το γεγονός αυτό έκανε και τις δύο πλευρές να συνειδητοποιήσουν ότι οι Γάλλοι έπρεπε να λύσουν την πολιορκία και ν΄ αποχωρήσουν. Ο Παλαφόξ ανέστειλε τις επιθετικές του επιχειρήσεις, αλλά ο Βερντιέ απάντησε με βομβαρδισμό από το πυροβολικό, για να ξοδέψει όλα τα πυρομαχικά που δεν μπορούσε να μεταφέρει ο στρατός του κατά την υποχώρηση.
Τελικώς, στις 14 Αυγούστου 1808, ο Βερντιέ ανατίναξε όλα τα ισχυρά σημεία που κρατούσε ο στρατός του και αποσύρθηκε. Αυτό αποτέλεσε το τέλος της Πρώτης Πολιορκίας της Σαραγόσα.
Συνολικώς, οι Γάλλοι είχαν 3.500 απώλειες κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Οι ισπανικές απώλειες ήταν 2.000 σύμφωνα με τις παραδοχές της εποχής, παρ΄ όλα αυτά ο αριθμός των 5.000 είναι πιο πιθανός.[4]
Μετά την πολιορκία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αντίσταση του Παλαφόξ τον αναγόρευσε σε εθνικό ήρωα, μια δόξα που μοιράστηκε με την Αυγουστίνα Σαραγόσα, και πολλούς άλλους συνηθισμένους πολίτες. Η Σαραγόσα θα άντεχε σε ακόμα μια πολιορκία, μακρύτερη σε διάρκεια και πιο διάσημη από την πρώτη, η οποία ξεκίνησε στα τέλη Δεκέμβρη του 1808. Όταν τελικώς έπεσε στους Γάλλους στα 1809, είχε απομείνει μια πόλη πτωμάτων και καπνίζοντων ερειπίων. Από τους 100.000 κατοίκους που είχε πριν τον Πόλεμο στην Ιβηρική Χερσόνησο, είχαν απομείνει μόλις 12.000 κάτοικοι μεταπολεμικά.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Charles J. Esdaile in The Encyclopedia of the French Revolutionary and Napoleonic Wars by Gregory Fremont-Barnes (main editor) (Santa Barbara: ABC-CLIO, 2006) 871.
- ↑ 2,0 2,1 Charles J. Esdaile in The Encyclopedia of the French Revolutionary and Napoleonic Wars by Gregory Fremont-Barnes (main editor) (Santa Barbara: ABC-CLIO, 2006) 872.
- ↑ "Guerra y cuchillo", which words later went on the back of the medal issued to the defenders of Zaragoza
- ↑ this section based on Rickard, J (17 January 2008), First siege of Saragossa, 15 June-14 August 1808
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sitio de Zaragoza (1808) στο Wikimedia Commons
