Πλοίο γραμμής

Με τον όρο πλοίο γραμμής καθιερώθηκε τελευταία να χαρακτηρίζεται κάθε πλοίο που εκτελεί ακτοπλοϊκή γραμμή, αντί του ορθού όρου δρομολογημένο πλοίο. Στην πραγματικότητα ο όρος "πλοίο γραμμής" είναι στρατιωτικός και αφορά μόνο τα μάχιμα πολεμικά πλοία.

Στη ναυτική τακτική δεν υφίστανται γραμμές μετώπου όπως στη ξηρά που χαρακτηρίζονται πρώτη, δεύτερη γραμμή κ.λπ., αλλά μόνο μία γραμμή. Έτσι τα συμμετέχοντα πλοία αυτής της γραμμής είναι τα λεγόμενα μάχιμα πλοία ή πλοία γραμμής.
Τέτοια πολεμικά πλοία θεωρούνται σήμερα τα αντιτορπιλικά, καταδρομικά, σύγχρονες κορβέτες, φρεγάτες, πυραυλάκατοι, τορπιλάκατοι, κανονιοφόροι, κ.λπ. Στην κατηγορία αυτή δεν ανήκουν τα πάσης φύσεως αποβατικά, ναρκαλιευτικά, ναρκοθέτες και φραγματοθέτες, τα υποβρύχια καθώς και όλα τα βοηθητικά π.χ. πετρελαιοφόρα, ρυμουλκά, κ.λπ.

Ειδικότερα για τα αεροπλανοφόρα οι απόψεις για τον χαρακτηρισμό τους ως πλοία γραμμής διίστανται, δεδομένου ότι παρέχουν μεν αεροπορική κάλυψη πλην όμως χρήζουν και αυτά υποστήριξης άλλων πολεμικών πλοίων, σε αντίθεση με κάποια ρωσικά ελικοπτεροφόρα που φέρουν ισχυρό πυροβολικό και πυραυλικά συστήματα.

Ο όρος αυτός καθιερώθηκε να λέγεται από τον αντίστοιχο γαλλικό όρο "βεσώ ντε λιν" (vaisseau de ligne) από της εποχής των ιστιοφόρων πολεμικών πλοίων. Την εποχή εκείνη τα πλοία γραμμής αποτελούσαν τα δίκροτα και τρίκροτα ιστιοφόρα που ακολουθούσαν "μεσοπορεία" ή λάμβαναν την κεντρική θέση της παράταξης όπου είχαν ν΄ αντιμετωπίσουν το μεγαλύτερο βάρος ή πίεση της ναυτικής επιχείρησης, είτε σε άμυνα είτε σε επίθεση.

• Σημειώνεται ότι εκ του γαλλικού παραπάνω όρου και του ιταλικού προήλθαν και οι κοινές ονομασίες δελίνι, ή ντελίνι, ή βατσέλο, με τις οποίες χαρακτήριζαν οι Έλληνες ναυτικοί τα πλοία αυτά κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, όπως π.χ. δελίνι χαρακτήριζαν την ρωσική ναυαρχίδα "Αζόφ" του Χέυδεν. Επίσης σε έγγραφα της εποχής του Αγώνα του 21 φέρεται να λέγονταν και "ραζάδικα", ή "ραζάδα" (τα), (ενικός ραζάδο), εκ του γαλλικού όρου "βεσώ ραζέ" (= πλοίο κατάφρακτο).
• Άξιος επίσης μνείας είναι ο αντίστοιχος αγγλικός ιδιωματικός όρος για τα ιστιοφόρα εκείνα πλοία «man of war» ή «man-o-war» που χρησιμοποιείται ευρύτατα και σήμερα σε ξενόγλωσσα ναυτιλιακά βοηθήματα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Ships of the line στο Wikimedia Commons