Μετοχή (χρηματοοικονομικά)

Μετοχή της Εθνικής Τράπεζα της Ελλάδος, έκδοση του 1925

Μετοχή είναι ένα από τα ίσα μερίδια, στα οποία διαιρείται το κεφάλαιο μιας ανώνυμης εταιρείας. Αυτός που κατέχει μετοχές ονομάζεται μέτοχος μίας εταιρείας. Η μετοχή, ως αξιόγραφο, ενσωματώνει τα δικαιώματα του μετόχου που πηγάζουν από τη συμμετοχή του στην ανώνυμη εταιρεία. Τα δικαιώματα αυτά, είναι ανάλογα του αριθμού μετοχών που κατέχει ο μέτοχος. Ενδεικτικά δικαιώματα που προκύπτουν από την κατοχή μετοχών είναι το ποσοστό ίσο με τον αριθμό των μετοχών που κατέχει ο μέτοχος προς το σύνολο των μετοχών της εταιρείας, του μερίσματος από τα διανεμόμενα κέρδη της εταιρείας, καθώς και αντίστοιχο ποσοστό από την περιουσία της εταιρείας, σε περίπτωση που αυτή διαλυθεί. Αντίστοιχα έχει και τον αναλογούντα αριθμό ψήφων στη Γενική Συνέλευση των μετόχων, εκτός εάν κατέχει μετοχές άνευ ψήφου.

Οι μετοχές μπορεί να διακρίνονται σε κοινές, προνομιούχες και επικαρπίας, ονομαστικές και ανώνυμες, μετα ψήφου ή χωρίς ψήφο, σε διαπραγματεύσιμες σε Χρηματιστήριο ή σε μη διαπραγματεύσιμες.

Η κοινή μετοχή είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος μετοχής και περιλαμβάνει όλα τα βασικά δικαιώματα ενός μετόχου, όπως δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη, στην έκδοση νέων μετοχών, στο προϊόν της εκκαθάρισης, καθώς και δικαίωμα ψήφου στη Γενική Συνέλευση της εταιρείας και συμμετοχής στη διαχείρισή της.

Η προνομιούχος μετοχή προσφέρει απλά ένα προβάδισμα έναντι των κατόχων κοινών μετοχών, στη λήψη μερίσματος και στη λήψη του προϊόντος της εκκαθάρισης σε περίπτωση διάλυσης της επιχείρησης, αλλά συνήθως στερείται του δικαιώματος ψήφου και συμμετοχής στη διαχείριση της επιχείρησης.

Όταν μια επιχείρηση που έχει εκδώσει μετοχές έχει κέρδη, μπορεί να μοιράσει μέρος των κερδών αυτών στους μετόχους της με τη μορφή μερίσματος, που αντιστοιχεί σε κάποιο ποσό ανά μετοχή.

Παράρτημα

Οι ιδιοκτήτες μιας ιδιωτικής εταιρείας μπορεί να χρειάζονται πρόσθετα κεφάλαια για να επενδύσουν σε νέα έργα εντός της εταιρείας. Μπορεί επίσης να επιθυμούν απλώς να μειώσουν τις συμμετοχές τους, απελευθερώνοντας κεφάλαια για προσωπική τους χρήση. Μπορούν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους με την πώληση των μετοχών της εταιρείας στο ευρύ κοινό μέσω μιας πώλησης στο χρηματιστήριο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αρχική δημόσια προσφορά ή IPO.

Με την πώληση μετοχών, μπορούν να πουλήσουν μέρος ή το σύνολο της εταιρείας σε πολλούς συνιδιοκτήτες. Η αγορά μιας μετοχής δίνει στον ιδιοκτήτη της το δικαίωμα να έχει κυριολεκτικά μερίδιο ιδιοκτησίας στην εταιρεία, μέρος της εξουσίας λήψης αποφάσεων και ενδεχομένως μέρος των κερδών που η εταιρεία μπορεί να μοιράσει ως μερίσματα. Ο ιδιοκτήτης μπορεί επίσης να κληρονομήσει χρέος και ακόμη και μια αγωγή.

Στην τυπική περίπτωση μιας εισηγμένης εταιρείας, όπου μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες μέτοχοι, είναι ανέφικτο για όλους αυτούς να λαμβάνουν τις καθημερινές αποφάσεις που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία της εταιρείας. Έτσι, οι μέτοχοι θα χρησιμοποιούν τις μετοχές τους ως ψήφους κατά την εκλογή των μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας.

Αξιολόγηση

Οι μετοχές αποτιμώνται σύμφωνα με διαφορετικές αρχές σε διαφορετικές αγορές, αλλά η βασική προϋπόθεση είναι ότι μια μετοχή αξίζει την τιμή στην οποία θα γινόταν πιθανώς η συναλλαγή αν η μετοχή πωλούνταν. Η ρευστότητα των αγορών είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει αν μια μετοχή μπορεί να πωληθεί ανά πάσα στιγμή. Η πραγματική συναλλαγή μετοχών μεταξύ αγοραστή και πωλητή θεωρείται γενικά ότι παρέχει τον καλύτερο εκ πρώτης όψεως δείκτη της αγοράς ως προς την "πραγματική αξία" της μετοχής τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η προεξόφληση της μειοψηφίας εφαρμόζεται συνήθως στην αποτίμηση ενός μειοψηφικού μεριδίου (κάτω του 50%), όπου η ιδιοκτησία μετοχών παρέχει περιορισμένο έλεγχο της επιχείρησης, εάν ανήκει στον κύριο μέτοχο.