Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μασανάσης Α΄ της Νουμιδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μασσανάσσης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση238 π.Χ.[1][2]
Θάνατος148 π.Χ.[1] ή 149 π.Χ.[3][4]
Χώρα πολιτογράφησηςΝουμιδία[1]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης[1]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΣοφονίσβη[4][3][5]
ΤέκναΜικίψα[6][3]
Μασταναμπάλ[7][3]
Γκουλούσα[8][3]
Misàgenes
ΓονείςΓάιας της Νουμιδίας[4]
ΣυγγενείςMassiva (ανιψιός)
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΒασιλιάς της Νουμιδίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Μασσανάσσης ([περί το] 238 π.Χ. - 148 π.Χ.) ήταν αρχαίος βασιλιάς της Νουμιδίας, αρχηγός της Ομοσπονδίας των Μασιλιανών Βερβέρων κατά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο. Τα περισσότερα γεγονότα που σχετίζονται με τον Μασσανάσση είναι γνωστά από το έργο που έγραψε ο Τίτος Λίβιος "Ιστορία της Ρώμης" και από το έργο που έγραψε ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων "Το Όνειρο του Σκιπίωνος". Ο Μασσανάσσης ήταν γιος του Βέρβερου οπλαρχηγού των Μασιλιανών Γάλα που είχε συμμαχήσει με την Αρχαία Καρχηδόνα εναντίον της Ρώμης, αλλά ο ίδιος αποστάτησε, υποστήριξε την Αρχαία Ρώμη και ένωσε όλες τις Βερβερικές φυλές στο ισχυρό Βασίλειο της Νουμιδίας. Ο Μασσανάσσης συνέβαλε αποφασιστικά στην συντριβή των Καρχηδονίων από τους Ρωμαίους υπό τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό στην Μάχη της Ζάμας (202 π.Χ.). Η σύζυγος του Σοφονίσβη που ήταν Καρχηδόνια ευγενής θέλησε να αυτοκτονήσει από ντροπή για να μην παραστεί στον Ρωμαϊκό θρίαμβο και ο Μασσανασσής της προσέφερε το δηλητήριο για να το κάνει.[9]

Στην συνέχεια κυβέρνησε την Νουμιδία με την υποστήριξη της Ρώμης, ενώ βοήθησε την Ρώμη κατά τον Γ΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο που οδήγησε σε ολοκληρωτική καταστροφή της Καρχηδόνας και κατέστησε την Νουμιδία το μόνο ισχυρό βασίλειο στην Βόρεια Αφρική. Ο Μασσανάσσης βασίλευσε 54 χρόνια ως σταθερός σύμμαχος της Ρώμης και πέθανε σε ηλικία 90 ετών αφήνοντας 44 γιους.[9][10] Ο Έλληνας ιστορικός Πολύβιος τον καταγράφει ως "τον βέλτιστο άνδρα όλων των βασιλέων της εποχής του" και "πριν από αυτόν η Νουμιδία ήταν μία άγονη χώρα και ο Μασσανάσσης την μετέτρεψε σε παραγωγική". Τους επόμενους αιώνες η Νουμιδία θα μετατραπεί σε σιτοβολώνα της Ρώμης. Σήμερα ο Μασσανάσσης συχνά αναγνωρίζεται ως ο σπουδαιότερος των Βερβέρων της Ιστορίας [11]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτα χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μασσανάσσης ήταν γιος του οπλαρχηγού Γαία της Νουμαδικής φυλής των Μασιλιανών που κυριαρχούσε στην ανατολική Νουμιδία.[12] Ο πατέρας του όταν ξέσπασε ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος υποστήριζε την Καρχηδόνα σε αντίθεση με τους Μασισιλιανούς υπό τον Σύφακα στην ανατολική Νουμιδία, σημερινή Αλγερία που υποστήριζαν τους Ρωμαίους.[13] Σε ηλικία μόλις 17 ετών ο Μασσανάσσης συνέτριψε τις δυνάμεις του Σύφακος και αρραβωνιάστηκε την κόρη του Καρχηδόνιου στρατηγού Χασντρουμπάλ Γκίσκο.[9] Μετά την νίκη του επί του Σύφακος ο Μασσανάσσης διηύθυνε επιδέξια στην Ισπανία το Νουμιδικό ιππικό εναντίον των Ρωμαίων όπου αρχικά πέτυχε σημαντικές νίκες (211 π.Χ.). Ο Χασντρουμπάλ Γκίσκο αναχώρησε για την Ιταλία και ο Μασσανάσσης έγινε αρχηγός του Νουμιδικού ιππικού της Ισπανίας, αντιμετώπισε επιτυχώς τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό (207 π.Χ.) ενώ τα αδέλφια του Αννίβα Μάγκο Μπάρκα και Χασντρουμπάλ στρατολόγησαν νέες δυνάμεις. Στην μάχη του Ίλιπα ωστόσο οι Καρχηδόνιοι και οι σύμμαχοι τους γνώρισαν την συντριβή από τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό με αποτέλεσμα να καταρρεύσει η εξουσία τους στην Ισπανία. Όταν πέθανε ο πατέρας του (206 π.Χ.) ο Μασσανάσσης και ο αδελφός του Οεζάλκης συγκρούστηκαν για την διαδοχή, ο Σύφαξ βρήκε την ευκαιρία να κατακτήσει πολλά εδάφη στην Ανατολική Νουμιδία. Την ίδια εποχή οι Ρωμαίοι εκδίωξαν τους Καρχηδόνιους από την Ισπανία. Ο Μασσανάσσης θεώρησε το γεγονός ένδειξη εξασθενήσεως των Καρχηδονίων και αποφάσισε να υποστηρίξει τους Ρωμαίους.

Ο Μασσανάσσης δήλωσε στον Σκιπίωνα ότι θα τον υποστηρίξει στην εισβολή του στην Αφρική και ο Σκιπίων σαν ένδειξη καλής θέλησης ελευθέρωσε τον ανεψιό του Μασσίβα που είχε αιχμαλωτίσει επειδή είχε αποστατήσει στους Καρχηδόνιους. Όταν ο Μασσανάσσης άλλαξε στρατόπεδο, ο Χασντρουμπάλ Γκίσκο πάντρεψε την κόρη του Σοφονίσβη, που είχε προηγουμένως αρραβωνιαστεί τον Μασσανάσση, με τον Σύφακα. Κατά την εισβολή του Σκιπίωνος στην Βόρεια Αφρική (204 π.Χ.) ο Μασσανάσσης συμπαρατάχθηκε με τους Ρωμαίους στην "μάχη των Μεγάλων Πεδιάδων" (203 π.Χ.). Στην μάχη αυτή ο Σκιπίων νίκησε τον Χασντρουμπάλ Γκίσκο και τον Σύφακα και κινήθηκε προς την Καρχηδόνα. Ο Γάιος Λαίλιος και ο Μασσανάσσης καταδίωξαν τον Σύφακα, τον συνέλαβαν στην Κωνσταντίνη και τον παρέδωσαν στον Σκιπίωνα. Η Σοφονίσβη, γυναίκα του Σύφακος, ζήτησε από τον Μασσανάσση να την παντρευτεί αντί να την παραδώσει στους Ρωμαίους ως λάφυρο πολέμου. Ο γάμος αυτός έλαβε χώρα αλλά ο Σκιπίων απαίτησε την μετάβαση της Σοφονίσβης στην Ρώμη για να μετάσχει στον γύρο του θριάμβου, οπότε η Σοφονίσβη προτίμησε να αυτοκτονήσει με δηλητήριο που της έδωσε ο Μασσανάσσης. Ο Σκιπίων επικύρωσε τον Μασσανάσση σαν βασιλιά των Μασιλιανών που του ορκίστηκε αιώνια πίστη, ο βασιλιάς του Μαρόκου με έδρα την Τίγγιδα (σημερινή Ταγγέρη) δήλωσε την υποταγή του.[14][15][16] Στην "μάχη της Ζάμας" ο Μασσανάσσης διηύθυνε την δεξιά πτέρυγα του στρατού του Σκιπίωνα με 6.000 Νουμίδιους και 3.000 Ρωμαίους, ο Σκιπίων καθυστέρησε την άφιξη του με στόχο να δώσει χρόνο στον Μασσανάσση να ενωθεί με τον στρατό του. Ο Μασσανάσσης απομάκρυνε τους ιππείς των Καρχηδονίων, επέστρεψε και τους επιτέθηκε αιφνίδια στα μετόπισθεν. Ο στρατός του Αννίβα βρέθηκε σε πανικό και κατέρρευσε, με τον τρόπο αυτό έληξε νικηφόρα ο Β΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος, ο Μασσανάσσης δέχτηκε από τον Σκιπίωνα και το βασίλειο των Μασεσιλιανών του Σύφακος, ανακηρύχτηκε βασιλιάς ολόκληρης της Νουμιδίας. Η θέση του ενισχύθηκε και μετά την ειρήνη της Καρχηδόνας με την Ρώμη (201 π.Χ.) προχώρησε σε πόλεμο με την Καρχηδόνα χωρίς Ρωμαϊκή άδεια. Ο πόλεμος αυτός εξασθένησε περισσότερο την Καρχηδόνα, κάτι που επιθυμούσαν οι Ρωμαίοι.

Τελευταία χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Νόμισμα του βασιλιά Μασσανάσση

Με Ρωμαϊκή υποστήριξη ο Μασσανάσσης ίδρυσε το βασίλειο της Νουμιδίας, στα δυτικά της Καρχηδόνας με πρωτεύουσα την Κίρτα (σημερινή Κωνσταντίνη), και αυτό εξυπηρετούσε τους Ρωμαίους που ευνοούσαν την ύπαρξη ισχυρών γειτόνων της Καρχηδόνας.. Ο Μασσανάσσης ήθελε ένα ισχυρό και ενωμένο κράτος, εισήγαγε νέες γεωργικές τεχνικές που ώθησαν πολλούς Νουμίδιους να γίνουν αγρότες. Παρά το γεγονός ότι σε όλη την διάρκεια της βασιλείας του φέρθηκε ειρηνικά στην Καρχηδόνα την προκάλεσε στο τέλος να ξεκινήσει μαζί του πόλεμο. Οι Καρχηδόνιοι δεν μπορούσαν να απαντήσουν άμεσα λόγω της Συνθήκης με την Ρώμη αλλά Λουζιτανοί σύμμαχοί τους λεηλάτησαν τα εδάφη του Μασσανάσση (153 π.Χ.).[17] Οι ελπίδες του Μασσανάσση να επεκταθεί σε ολόκληρη την βόρειο Αφρική εξανεμίστηκαν όταν οι Ρωμαίοι απεσταλμένοι ανέλαβαν να διευθετήσουν την διαμάχη ανάμεσα στον ίδιο και την Καρχηδόνα. Ο Μασσανάσσης νίκησε ωστόσο τους Καρχηδόνιους στην "μάχη της Οροσκόπας" (151 π.Χ.) ενώ ο υπέργηρος Κάτων ο Πρεσβύτερος από φόβο ότι θα αναβιώσει η παλιά ισχυρή Καρχηδόνα έπεισε τους Ρωμαίους για την ανάγκη καταστροφής της. Ο Τίτος Λίβιος περιγράφει ότι οι Νουμίδιοι άρχισαν να λεηλατούν χωριά στην επικράτεια της Καρχηδόνας, οι πράξεις αυτές τους εξόργισαν με αποτέλεσμα να σπάσει η ειρήνη με την Ρώμη και να κηρυχτεί ο Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος (149-146 π.Χ.). Ο Μασσανάσσης είχε εξοργιστεί με την κάθοδο των Ρωμαίων στην Αφρική ενώ πέθανε στις αρχές του 148 π.Χ., λίγο μετά την άφιξη (149 π.Χ.) των Ρωμαίων, στην πρώτη γραμμή του στρατού του αν και υπέργηρος. Ο Μασσανάσσης είχε προσφέρει στους κατοίκους της Δήλου ένα πλοίο με σιτάρι και αυτοί από ευγνωμοσύνη του πρόσφεραν ένα χρυσό στέμμα. Οι κάτοικοι της Δήλου ανήγειραν πολλούς ανδριάντες για να τιμήσουν τον Μασσανάσση και τους γιους του με επιγραφές από Ρόδιους, έναν ανδριάντα στον Μασσανάσση αφιέρωσε στην Δήλο και ο βασιλιάς της Βιθυνίας Νικομήδης.[18] Τον Μασσανάσση διαδέχθηκε ο γιος του Μικίψα, αυτόν με την σειρά του οι γιοι του Ιεμψάλ Α΄ της Νουμιδίας και Αδερβάλ που τους ανέτρεψε ο νόθος ξάδελφος τους Ιουγούρθας, οι βασιλείς Ιόβας Α΄ της Νουμιδίας και Ιόβας Β΄ ήταν απόγονοι του.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Dictionary of African Biography». (Αγγλικά) Dictionary of African Biography. Oxford University Press. Νέα Υόρκη. 2012.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Masinissa» (Ρωσικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Масинисса» (Ρωσικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Masinissa» (Ρωσικά)
  5. ↑ «Софониба» (Ρωσικά)
  6. ↑ «Micipsa» (Ρωσικά)
  7. ↑ «Mastanabal» (Ρωσικά)
  8. ↑ «Gulussa» (Ρωσικά)
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Law, R.C.C. (1979), "North Africa in the Hellenistic and Roman periods, 323 BC to AD 305", in Fage, J.D. (ed.), Cambridge History of Africa, vol. 2, Cambridge University Press, σσ. 148–209
  10. ↑ Walsh, P.G. (1965). "Massinissa". The Journal of Roman Studies. 55 (1/2): 149–160
  11. ↑ «Can North Africa unite over couscous?». gulfnews.com (στα Αγγλικά). 22 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2023. 
  12. ↑ Fage, John Donnelly; Fage, J. D.; Clark, John Desmond; Oliver, Roland Anthony; Gray, Richard; Flint, John E.; Roberts, A. D. (1975). The Cambridge History of Africa. Τομ. 2. Cambridge University Press. σ. 180
  13. ↑ «A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, Masinissa». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2023. 
  14. ↑ indigènes, Morocco Direction des affaires (1921). Villes et tribus du Maroc: documents et renseignements. H. Champion. 
  15. ↑ Chavrebière, Coissac de (1931). Histoire du Maroc. Payot. 
  16. ↑ Ricard, Prosper (1925). Le Maroc. Hachette. 
  17. ↑ Toni Ñaco del Hoyo, Fernando López Sánchez (2017). War, Warlords, and Interstate Relations in the Ancient Mediterranean. Brill
  18. ↑ Lipiński, Edward (2004). Itineraria Phoenicia. Peeters Publishers. ISBN 978-90-429-1344-8. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Law, R.C.C. (1979), "North Africa in the Hellenistic and Roman periods, 323 BC to AD 305", in Fage, J.D. (ed.), Cambridge History of Africa, vol. 2, Cambridge University Press.
  • Walsh, P.G. (1965). "Massinissa". The Journal of Roman Studies. 55 (1/2): 149–160
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μασανάσης_Α΄_της_Νουμιδίας&oldid=10650296"