Σοφονίσβη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σοφονίσβη
Ο θάνατος της Σοφονίσβης, Τζανμπαττίστα Πιττόνι, περ. 1660-70
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση3ος αιώνας π.Χ.[1]
Καρχηδόνα
Θάνατος203 π.Χ.
Cirta
Αιτία θανάτουδηλητήριο
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασύζυγος ηγεμόνα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΣύφαξ[2]
Μασσανάσσης[3][4][2]
ΓονείςHasdrubal Gisco[2][1][5]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Σοφονίσβη, γεννήθηκε στην Καρχηδόνα περίπου το 235 π.Χ. και πέθανε στην Κίρτη το 203 π.Χ., ήταν κόρη του Ασδρούβα, αδελφού του Αννίβα. Έζησε κατά τη διάρκεια του Β' Καρχηδονιακού πολέμου.[6]

Άσκησε επιρροή στην πολιτική της Νουμιδίας, πείθοντας τον σύζυγό της βασιλιά Σύφακα να αλλάξει πλευρά κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αργότερα, σε μια πράξη που έγινε θρυλική, αυτοκτόνησε για να αποφύγει την ταπείνωση να συρθεί αιχμάλωτη σε έναν ρωμαϊκό θρίαμβο.[7]

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σοφονίσβη ήταν κόρη του Καρχηδόνιου στρατηγού Ασδρούβα, γιου του Γίσκωνα, και φημίζονταν για την ομορφιά και την εκπαίδευσή της. Εμφανίζεται στα αρχαία κείμενα στην τελευταία φάση του Β' Καρχηδονιακού πολέμου, όταν η Ρώμη προσπαθεί να μεταφέρει τον πόλεμο στην Αφρική για να αποδυναμώσει τη θέση του Αννίβα, ο οποίος βρίσκεται ακόμη στην Ιταλία με τα στρατεύματά του.[8]

Σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη ήταν μορφωμένη με γνώσεις λογοτεχνίας και μουσικής. Ο Αππιανός αναφέρει ότι ήταν αρραβωνιασμένη με τον Μασσανάαση, πρίγκιπα των Μασιλιανών (βασίλειο της ανατολικής Νουμιδίας). Ο τελευταίος συμμετείχε με τα στρατεύματα της Καρχηδόνας στην Ισπανία εναντίον της Ρώμης.

Γύρω στο 206 π.Χ., παντρεύτηκε με εντολή του πατέρα της τον Σύφακα, βασιλιά των Μασεσιλιανών (βασίλειο της Δυτικής Νουμιδίας), προκειμένου να εξασφαλιστεί μια συμμαχία ενόψει της επικείμενης άφιξης των ρωμαϊκών λεγεώνων στην Αφρική. Ο Σύφαξ εν τω μεταξύ εισέβαλε στα εδάφη του αντιπάλου του Μασσανάσση, ο οποίος στράφηκε και συμμάχησε με τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό. Οι περισσότεροι Έλληνες και Ρωμαίοι ιστορικοί επισημαίνουν την επιρροή της Σοφονίσβης στον Σύφακα για να τον κρατήσει στην Καρχηδονιακή συμμαχία.[9]

Ο θάνατος της Σοφονίσβης, Ματία Πρέτι, (1670)

Οι στρατοί του συνασπισμού Ασδρούβα και Σύφακος κατόρθωσαν αρχικά να τερματίσουν την πολιορκία της Ιτύκης, παρά τις μεγάλες απώλειες. Όμως τον Ιούνιο του 203 π.Χ., ηττήθηκαν στη μάχη των Μεγάλων Πεδιάδων. Ο Σύφαξ αιχμαλωτίστηκε από τον Μασσανάσση, ο οποίος, απεσταλμένος από τον Ρωμαίο στρατηγό Γάιο Λαίλιο, κατέλαβε την πρωτεύουσα Κίρτη, όπου βρήκε τη βασίλισσα Σοφονίσβη. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι τον παρακάλεσε να μην την παραδώσει στους Ρωμαίους. Ο Μασσανάσσης αποφάσισε να την παντρευτεί και ο γάμος γιορτάστηκε το ίδιο βράδυ. Αλλά ο Σκιπίων αποδοκίμασε αυτήν την ένωση, φοβούμενος ότι ο Μασσανάσσης, όπως προηγουμένως ο Σύφαξ, θα απομακρυνθεί από τη ρωμαϊκή συμμαχία υπέρ της Καρχηδόνας. Επιπλέον, η βασίλισσα εθεωρείτο λάφυρο πολέμου και έπρεπε να υποστεί τη μοίρα των νικημένων και να οδηγηθεί στη Ρώμη για να συμμετέχει αιχμάλωτη στον θρίαμβο του Σκιπίωνα. Η Σοφονίσβη προτίμησε τον θάνατο παρά να υποστεί την ταπείνωση να πέσει στα χέρια των εχθρών της και αυτοκτόνησε πίνοντας δηλητήριο που της έστειλε ο Μασζανάσζης.[10]

Πηγή έμπνευσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σοφονίσβη παίρνει το κύπελο με το δηλητήριο (1623), Σιμόν Βουέ, Πινακοθήκη των Παλαιών Δασκάλων

Η ζωή και το τραγικό τέλος της Σοφονίσβης έγινε θέμα τραγωδιών (και αργότερα όπερας) από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα και, μαζί με την ιστορία της Κλεοπάτρας, ενέπνευσαν τα περισσότερα έργα από οποιοδήποτε άλλο ιστορικό πρόσωπο. Όλες οι τραγωδίες με πρωταγωνίστρια την Σοφονίσβη είναι εμπνευσμένες από αρχαίους ιστορικούς, τον Πολύβιο, τον Λίβιο, τον Αππιανό τον Διόδωρο Σικελιώτη και τον Πλούταρχο, ιστορικές πηγές σχετικά με τη Σοφονίσβη.

Μερικά από τα λογοτεχνικά έργα:

  • Ο Πετράρχης αναφέρει εν συντομία την ιστορία της Σοφονίσβης και του Μασανάση στο λατινικό έπος του Αφρική.
  • Ο Τρισίνο είναι ο συγγραφέας της Σοφονίσβης (περίπου το 1515) σε μίμηση των αρχαιοελληνικών τραγωδιών που θεωρείται η πρώτη κλασική ιταλική τραγωδία.
  • Ο Μελέν ντε Σαιν-Ζελαί μετέφρασε την τραγωδία του Τρισίνου στα γαλλικά και την παρουσίασε τον Απρίλιο του 1556 στη βασιλική αυλή στο κάστρο του Μπλουά.
  • Ο Τζον Μάρστον έγραψε το Θαύμα των Γυναικών, μια ρωμαϊκή τραγωδία βασισμένη στην ιστορία της Σοφονίσβης, το 1606. [11]
  • Ο Ζαν Μαιρέ δημοσίευσε το 1634 τη Σοφονίσβη, όπου εισήγαγε τον κανόνα των τριών ενοτήτων του κλασικού θεάτρου.
  • Ο Πιέρ Κορνέιγ συνέθεσε την τραγωδία Σοφονίσβη το 1663.
  • Ο Βολταίρος έγραψε για το ίδιο θέμα μια τραγωδία που τυπώθηκε το 1770 και παρουσιάστηκε το 1774.
  • Ο Ραφίκ Νταρατζί (Rafik Darragi) αφιέρωσε στη ζωή της βασίλισσας το μυθιστόρημά του Σοφονίσβη, η δόξα της Καρχηδόνας (2005).
  • Ο Κλωντ Ζεράρ (Claude Gérard) έγραψε, σε μυθιστορηματική μορφή, την ιστορία της ρομαντικής σχέσης της Σοφονίσβης και του Μασανάση και την τραγική κατάληξή της: Η εφήμερη σύζυγος (2016).

Η ιστορία της Σοφονίσβης χρησίμευσε επίσης ως θέμα για όπερες των Κρίστοφ Βίλιμπαλντ Γκλουκ (1744), Νικολό Τζομμέλλι (1747). Μπαλντασάρε Γκαλούπι (1764) και πολλών άλλων.

Το θέμα ενέπνευσε επίσης πολλούς ζωγράφους.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]