Λιέλουπε
| Λιέλουπε | |
|---|---|
 | |
| Πηγές | Μπαούσκα |
| Εκβολές | Κόλπος της Ρίγας[1] |
| Χώρες Λεκάνης | Λετονία και Λιθουανία |
| Χώρα | Λετονία |
| Μήκος | 119 χλμ |
| Μέση εκροή | 106 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο |
| Παραπόταμοι | Nemunėlis, Mūša, Iecava River, Virčiuvis, Īslīce, Kaucīte, Platone, Sesava, Švėtė, Svitene, Spuņņupe, Varkaļu Canal και d:Q16356955 |
 | |
| wikidata () | |
Ο Λιέλουπε (Lielupė) είναι ποταμός της κεντρικής Λετονίας, ο όγδοος μακρύτερος της χώρας, με μήκος 119 χιλιόμετρα (το μήκος του φθάνει τα 310 χιλιόμετρα εάν ο ποταμός Νέμουνελις, γνωστός και ως Μέμελε, θεωρηθεί τμήμα του). Η λεκάνη απορροής του Λιέλουπε έχει έκταση 17.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα[2], από τα οποία τα 8800 βρίσκονται σε λετονικό έδαφος, αν και ολόκληρος ο ρους του ίδιου του Λιέλουπε βρίσκεται εντός της Λετονίας. Στη λετονική γλώσσα «Lielupė» σημαίνει απλώς «μεγάλος ποταμός». Οι Γερμανοί της Βαλτικής αποκαλούσαν τον ποταμό, στη γερμανική γλωσσα, Kurländische Aa, δηλαδή «Άα της Κουρλάνδης» («Άα» είναι το όνομα διάφορων ποταμών στη Γερμανία).
Φυσική γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λιέλουπε σχηματίζεται από τη συμβολή των ποταμών Νέμουνελις (Μέμελε) και Μούσα, σε γεωγραφικές συντεταγμένες 56°24′09″ Βόρειο πλάτος και 24°09′22″ Ανατολικό μήκος, κοντά στην κωμόπολη Μπάουσκα. Στο ανώτερο τμήμα του ρου του, ρέει μέσα σε μια δολομιτική κοιλάδα με λίγα μικρά μέρη ταχείας ροής, μέχρι που φθάνει στο χωριό Μέζοτνε, όπου η κοίτη του πλαταίνει και βαθαίνει, καθώς εισέρχεται στην πεδιάδα της Σεμιγαλλίας (Ζέμγκαλε). Επί αιώνες ο Λιέλουπε ξεχείλιζε συχνά από τις χαμηλές όχθες του και πλημμύριζε τους γύρω αγρούς και τα γύρω χωριά, ιδίως κατά το λιώσιμο των χιονιών την άνοιξη. Σήμερα σε πολλά τμήματα του ρου του στην πεδιάδα οι όχθες του περιβάλλονται από χωμάτινα αναχώματα, ώστε να προλαμβάνονται καταστροφικές πλημμύρες. Μεγάλο μέρος της επιφάνειας του ποταμού καλύπτεται από υδρόβια φυτά. Στο τελευταίο τμήμα του ρου του ο Λιέλουπε ρέει παράλληλα με την ακτογραμμή του Κόλπου της Ρίγας (Βαλτική Θάλασσα) επί σχεδόν τριάντα χιλιόμετρα και η πόλη Γιούρμαλα βρίσκεται στη λωρίδα γης μεταξύ του ποταμού και της θάλασσας. Τελικώς ο Λιέλουπε εκβάλλει στον Κόλπο της Ρίγας, ενώ ένας εκβολικός κλάδος του, ο Μπούλουπε, χύνεται στον Νταουγκάβα. Το σημερινό στόμιο του ποταμού, στη θέση με γεωγραφικές συντεταγμένες 57°00′31″ Βόρειο πλάτος και 23°55′39″ Ανατολικό μήκος, εμφανίσθηκε το 1755, ενώ μέχρι τότε ο κύριος κλάδος του ήταν ο Μπούλουπε.
 |
Η μέση υψομετρική διαφορά (βαθμίδα) στον ρου του Λιέλουπε είναι περίπου 9 εκατοστόμετρα ανά χιλιόμετρο ρου (κλίση 0,09 ‰). Η μέση παροχή του είναι 106 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, αν και κατά τις πλημμύρες του έχει φθάσει και τα 1380 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο.
Περίπου το 50 έως 55% του νερού του ποταμού προέρχεται από την τήξη των χιονιών. Ο Λιέλουπε είναι πλωτός επί περίπου εκατό χιλιόμετρα, το μεγαλύτερο τέτοιο μήκος από όλους τους ποταμούς της Λετονίας.
Μεταξύ των πόλεων/δήμων κατά μήκος του ποταμού ξεχωρίζουν οι Μπάουσκα, Μέζοτνε, Γιέλγκαβα, Κάλντσεμς, Γιούρμαλα και Ρίγα. Ο Λιέλουπε δίνει το όνομά του σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό και σε μία συνοικία της πόλεως Γιούρμαλα.
Παραπόταμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ακόλουθοι ποταμοί είναι παραπόταμοι του Λιέλουπε (αναφέρονται κατά σειρά από τις πηγές προς τις εκβολές του):
- Αριστεροί: Μούσα, Ίσλιτσε, Σβίτενε, Σέσαβα, Βίρτσαβα, Πλάτονε, Σβέτε
- Δεξιοί: Νέμουνελις (Μέμελε), Γκάροζε, Ιέτσαβα
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Lielupe στο Wikimedia Commons
