Κουμανκάτα
| Κουμανκάτα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 12ος αιώνας |
| Θάνατος | 13ος αιώνας ή 1207[1] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Καλογιάν της Βουλγαρίας Μπόριλ |
Το όνομα της ευγενής Κουμάνας που παντρεύτηκε στη συνέχεια δύο Τσάρους Αυτοκράτορες της Βουλγαρίας, τον Καλογιάν της Βουλγαρίας και τον Μπόριλ της Βουλγαρίας, είναι άγνωστο. Υπάρχουν μόνο δύο πηγές που την αναφέρουν και οι δύο ξένες. Ο βυζαντινός ιστορικός Γεώργιος Ακροπολίτης ισχυρίστηκε ότι μετά το θάνατο του Καλογιάν, ο γιος της αδερφής του, Μπόριλ «παντρεύτηκε τη θεία του Σκυθία». [2] Από αυτά τα στοιχεία, δεν είναι σίγουρο αν η Τσαρίτσα ήταν πραγματικά Κουμάνα, ή ανήκε σε άλλη φυλή που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Σκύθη. Όπως επισημαίνει η Βέσελιν Ιγκνάτοφ, δεδομένης της ισχυρής σχέσης μεταξύ της δυναστείας Ασέν και των Κουμάνων, η κουμάνικη γενεαλογία της είναι η πιο ισχυτή πιθανότητα, αλλά όχι η μόνη. [3] Είναι γνωστή στη βουλγαρική ιστοριογραφία ως Κουμανκάτα (βουλγαρικά: Куманката, η «Κουμάνα» [γυναίκα]).
Η δεύτερη πηγή που αναφέρεται στην Τσαρίτσα έγινε από τον Κάνονα Άλμπεριχ περίπου το 1241. Επανέλαβε μία ιστορία που είχε ακούσει από έναν φλαμανδό ιερέα που ισχυρίστηκε ότι επισκέφθηκε τη βουλγαρική πρωτεύουσα του Τάρνοβο. Ο ιερέας ισχυρίστηκε ότι η Τσαρίτσα ερωτεύτηκε τον αιχμαλωτισμένο Λατίνο Αυτοκράτορα Βαλδουίνο Α' της Κωνσταντινούπολης και ενώ ο σύζυγός της έλειπε, έστειλε στον αυτοκράτορα μία επιστολή αγάπης, υποσχόμενος ότι θα τον βοηθούσε να δραπετεύσει, αν την πάρει μαζί του και την στέψη Αυτοκράτειρα του. Όταν ο Βαλδουίνος την απέρριψε, παραπονέθηκε στον Καλογιάν, ισχυριζόμενη ότι ο αιχμάλωτος αυτοκράτορας είχε προσπαθήσει να την πείσει να τον βοηθήσει να φύγει, προτείνοντας να την παντρευτεί και να την στέψει αυτοκράτειρα. Ο Καλογιάν την πίστεψε και μία νύχτα, ενώ ήταν μεθυσμένος, έβαλε να σκοτώσουν τον Βαλδουίνο παρουσία του. [4] Οι περισσότεροι ιστορικοί δυσπιστούν αυτήν την πηγή, καθώς οι λόγοι για το θάνατο του Βαλδουίνου είναι γνωστοί και επαληθευμένοι από βυζαντινές και λατινικές πηγές: σκοτώθηκε μαζί με άλλους αιχμάλωτους, τόσο βυζαντινούς όσο και λατίνους, επειδή ο Καλογιάν εξοργίστηκε από τους Βυζαντινούς που έσπασαν τη σύμβασή μαζί του και συμμετείχαν στις σταυροφορίες. Ένας άλλος λόγος για τη δυσπιστία των ιστορικών για την ιστορία αυτή είναι ο χρόνος της εμφάνισής του: σχεδόν σαράντα χρόνια μετά τα γεγονότα και διαδόθηκε στη Γαλλία και όχι στη Βουλγαρία. Όπως επισημαίνει ο Ιγκνάτοφ, ο ίδιος ο Άλμπεριχ ξεκίνησε την ιστορία επεξηγώντας ότι δεν παρείχε επιβεβαιωμένα δεδομένα, οπότε μπορεί να είναι απλώς μία φήμη χωρίς καμία απόδειξη και ακόμη περισσότερο, υποστηριζόμενη από καμία λογική, καθώς η Βουλγάρα Τσαρίτσα φορούσε το στέμμα μίας ευημερούσας πολιτείας, ήταν σύζυγος του νικητή των Βυζαντινών, Λατίνων, Σέρβων και Ούγγρων, ενώ ο Βαλδουίνος Α' ηττήθηκε, φυλακίστηκε, εξευτελίστηκε. Δεν είχε τίποτα να κερδίσει μοιραζόμενη το στέμμα του - είχε το δικό της και τότε, άξιζε πολύ περισσότερο από το δικό του. [5]
Το έτος γέννησης της Τσαρίτσας και το όνομα που της δόθηκε κατά τη γέννηση δεν είναι γνωστά, αλλά φαίνεται πιθανό ότι, ενόψει του γάμου της με τον Καλογιάν, προσηλυτίστηκε στον Χριστιανισμό και υιοθέτησε το όνομα Άννα. [6] Μετά το θάνατο του Καλγοιάν το 1207, παντρεύτηκε τον ανιψιό του και διάδοχο του Μπόριλ της Βουλγαρίας και αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με την πιθανή κουμανική ταυτότητα του υποτιθέμενου δολοφόνου του Καλογιάν, Μαναστούρ, ενθάρρυνε πολλούς ιστορικούς, ειδικά εκείνους από τα τέλη του 19ου και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, για να πιστέψουμε ότι μαζί με τον Μπόριλ, ήταν μέρος μίας συνωμοσίας που αφαίρεσε τη ζωή του συζύγου της. [7] Τις τελευταίες δεκαετίες, η ιδέα της συμμετοχής της αυτοκράτειρας στη συνωμοσία έχει γίνει δεκτή με δυσπιστία από πολλούς ιστορικούς. Παρά τις διαφορές στις πεποιθήσεις τους σχετικά με τους λόγους για τον θάνατο του Καλογιάν - συνωμοσία Βυζαντινών και Λατίνων, θάνατος από φυσικούς λόγους - ο Ιβάν Ντουίτσεφ, ο Ιβάν Μπογκίλοφ, η Τζενοβένα Τζάνκοβα-Πέτκοβα και ο Βεσελίν Ιγκνάτοφ υποστηρίζουν την ιδέα ότι ο γάμος του Μπόριλ με την χήρα Τσαρίτσα ήταν μόνο ένας τρόπος για να νομιμοποιήσει την έλευση του στο θρόνο. Όποια και αν είναι η αλήθεια, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν την Τσαρίτσα με το θάνατο του Καλογιάν.
Όπως και ο γάμος της με τον Καλογιάν, η ημερομηνία του γάμου της με τον Μπόριλ είναι άγνωστη. Η άνοδος του στο θρόνο υποστηρίχθηκε από τους συμπατριώτες της, τους Κουμάνους, αλλά λίγα χρόνια αργότερα υπήρχε μια μεγάλη κουμανική ταραχή εναντίον του. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις στις πηγές, αλλά είναι πιθανό ότι ο Μπόριλ απέρριψε την Τσαρίτσα και την έστειλε σε μοναστήρι όπου έγινε μοναχή και πήρε το όνομα Ανισία.[8] Ο Μπορίλ παντρεύτηκε τότε μία ανιψιά του Λατίνου αυτοκράτορα Ερρίκου της Φλάνδρας. Τίποτα δεν είναι γνωστό για την μετέπειτα ζωή της Τσαρίτσας.
Οι ιστορικοί έχουν αμφιλεγόμενα απόψεις για το αν είχε παιδιά από οποιονδήποτε ή και τους δύο γάμους της. Ο Ζλάταρσκι υποστηρίζει την ιδέα ότι η πριγκίπισσα που ο Μπορίλ έδωσε σε γάμο στον Λατίνο αυτοκράτορα Ερρίκο ήταν η κόρη της Τσαρίτσας από τον Καλογιάν και ο Ιγκνάτοφ πιστεύει ότι έδωσε έναν γιο στον Καλογιάν. Άλλοι ιστορικοί της δίνουν μία δεύτερη κόρη, αυτή τη φορά από τον Μπορίλ, αλλά τίποτα δεν επαληθεύεται με βεβαιότητα ως τώρα.
Η Κουμάνα Τσαρίτσα της Βουλγαρίας απεικονίζεται ευρέως σε ιστορικά μυθιστορήματα, πάντα υπό αρνητικό φως. Μία από τις πιο αγαπημένες συγγραφείς ιστορικής μυθοπλασίας, μέσω του μυθιστορήματός της, "Η Θαυμαστή Εργαζόμενη της Θεσσαλονίκης", Φανή Πόποβα-Μουτάφοβα διαμόρφωσε στο μυαλό των αναγνωστών της την ιδέα ότι η Τσαρίτσα ήταν μία όμορφη, λαμπερή και φρικτή γυναίκα που ήταν ερωτευμένη με τον Βαλδουίνο και όταν αυτός την απέρριψε, παρακίνησε τον Καλογιάν να τον σκοτώσει. Στη συνέχεια, ερωτεύτηκε τον Μπόριλ και μαζί σχεδίασαν και πραγματοποίησαν τη δολοφονία του Καλογιάν από το χέρι του Μαναστούρ και παντρεύτηκαν μόνο 40 ημέρες μετά την κηδεία του Τσάρου. Η συγγραφέας δίνει στο χαρακτήρα της το κουμάνικο όνομα Τζελγκούμπα και λόγω της δημοτικότητας των βιβλίων της, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που πιστεύουν πραγματικά ότι είναι το πραγματικό όνομα της Τσαρίτσας.
Στην όπερα Τσαρ Καλογιάν από τον Πάντσο Βλαντίγκεροφ, της δίνεται το χριστιανικό όνομα Μαρία.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Dictionary of Women Worldwide» (Αγγλικά) Gale, Yorkin Publications. Ντιτρόιτ. 2006. ISBN-13 978-0-7876-7585-1.
- ↑ Greek sources of Bulgarian History, Vol. VII, Page 156, Sofia,
- ↑ Ignatov, V., 100 Myths in Bulgarian History, Vol. I, Page 200-201, Sofia (Игнатов, В. 100 мита в българската история, том І, стр. 200-201, София)
- ↑ Latin Sources of Bulgarian History, Vol. IV, Page 182, Sofia,
- ↑ Ignatov, V., 100 Myths in Bulgarian History, Vol. I, Page 200-201, Sofia (Игнатов, В. 100 мита в българската история, том І, стр. 203-204, София)
- ↑ Duichev, I., Bulgarian Middle Ages, Page 319, Sofia (Дуйчев, И. Българското Средновековие, стр. 319, София)
- ↑ Zlatarsky, V. History of the Bulgarian State through the Middle Ages, Page 260-261, Sofia (Златарски, В. История на българската държава през средните векове, стр. 260-261, София)
- ↑ Pavlov, P. About the role of the Cumans in Bulgarian military history (1186-1241): in Military-Historical Symposium, 1990, №6, page 14-23 Sofia (Павлов, П. За ролята на куманите в българската военна история (1186-1241): във Военноисторически сборник, 1990, №6, стр. 14-23, София)