Καζακική λογοτεχνία
Η Καζακική βιβλιογραφία ορίζεται ως 'το σώμα της λογοτεχνίας, τόσο της προφορικής όσο και της γραπτής, που παράγεται στην καζακική γλώσσα από τους Καζάκους της Κεντρικής Ασίας'.[1]
Η καζακική λογοτεχνία επεκτείνεται από το σημερινό έδαφος του Καζακστάν, επίσης συμπεριλαμβανομένης της εποχής της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Καζακστάν, το αναγνωρισμένο έδαφος του Καζακστάν υπό τη Ρωσική Αυτοκρατορία και το Χανάτο του Καζακστάν. Υπάρχει κάποια επικάλυψη με διάφορα συμπληρωματικά θέματα, συμπεριλαμβανομένης και της λογοτεχνίας των Τουρκικών φυλών που κατοικούσαν στο Καζακστάν κατά τη διάρκεια της ιστορίας και τη λογοτεχνία γραμμένη από εθνοτικούς Καζάκους.
Μεσαιωνική λογοτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με Κινεζικές γραπτές πηγές του 6ου και 8ου αιώνα μ.Χ., οι Τουρκικές φυλές του Καζακστάν είχαν παράδοση στη προφορική ποίηση. Αυτά προέρχονταν από προηγούμενες περιόδους, και μεταδίδονταν κυρίως από βάρδους: επαγγελματίες παραμυθάδες και μουσικούς.[2] Τα ίχνη αυτής της παράδοσης εμφανίζονται σε πέτρινα γλυπτά στο αλφάβητο Ορχόν που χρονολογούνται στον 5ο-7ο αιώνα μ.Χ. και περιγράφουν την βασιλεία των Κουλτεγκίν και Μπίλγκε, δύο πρώιμους Τούρκους ηγεμόνες ("καγκάνους").[εκκρεμεί παραπομπή] Μεταξύ του Καζακστάν, το επάγγελμα του βάρδου ήταν κατά κύριο λόγο, αν όχι αποκλειστικά, αρσενικό επάγγελμα. Τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα, οι βάρδοι του Καζακστάν μπορούσαν να χωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες: τους ζιράους, που πέρναγαν στα έργα των άλλων, οι οποίοι συνήθως δεν δημιουργούσαν και προσέθεταν το δικό τους πρωτότυπο έργο και τους ακίν, που δημιουργούσαν αυτοσχέδια ή δημιουργούσαν δικά τους ποιήματα, ιστορίες ή τραγούδια. Υπήρχαν διάφορα είδη έργων, όπως τα διδακτικά τερμές, τα ελεγειακά τοργκάου, και τα επικά ζιρ.
Αν και η προέλευση αυτών των ιστοριών είναι συχνά άγνωστη, οι περισσότερες από αυτές συνδέονται με βάρδους από το πρόσφατο ή πιο μακρινό παρελθόν, που υποτίθεται ότι τα δημιούργησαν ή περάστηκαν σε αυτούς, από τη στιγμή που η περισσότερη καζακική ποίηση και πεζογραφία γράφτηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Υπάρχουν σαφείς στιλιστικές διαφορές μεταξύ των έργων που δημιουργήθηκαν τον 19ο αιώνα και έργα που χρονολογούνται από προηγούμενες περιόδους αλλά δεν είχαν τεκμηριωθεί πριν από τον 19ο αιώνα, όπως αυτά αποδίδονται τόσο στους βάρδους του 16ου και 17ου αιώνα Ερ Σομπάν και Ντοσμομπέτ Ζιράου (επίσης γνωστή ως Ντοσπαμπέτ Ζιράου, όπου ακόμα φαίνεται να είναι εγγράμματος, και φέρεται επίσης ότι επισκέφθηκε τη Κωνσταντινούπολη), και ακόμα και στους βάρδους του 15ου αιώνα, όπως τον Σαλκίζ και τον Ασάν Καϊγκί. Άλλοι αξιοσημείωτα βάρδοι περιλαμβάνουν τους Καζτουγκάν Ζιράου, Ζιεμπέτ Ζιράου, Αχταμπερντί Ζιράου και Μπουχάρ Ζιράου Καλκαμανούλι, ο οποίος ήταν σύμβουλος του Αμπλάι Χαν, και των οποίων τα έργα έχουν διασωθεί από τον Μασιούρ Ζιουσίπ Κιοπέγιεφ. Τα Ερ Ταργκίν και Αλπαμίς είναι δύο από τα πιο γνωστά παραδείγματα καζακικής λογοτεχνίας που καταγράφηκαν κατά τον 19ο αιώνα.
Το Βιβλίο του Ντεντέ Κορκούτ και το Όνομα Ογκούζ (ιστορία του αρχαίου Τουρκικού βασιλιά Ογούζ Χαν) είναι οι πιο γνωστοί Τουρκικοί ηρωικοί μύθοι. Αρχικά δημιουργήθηκαν γύρω στον 9ο αιώνα μ.Χ., και είχαν περάσει από γενιά σε γενιά προφορικά. Τα θρυλικά παραμύθια καταγράφηκαν από τους Τούρκους συγγραφείς στον 14ο με 16ο αιώνα μ.Χ.
Σύγχρονη λογοτεχνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αμπάι Κουνανμπαγιουλί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο διαπρεπής ρόλος στην ανάπτυξη της σύγχρονης καζακικής λογοτεχνίας ανήκει στον Αμπάι Κουνανμπαγιουλί (καζακικά: Абай Құнанбайұлы, μερικές φορές εκρωσίζεται ως Αμπάι Κουνανμπάγιεφ, ρωσικά: Абай Кунанбаев, 1845-1904), του οποίου τα γραπτά βοήθησαν αρκετά στην διατήρηση του καζακικού λαϊκού πολιτισμού. Το μεγάλο έργο του Αμπάι είναι Το Βιβλίο των Λέξεων (καζακικά: қара сөздері, Qara sözderi), μια φιλοσοφική πραγματεία και συλλογή ποιημάτων όπου επικρίνει τη ρωσική αποικιακή πολιτική και ενθαρρύνει τους άλλους Καζάκοτς να αγκαλιάσουν την εκπαίδευση και την παιδεία.
Ay Qap και Qazaq[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα λογοτεχνικά περιοδικά Ay Qap (που δημοσιεύτηκε μεταξύ του 1911 και του 1915 στο αραβικό αλφάβητο) και το Qazaq (που δημοσιεύτηκε μεταξύ του 1913 και 1918) έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πνευματικής και πολιτικής ζωής μεταξύ των Καζάκων των αρχών του 20ού αιώνα.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ένωση Συγγραφέων του Καζακστάν
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Walter Feldman. «Kazakh literature». Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε στις 31 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Aitjan Nurmanova. «La tradition historique orale des Kazakhs». Cahiers d'Asie Centrale 2000 (8): 93-100. https://asiecentrale.revues.org/597.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Kudaibergenova, Diana t. (2017). Rewriting the Nation in Kazakh Literature. Elites and Narratives. Lexington Books. ISBN 9781498528306.