Ευρωπαϊκός χάρτης των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Ευρωπαϊκός χάρτης των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών (αγγλικά: European Charter for Regional or Minority Languages, ECRML) είναι σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Καταρτίσθηκε το 1992 και στοχεύει στην προστασία και την προώθηση των ιστορικών περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών της Ευρώπης.
Ισχύει μόνο για τις γλώσσες που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά από τους πολίτες των κρατών - μελών (αποκλείοντας έτσι τις γλώσσες που χρησιμοποιούνται από τους πρόσφατους μετανάστες από άλλα κράτη), οι οποίες διαφέρουν σημαντικά από την γλώσσα της πλειοψηφίας ή την την επίσημη γλώσσα (αποκλείοντας έτσι τις διαλέκτους της γλώσσας της πλειοψηφίας ή της επίσημης γλώσσας) και οι οποίες είτε έχουν μια εδαφική βάση (και επομένως μιλιούνται παραδοσιακά από πληθυσμούς περιφερειών ή περιοχών μέσα στο κράτος) είτε χρησιμοποιούνται από τις γλωσσικές μειονότητες μέσα στο κράτος ως σύνολο (με αυτόν τον τρόπο περιλαμβάνοτναι γλώσσες όπως η γίντις και η ρομανί που χρησιμοποιούνται σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή).
Γλώσσες που είναι επίσημες στις περιφέρειες ή τις επαρχίες ή τις ομοσπονδιακές μονάδες ενός κράτους (π.χ. τα καταλανικά στην Ισπανία) δεν κατατάσσονται στις επίσημες γλώσσες του κράτους και μπορούν, επομένως, να ωφεληθούν από τον Χάρτη. Από την άλλη, η Ιρλανδία δεν μπορούσε να υπογράψει τον Χάρτη προς όφελος της ιρλανδικής γλώσσας, (αν και μειονοτική γλώσσα), καθώς έχει οριστεί ως η πρώτη επίσημη γλώσσα του κράτους. Το Ηνωμένο Βασίλειο, όμως, έχει επικύρωσει τον Χάρτη εκ μέρους (μεταξύ άλλων γλωσσών) των ιρλανδικών στη Βόρεια Ιρλανδία.
Ο Χάρτης περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό δράσεων που τα συμβαλλόμενα κράτη μπορούν να αναλάβουν για να προστατεύσουν και να προωθήσουν τις ιστορικές περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες. Υπάρχουν δύο επίπεδα προστασίας. Όλοι οι χώρες που υπογράφουν τον Χάρτη οφείλουν να εφαρμόσουν το χαμηλότερο επίπεδο προστασίας στις γλώσσες που αναγνωρίζουν ότι αφορά ο Χάρτης. Μπορούν, όμως, να δηλώσουν ότι κάποια ή όλες αυτές οι γλώσσες θα έχουν το ανώτερο επίπεδο προστασίας, που περιλαμβάνει μια σειρά ενεργειών, από τις οποίες τα κράτη πρέπει να συμφωνήσουν να αναλάβουν τουλάχιστον 35.
Η υπογραφή (ένα προκαταρκτικό στάδιο) και επικύρωση του Χάρτη είναι προϋπόθεση για τις χώρες που θέλουν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και αρκετά από τα σημερινά μέλη της δεν την έχουν υπογράψει.
Ο Χάρτης τέθηκε σε ισχύ την 1 Αυγούστου 1998, όταν 5 χώρες ολοκλήρωσαν την επικύρωσή του.
Χώρες που έχουν υπογράψει ή επικυρώσει το Χάρτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τα 46 μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Χάρτης έχει υπογραφεί (αλλά δεν έχει επικυρωθεί) από τις παρακάτω χώρες:
- Αζερμπαϊτζάν
- Βοσνία και Ερζεγοβίνη
- Γαλλία
- Ισλανδία
- Ιταλία
- Μάλτα
- Μαυροβούνιο
- Μολδαβία
- Βόρεια Μακεδονία
- Πολωνία
- Ρουμανία
- Ρωσική Ομοσπονδία
- Σερβία
- Τσεχία
Ο Χάρτης έχει επικυρωθεί από τις παρακάτω χώρες:
- Αρμενία
- Αυστρία
- Γερμανία
- Δανία
- Ελβετία
- Ηνωμένο Βασίλειο
- Ισπανία
- Κροατία
- Κύπρος
- Λίχτενσταϊν
- Λουξεμβούργο
- Νορβηγία
- Ολλανδία
- Ουγγαρία
- Ουκρανία
- Σλοβακία
- Σλοβενία
- Σουηδία
- Φινλανδία
Οι υπόλοιπες χώρες-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, δεν έχουν υπογράψει τον Χάρτη.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών - 26 Σεπτεμβρίου
- Γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Κατάλογος γλωσσών της Ελλάδας
- Οικουμενική Διακήρυξη των Γλωσσικών Δικαιωμάτων
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Σχετικά με το Χάρτη. Από την επίσημη ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης
- Το κείμενο του Χάρτη στα ελληνικά
- οι χώρες που τον έχουν υπογράψει ή/και επικυρώσει
- Lingu@net World Wide: Διαδικτυακό κέντρο γλωσσικών πόρων
