Ακολουθία του Εσπερινού: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 21:07, 6 Απριλίου 2021

Ο Εσπερινός αποτελεί την εναρκτήριο ακολουθία κάθε ημέρας. Ονομάζεται Εσπερινός, επειδή τελείται κατά την εσπέρα, ή Λυχνικόν, επειδή συμπίπτει με το άναμμα των λύχνων.

Μέρη της Ακολουθίας

Έναρξις^[1] - Προοιμιακός Ψαλμός^[2] - Ειρηνικά^[3]
Η στιχολογία του Ψαλτηρίου: οι δύο πρώτοι στίχοι τού 140ού Ψαλμού ("Κύριε εκέκραξα...": Κεκραγάριον) και οι Ψαλμοί 141, 129 και 116
Οι επιλύχνιοι ψαλμοί (στιχηρά τού Κεκραγαρίου)^[4]
Η Μικρά Είσοδος (μόνο στους Εσπερινούς των Σαββάτων, των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών και των επίσημων αγίων καθώς και στους Εσπερινούς που ψάλλονται τα λεγόμενα Μεγάλα Προκείμενα)
Η επιλύχνιος ευχαριστία: "Φως ιλαρόν..."
Το Προκείμενον (ψαλμικός στίχος που ψάλλεται τρις)
Τα αναγνώσματα^[5]
Οι δεήσεις ("Είπωμεν πάντες..."^[6], "Καταξίωσον Κύριε...", "Πληρώσωμεν την δέησιν..."^[7])
Η λιτή (ιδιόμελα^[8] - αιτήσεις)
Τα απόστιχα (τού Κεκραγαρίου)^[9] - "Νυν απολύεις..."
Ο Κανών της Θεοτόκου - Τρισάγιο
Τα απολυτίκια
Η αρτοκλασία ("Θεοτόκε Παρθένε...", "Δέσποτα Κύριε...", ο 33ος Ψαλμός^[10]) και
Η απόλυσις.

Ο Εσπερινός είναι η πρώτη ακολουθία τού 24ώρου· ακολουθείται από το Απόδειπνο, το Μεσονυκτικό και τον Όρθρο σύμφωνα με το Τυπικό της Εκκλησίας.

Διακρίσεις του Εσπερινού

Ειδικότερα, ανάλογα με τον εορταστικό ή μη χαρακτήρα της ημέρας που ακολουθεί και σύμφωνα με τα τυπικά της Εκκλησίας, η εσπερινή ακολουθία υπόκειται στις εξής διακρίσεις:

ο Εσπερινός των καθημερινών (μη εορτάσιμος, καθημερινός), όταν δεν ξημερώνει εκκλησιαστική εορτή. Εσφαλμένα καλείται και μικρός εσπερινός^[11].
ο Εσπερινός του Σαββάτου και των εορτών (εορτάσιμος ή πανηγυρικός), όταν ξημερώνει Κυριακή, δεσποτική, θεομητορική ή μεγάλου αγίου εορτή. Περαιτέρω, τις μέρες αυτές προβλέπονται δύο εσπερινές ακολουθίες, ήτοι:
- ο Μέγας Εσπερινός (ασματικός), που ψάλλεται ευρέως αντί του εσπερινού των καθημερινών και περιλαμβάνει τροπάρια της εορτής, ενίοτε απόστολο, μικρά είσοδο και ανάγνωση του ευαγγελίου.
- ο Μικρός Εσπερινός (σύντομος), που ψάλλεται κατά κανόνα μόνο σε μονές, όταν πρόκειται να ακολουθήσει αγρυπνία, στην οποία περιλαμβάνεται η ακολουθία του (Μεγάλου) Εσπερινού ως επόμενη του Αποδείπνου και του Μεσονυκτικού. Για να μην διαταραχθεί η λειτουργική συνέχεια, λόγω της μετάθεσης του (Μεγάλου) Εσπερινού μετά το Απόδειπνο, εισήχθη η σύντομη ακολουθία του Μικρού Εσπερινού, η οποία τελείται τη συνήθη ώρα του εσπερινού, δηλαδή μετά την Θ' Ώρα και πριν το Απόδειπνο.

Τέλος, εάν στον εσπερινό χοροστατεί ένας ή περισσότεροι αρχιερείς, τότε ο εσπερινός καλείται αντιστοίχως αρχιερατικός ή πολυαρχιερατικός.

Σημειώσεις

↑ "Ευλογητός ο Θεός...", "Δεύτε προσκυνήσωμεν..."
↑ ο 103ος Ψαλμός ("Ευλόγει η ψυχή μου...")
↑ Μεγάλη Συναπτή: "Εν ειρήνη τού Κυρίου..." - ένα κάθισμα τού Ψαλτηρίου με τις τρεις στάσεις του - Μικρά Συναπτή: "Έτι και έτι..."
↑ 4, 6, 8 ή 10 ανάλογα με το μέγεθος της εορτής· με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο
↑ τού Εσπερινού είναι συνήθως από την Παλαιά Διαθήκη (Προφητείες) και είναι 2, 3 ή 4
↑ Εκτενής Αίτησις
↑ με την Ευχή της Κεφαλικλισίας
↑ γίνεται λιτάνευση της εικόνας της εορτής και λειψάνου τού αγίου, με είσοδο στη Λιτή
↑ με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο
↑ ο 10ος στίχος "Πλούσιοι επτώχευσαν..." ψάλλεται τρις.
↑ http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=157&t=304

Αυτό το λήμμα σχετικά με τον Χριστιανισμό χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] "Ευλογητός ο Θεός...", "Δεύτε προσκυνήσωμεν..."

[2] ο 103ος Ψαλμός ("Ευλόγει η ψυχή μου...")

[3] Μεγάλη Συναπτή: "Εν ειρήνη τού Κυρίου..." - ένα κάθισμα τού Ψαλτηρίου με τις τρεις στάσεις του - Μικρά Συναπτή: "Έτι και έτι..."

[4] 4, 6, 8 ή 10 ανάλογα με το μέγεθος της εορτής· με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο

[5] τού Εσπερινού είναι συνήθως από την Παλαιά Διαθήκη (Προφητείες) και είναι 2, 3 ή 4

[6] Εκτενής Αίτησις

[7] με την Ευχή της Κεφαλικλισίας

[8] γίνεται λιτάνευση της εικόνας της εορτής και λειψάνου τού αγίου, με είσοδο στη Λιτή

[9] με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο

[10] ο 10ος στίχος "Πλούσιοι επτώχευσαν..." ψάλλεται τρις.

[11] ttp://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=157&t=304

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Γραμμή 19: / Γραμμή 19: @@
 Ο Εσπερινός είναι η πρώτη ακολουθία τού 24ώρου· ακολουθείται από το Απόδειπνο, το Μεσονυκτικό και τον [[Όρθρος|Όρθρο]] σύμφωνα με το [[Τυπικό της Εκκλησίας]].
+===Διακρίσεις του Εσπερινού===
+Ειδικότερα, ανάλογα με τον εορταστικό ή μη χαρακτήρα της ημέρας που ακολουθεί και σύμφωνα με τα τυπικά της Εκκλησίας, η εσπερινή ακολουθία υπόκειται στις εξής διακρίσεις:
+* '''''ο Εσπερινός των καθημερινών''' (μη εορτάσιμος, καθημερινός)'', όταν δεν ξημερώνει εκκλησιαστική εορτή. Εσφαλμένα καλείται και μικρός εσπερινός<ref>http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=157&t=304</ref>.
+* '''''ο Εσπερινός του Σαββάτου και των εορτών''' (εορτάσιμος ή πανηγυρικός)'', όταν ξημερώνει Κυριακή, δεσποτική, θεομητορική ή μεγάλου αγίου εορτή. Περαιτέρω, τις μέρες αυτές προβλέπονται δύο εσπερινές ακολουθίες, ήτοι:
+** '''''ο Μέγας Εσπερινός''' (ασματικός)'', που ψάλλεται ευρέως αντί του εσπερινού των καθημερινών και περιλαμβάνει τροπάρια της εορτής, ενίοτε απόστολο, μικρά είσοδο και ανάγνωση του ευαγγελίου.
+** '''''ο Μικρός Εσπερινός''' (σύντομος)'', που ψάλλεται κατά κανόνα μόνο σε μονές, όταν πρόκειται να ακολουθήσει [[αγρυπνία]], στην οποία περιλαμβάνεται η ακολουθία του (Μεγάλου) Εσπερινού ως επόμενη του Αποδείπνου και του Μεσονυκτικού. Για να μην διαταραχθεί η λειτουργική συνέχεια, λόγω της μετάθεσης του (Μεγάλου) Εσπερινού μετά το Απόδειπνο, εισήχθη η σύντομη ακολουθία του Μικρού Εσπερινού, η οποία τελείται τη συνήθη ώρα του εσπερινού, δηλαδή μετά την Θ' Ώρα και πριν το Απόδειπνο.
+Τέλος, εάν στον εσπερινό χοροστατεί ένας ή περισσότεροι [[αρχιερέας|αρχιερείς]], τότε ο εσπερινός καλείται αντιστοίχως '''''αρχιερατικός''''' ή '''''πολυαρχιερατικός'''''.
 ==Σημειώσεις==