Χαν: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Phailoname (συζήτηση | συνεισφορές)
7.549 επεξεργασίες
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Phailoname (συζήτηση | συνεισφορές)
7.549 επεξεργασίες
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
Με τον όρο '''χαν''' (ελλ. χάνος), εναλλακτικά '''κχαν'''<ref name=mw /> ή ''Κε-Χαν'', ([[Τουρκικές γλώσσες|Τουρκ]]: ''khān'',<ref name=mw>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/khan|title="khan."|work=Merriam-Webster Online Dictionary|accessdate=2008-04-25|publisher=Merriam-Webster}}</ref><ref name="bartleby">{{cite web|url=http://www.bartleby.com/61/93/K0049300.html|title="khan."|work=The American Heritage Dictionary of the English Language|accessdate=2008-04-25|publisher=Bartleby.com}}</ref>, ''qāān'' <ref name="bartleby" />, [[Κινεζική γλώσσα|Κιν:]]: 可汗, Κεχάν ή κχαν) εννοείται τίτλος πολιτικής ή στρατιωτικής εξουσίας που προήλθε αρχικά από την κεντρική [[Ασία]]. Πρωτοχρησιμοποιήθηκε στις [[Αλταϊκές γλώσσες|αλταϊκά ομιλούσες]] τουρκομογγολικές νομαδικές φυλές που ζούσαν βόρεια της Κίνας. Ως τίτλος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε καταρχήν στη συνομοσπονδία των Ξιανμπέι<ref name=auto1>Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», ''Bulletin of the School of Oriental and African studies'' - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.</ref> για τον αρχηγό της, μεταξύ του [[283]] - [[289]]<ref>Zhou 1985, 3-6.</ref> και επίσης ως κρατικός τίτλος από τη συνομοσπονδία [[Χαγανάτο των Ρουράν|Ρουράν]]<ref name="Grousset">{{cite book
Με τον όρο '''χαν'''{{efn|{{lang-mn|хан/{{MongolUnicode|ᠬᠠᠨ|valign=middle}}}} ''khan/qan'',<ref name=mw>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/khan|title="khan."|work=Merriam-Webster Online Dictionary|accessdate=2008-04-25|publisher=Merriam-Webster}}</ref><ref name="bartleby">{{cite web|url=http://www.bartleby.com/61/93/K0049300.html|title="khan."|work=The American Heritage Dictionary of the English Language|accessdate=2008-04-25|publisher=Bartleby.com}}</ref> {{lang-tr|han}}, [[αζερικά]]: ''xan'', [[οθωμανικά]]: ''han'', [[παλαιό τουρκικό αλφάβητο|παλαιά τουρκικά]]: {{OldTurkicUnicode|𐰴𐰍𐰣|kaɣan}} ''kaɣan'', [[κινεζικά]]: 可汗 ''kèhán'', [[γλώσσα κογκουριό|κογκουριό]]: 皆 ''key'', [[γλώσσα σίλλα|σίλλα]]: 干 ''kan'', [[γλώσσα μπέκτζε|μπέκτζε]]: 瑕 ''ke'', [[γλώσσα μαντσού|μαντσού]]: {{MongolUnicode|ᡥᠠᠨ|valign=middle}}, [[περσικά]]: خان, [[παντζάμπι γλώσσα|παντζάμπι]]: ਖਾਨ, {{lang-ur|خان}}, [[βαλουχική γλώσσα|βαλουχικά]]: خان, [[βουλγαρικά]]: хан, ''khan'', [[:bg:Хан Аспарух (пояснение)|Хан Аспарух]], [[γλώσσα τσουβάς|τσουβάς]]: хун, ''hun'', [[βεγγαλική γλώσσα|βεγγαλικά]]: খান or খাঁন)}} (εξελληνισμένο: '''χάνος''') εννοείται τίτλος πολιτικής ή στρατιωτικής εξουσίας που προήλθε αρχικά από την κεντρική [[Ασία]]. Πρωτοχρησιμοποιήθηκε στις [[Αλταϊκές γλώσσες|αλταϊκά ομιλούσες]] τουρκομογγολικές νομαδικές φυλές που ζούσαν βόρεια της Κίνας. Ως τίτλος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε καταρχήν στη συνομοσπονδία των Ξιανμπέι<ref name=auto1>Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», ''Bulletin of the School of Oriental and African studies'' - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.</ref> για τον αρχηγό της, μεταξύ του [[283]] - [[289]]<ref>Zhou 1985, 3-6.</ref> και επίσης ως κρατικός τίτλος από τη συνομοσπονδία [[Χαγανάτο των Ρουράν|Ρουράν]].<ref name="Grousset">{{cite book | author = Grousset René | title = The Empire of the Steppes: A History of Central Asia| publisher = Rutgers University Press| year = 1988| page = 585| isbn = 0813513049}}</ref>

| author = Grousset René
| title = The Empire of the Steppes: A History of Central Asia
| publisher = Rutgers University Press
| year = 1988
| page = 585
| isbn = 0813513049
}}</ref>.
Αργότερα υιοθετήθηκε από τους Ασίνα και κατόπιν τους [[Ουράνιοι Τούρκοι|Γκιοκτούρκ]] και τους [[Μογγόλοι|Μογγόλους]] που τον διέδωσαν στην υπόλοιπη [[Ασία]]. Στα μέσα του [[6ος αιώνας|6ου αιώνα]] έγινε γνωστός ως «Χαγάνος - Βασιλέας των Τούρκων» στους [[Πέρσες]]<ref name=auto1 />.
Αργότερα υιοθετήθηκε από τους Ασίνα και κατόπιν τους [[Ουράνιοι Τούρκοι|Γκιοκτούρκ]] και τους [[Μογγόλοι|Μογγόλους]] που τον διέδωσαν στην υπόλοιπη [[Ασία]]. Στα μέσα του [[6ος αιώνας|6ου αιώνα]] έγινε γνωστός ως «Χαγάνος - Βασιλέας των Τούρκων» στους [[Πέρσες]]<ref name=auto1 />.


Σήμερα έχει αποκτήσει πολλά ισοδύναμα νοήματα όπως διοικητής, αρχηγός ή κυβερνήτης. Επί του παρόντος, χάνοι υπάρχουν κυρίως στη νότια και κεντρική Ασία, το [[Αφγανιστάν]] και το [[Ιράν]]. Τα θηλυκά αντίστοιχα είναι [[χατούμ]] και [[χανούμ]]. Διάφοροι τουρκικοί και μογγολικοί λαοί από την κεντρική Ασία έδωσαν στον τίτλο μια νέα ισχύ μετά τις μογγολικές επιδρομές και αργότερα έφεραν τον τίτλο «χαν» στο Αφγανιστάν και τη βόρειο [[Ινδία]]. Πολύ αργότερα ο τίτλος υιοθετήθηκε από τους γηγενείς ως όνομα. Ο τίτλος [[Χαγάνος]] αποδίδεται ως ''Χαν των χαν'' (''Χάνος των Χάνων'') και ήταν ο τίτλος του [[Τζένγκις Χαν|Τζενγκίς Χαν]] και των λοιπών απογόνων-κυβερνητών σε αρρενογραμμική γραμμή διαδοχής<ref>Fairbank, John King 1978, ''The Cambridge History of China ''. Cambridge University Press, [http://books.google.com/books?id=iN9Tdfdap5MC&pg=PA367&dq=khan+turkic+title&lr=&hl=tr&sig=nn4X0pxXK9qe9ByEr-NmoDl1Yog 367]</ref>.
Σήμερα έχει αποκτήσει πολλά ισοδύναμα νοήματα όπως διοικητής, αρχηγός ή κυβερνήτης. Επί του παρόντος, χάνοι υπάρχουν κυρίως στη νότια και κεντρική Ασία, το [[Αφγανιστάν]] και το [[Ιράν]]. Τα θηλυκά αντίστοιχα είναι [[χατούμ]] και [[χανούμ]]. Διάφοροι τουρκικοί και μογγολικοί λαοί από την κεντρική Ασία έδωσαν στον τίτλο μια νέα ισχύ μετά τις μογγολικές επιδρομές και αργότερα έφεραν τον τίτλο «χαν» στο Αφγανιστάν και τη βόρειο [[Ινδία]]. Πολύ αργότερα ο τίτλος υιοθετήθηκε από τους γηγενείς ως όνομα. Ο τίτλος [[Χαγάνος]] αποδίδεται ως ''Χαν των χαν'' (''Χάνος των Χάνων'') και ήταν ο τίτλος του [[Τζένγκις Χαν|Τζενγκίς Χαν]] και των λοιπών απογόνων-κυβερνητών σε αρρενογραμμική γραμμή διαδοχής.<ref>Fairbank, John King 1978, ''The Cambridge History of China ''. Cambridge University Press, [http://books.google.com/books?id=iN9Tdfdap5MC&pg=PA367&dq=khan+turkic+title&lr=&hl=tr&sig=nn4X0pxXK9qe9ByEr-NmoDl1Yog 367]</ref>

== Σημειώσεις ==
{{Notelist}}


== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==
Γραμμή 19: Γραμμή 16:
* Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», ''Bulletin of the School of Oriental and African studies'' - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.
* Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», ''Bulletin of the School of Oriental and African studies'' - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.


== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
== Δικτυακοί τόποι ==
{{βικιλεξικό}}

* [http://banglapedia.search.com.bd/HT/K_0154.htm on-line encyclopaedia on all Bengal, Αγγλ]
* [http://banglapedia.search.com.bd/HT/K_0154.htm on-line encyclopaedia on all Bengal, Αγγλ]
* [http://www.etymonline.com/index.php?search=khan&searchmode=none Etymology OnLine]
* [http://www.etymonline.com/index.php?search=khan&searchmode=none Etymology OnLine]

Έκδοση από την 22:08, 5 Απριλίου 2018

Με τον όρο χαν[α] (εξελληνισμένο: χάνος) εννοείται τίτλος πολιτικής ή στρατιωτικής εξουσίας που προήλθε αρχικά από την κεντρική Ασία. Πρωτοχρησιμοποιήθηκε στις αλταϊκά ομιλούσες τουρκομογγολικές νομαδικές φυλές που ζούσαν βόρεια της Κίνας. Ως τίτλος φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε καταρχήν στη συνομοσπονδία των Ξιανμπέι[3] για τον αρχηγό της, μεταξύ του 283 - 289[4] και επίσης ως κρατικός τίτλος από τη συνομοσπονδία Ρουράν.[5]

Αργότερα υιοθετήθηκε από τους Ασίνα και κατόπιν τους Γκιοκτούρκ και τους Μογγόλους που τον διέδωσαν στην υπόλοιπη Ασία. Στα μέσα του 6ου αιώνα έγινε γνωστός ως «Χαγάνος - Βασιλέας των Τούρκων» στους Πέρσες[3].

Σήμερα έχει αποκτήσει πολλά ισοδύναμα νοήματα όπως διοικητής, αρχηγός ή κυβερνήτης. Επί του παρόντος, χάνοι υπάρχουν κυρίως στη νότια και κεντρική Ασία, το Αφγανιστάν και το Ιράν. Τα θηλυκά αντίστοιχα είναι χατούμ και χανούμ. Διάφοροι τουρκικοί και μογγολικοί λαοί από την κεντρική Ασία έδωσαν στον τίτλο μια νέα ισχύ μετά τις μογγολικές επιδρομές και αργότερα έφεραν τον τίτλο «χαν» στο Αφγανιστάν και τη βόρειο Ινδία. Πολύ αργότερα ο τίτλος υιοθετήθηκε από τους γηγενείς ως όνομα. Ο τίτλος Χαγάνος αποδίδεται ως Χαν των χαν (Χάνος των Χάνων) και ήταν ο τίτλος του Τζενγκίς Χαν και των λοιπών απογόνων-κυβερνητών σε αρρενογραμμική γραμμή διαδοχής.[6]

Σημειώσεις

  1. ↑ μογγολικά: хан/ᠬᠠᠨ‎‎ khan/qan,[1][2] τουρκικά: han‎‎, αζερικά: xan, οθωμανικά: han, παλαιά τουρκικά: 𐰴𐰍𐰣‬ kaɣan, κινεζικά: 可汗 kèhán, κογκουριό: 皆 key, σίλλα: 干 kan, μπέκτζε: 瑕 ke, μαντσού: ᡥᠠᠨ, περσικά: خان, παντζάμπι: ਖਾਨ, ούρντου: خان‎‎, βαλουχικά: خان, βουλγαρικά: хан, khan, Хан Аспарух, τσουβάς: хун, hun, βεγγαλικά: খান or খাঁন)

Παραπομπές

  1. ↑ «"khan."». Merriam-Webster Online Dictionary. Merriam-Webster. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2008. 
  2. ↑ «"khan."». The American Heritage Dictionary of the English Language. Bartleby.com. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2008. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», Bulletin of the School of Oriental and African studies - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.
  4. ↑ Zhou 1985, 3-6.
  5. ↑ Grousset René (1988). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. σελ. 585. ISBN 0813513049. 
  6. ↑ Fairbank, John King 1978, The Cambridge History of China . Cambridge University Press, 367

Βιβλιογραφία

  • Fairbank, John King 1978, The Cambridge History of China . Cambridge University Press
  • Grousset René 1988, The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. ISBN 0-8135-1304-9.
  • Henning, W. B., «A Farewell to the Khagan of the Aq-Aqataran», Bulletin of the School of Oriental and African studies - University of London", Vol 14, No 3, 501-522.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χαν&oldid=6978215"