Αντίδραση αποσύνθεσης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 11:53, 19 Σεπτεμβρίου 2016

Αντιδράσεις αποσύνθεσης ή αντιδράσεις διάσπασης είναι εκείνες στις οποίες μια χημική ένωση διασπάται στα χημικά στοιχεία που την αποτελούν (αυτές συγκεκριμένα ονομάζονται αντιδράσεις ολικής αποσύνθεσης), ή και γενικότερα σε δύο (τουλάχιστον) απλούστερες χημικές ουσίες (αυτές συγκεκριμένα ονομάζονται αντιδράσεις αποικοδόμησης). Πολλές φορές οι αντιδράσεις διάσπασης ορίζονται ως ακριβώς αντίθετες από τις αντιδράσεις σύνθεσης.^[1]

Συχνά οι αντιδράσεις αποσύνθεσης είναι ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Γενικά, η σταθερότητα κάθε χημικής ένωσης είναι ουσιαστικά περιορισμένη, όταν εκτίθεται σε (σχετικά πάντα) ακραίες περιβαντολλογικές συνθήκες, όπως θερμότητα, ακτινοβολία, υγρασία, οξύτητα ή αλκαλικότητα διαλύτη. Οι λεπτομέρειες των διεργασιών αποσύνθεσης δεν είναι πάντα καλά καθορισμένες και κατανοητές, ούτε πάντα πλήρως ελεγχόμενες, καθώς ένα μόριο μπορεί (συχνά) να διασπαστεί σε μια ποικιλία μικρότερων θραυσμάτων, το καθένα με τη δική του σταθερότητα και γενικότερα χημική δραστικότητα. Οι αντιδράσεις διάσπασης αξιοποιούνται συχνά σε αρκετές αναλυτικές τεχνικές, με πιο αξιοσημείωτες τη φασματοσκοπία μάζας, την παραδοσιακή βαρυμετρική ανάλυση και τη θερμοβαρυτική ανάλυση.

Σύμφωνα με έναν ευρύτερο ορισμό, ο όρος διάσπαση μπορεί επίσης να συμπεριλαμβάνει και τη διάσπαση μιας φάσης σε δύο ή περισσότερες φάσεις.^[2]

Υπάρχουν τρεις (3) μεγάλες κατηγορίες αντιδράσεων διάσπασης:^[3]

Θερμική διάσπαση ή θερμόλυση.
Ηλεκτρολυτική διάσπαση ή ηλεκτρόλυση.
Καταλυτική διάσπαση.

Υπάρχουν και οι αυθόρμητες διασπάσεις, δηλαδή αυτές που γίνονται χωρίς εξωτερικό ερέθισμα, όπως είναι π.χ. η διάσπαση του υπεροξειδίου του υδρογόνου σε νερό και οξυγόνο, αλλά αυτές οι αντιδράσεις αποσύνθεσης είναι (σχετικά) σπάνιες.

$\mathrm {2H_{2}O_{2}{\xrightarrow {}}2H_{2}O+O_{2}}$

Στοιχειομετρία αντιδράσεων διάσπασης

Η γενική στοιχειομετρική εξίσωση για το απλούστερο είδος αντιδράσεων διάσπασης είναι η ακόλουθη:

$\mathrm {AB{\xrightarrow {}}A+B}$

Παραδείγματα αντιδράσεων διάσπασης αποτελούν η διάσπαση της αμμωνίας σε άζωτο και υδρογόνο, η (λεγόμενη) ηλεκτρόλυση του νερού και οι αντιδράσεις πυρόλυσης (οι τελευταίες αποτελούν παράδειγμα αντιδράσεων αποικοδόμησης):

\mathrm {2NH_{3}{\xrightarrow {}}N_{2}+3H_{2}}

\mathrm {2H_{2}O{\xrightarrow {}}2H_{2}+O_{2}}

$\mathrm {CH_{3}CH_{2}CH_{2}CH_{3}{\xrightarrow {}}CH_{3}CH=CH_{2}+CH_{4}}$

Αναφορές και σημειώσεις

↑ Σημείωση: Aυτό, όμως, δε σημαίνει ότι πάντα μια χημική ένωση που διασπάται στα στοιχεία της, μπορεί το ίδιο εύκολα να συντεθεί από τα στοιχεία που την αποτελούν. Δηλαδή, οι αντιδράσεις αποσύνθεσης δεν είναι πάντα εύκολα αντιστρέψιμες.
↑ IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "decomposition".
↑ Σημείωση: Ορισμένα συγγράμματα συμπεριλαμβάνουν επίσης την ακτινόλυση (που εμπεριέχει τη φωτόλυση) και την υδρόλυση.

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Chemical decomposition της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).

[1] Σημείωση: Aυτό, όμως, δε σημαίνει ότι πάντα μια χημική ένωση που διασπάται στα στοιχεία της, μπορεί το ίδιο εύκολα να συντεθεί από τα στοιχεία που την αποτελούν. Δηλαδή, οι αντιδράσεις αποσύνθεσης δεν είναι πάντα εύκολα αντιστρέψιμες.

[Gold2-2] IUPAC, Compendium of Chemical Terminology, 2nd ed. (the "Gold Book") (1997). Online corrected version: (2006–) "decomposition".

[3] Σημείωση: Ορισμένα συγγράμματα συμπεριλαμβάνουν επίσης την ακτινόλυση (που εμπεριέχει τη φωτόλυση) και την υδρόλυση.

[1]

[2]

[3]

@@ Γραμμή 1: / Γραμμή 1: @@
+'''Αντιδράσεις αποσύνθεσης '''ή''' αντιδράσεις διάσπασης '''είναι εκείνες στις οποίες μια [[χημική ένωση]] διασπάται στα [[Χημικό στοιχείο|χημικά στοιχεία]] που την αποτελούν (αυτές συγκεκριμένα ονομάζονται '''αντιδράσεις ολικής αποσύνθεσης'''), ή και γενικότερα σε δύο (τουλάχιστον) απλούστερες [[Χημική ουσία|χημικές ουσίες]] (αυτές συγκεκριμένα ονομάζονται '''αντιδράσεις αποικοδόμησης'''). Πολλές φορές οι αντιδράσεις διάσπασης ορίζονται ως ακριβώς αντίθετες από τις [[Αντίδραση σύνθεσης|αντιδράσεις σύνθεσης]].<ref>Σημείωση: Aυτό, όμως, δε σημαίνει ότι πάντα μια χημική ένωση που διασπάται στα στοιχεία της, μπορεί το ίδιο εύκολα να συντεθεί από τα στοιχεία που την αποτελούν. Δηλαδή, οι αντιδράσεις αποσύνθεσης δεν είναι πάντα εύκολα αντιστρέψιμες.</ref>
-'''Αντιδράσεις αποσύνθεσης '''ή''' διάσπασης ''' είναι εκείνες στις οποίες μια [[χημική ένωση]] διασπάται στα στοιχεία που την αποτελούν, όπως για παράδειγμα, η διάσπαση της [[Αμμωνία|αμμωνίας]] σε [[άζωτο]] και [[υδρογόνο]]: 2ΝH<sub>3</sub> → N<sub>2</sub> + 3H<sub>2</sub>.
+Συχνά οι αντιδράσεις αποσύνθεσης είναι ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Γενικά, η σταθερότητα κάθε χημικής ένωσης είναι ουσιαστικά περιορισμένη, όταν εκτίθεται σε (σχετικά πάντα) ακραίες περιβαντολλογικές συνθήκες, όπως [[θερμότητα]], [[ακτινοβολία]], [[υγρασία]], [[Οξύ|οξύτητα]] ή [[Βάση|αλκαλικότητα]] [[Διαλύτης|διαλύτη]]. Οι λεπτομέρειες των διεργασιών αποσύνθεσης δεν είναι πάντα καλά καθορισμένες και κατανοητές, ούτε πάντα πλήρως ελεγχόμενες, καθώς ένα [[μόριο]] μπορεί (συχνά) να διασπαστεί σε μια ποικιλία μικρότερων θραυσμάτων, το καθένα με τη δική του σταθερότητα και γενικότερα χημική δραστικότητα. Οι αντιδράσεις διάσπασης αξιοποιούνται συχνά σε αρκετές [[Αναλυτική χημεία|αναλυτικές]] τεχνικές, με πιο αξιοσημείωτες τη [[φασματοσκοπία μάζας]], την παραδοσιακή [[βαρυμετρική ανάλυση]] και τη [[θερμοβαρυτική ανάλυση]].
-Πολλές φορές όμως (κυρίως στην [[οργανική χημεία]]), ως αντιδράσεις αποσύνθεσης θεωρούμε και τις [[αντίδραση αποικοδόμησης|αντιδράσεις αποικοδόμησης]] δηλαδή εκείνες στις οποίες η οργανική ένωση διασπάται σε άλλες με μικρότερη ανθρακική αλυσίδα όπως είναι οι [[αντίδραση πυρόλυσης|αντιδράσεις πυρόλυσης]]:
+Σύμφωνα με έναν ευρύτερο ορισμό, ο όρος '''διάσπαση''' μπορεί επίσης να συμπεριλαμβάνει και τη διάσπαση μιας φάσης σε δύο ή περισσότερες φάσεις.<ref name="Gold2">{{GoldBookRef|title=decomposition|url=http://goldbook.iupac.org/D01547.html}}</ref>
-:CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub> → CH<sub>3</sub>CH=CH<sub>2</sub> + CH<sub>4</sub>.<br />
-Οι αντιδράσεις αποσύνθεσης μερικές φορές αναφέρονται και ως αντίθετες των [[αντίδραση σύνθεσης|αντιδράσεων σύνθεσης]] χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μια χημική ένωση που διασπάται στα στοιχεία της, μπορεί το ίδιο εύκολα να συντεθεί από τα στοιχεία που την αποτελούν.
+Υπάρχουν τρεις (3) μεγάλες κατηγορίες αντιδράσεων διάσπασης:<ref>Σημείωση: Ορισμένα συγγράμματα συμπεριλαμβάνουν επίσης την ακτινόλυση (που εμπεριέχει τη φωτόλυση) και την [[υδρόλυση]].</ref>
-Οι αντιδράσεις διάσπασης δε γίνονται πάντα κάτω από απόλυτα κατανοητές και ελεγχόμενες συνθήκες. Αυτό συμβαίνει γιατί η σταθερότητα των χημικών ενώσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι οι περιβαλλοντικές συνθήκες, η [[ακτινοβολία]], η [[υγρασία]], η οξύτητα του [[διαλύτης|διαλύτη]] κ.ά. Έτσι, οι λεπτομέρειες της διαδικασίας αποσύνθεσης είναι γενικά ασαφείς και όχι καλά ορισμένες.
+# [[Θερμική διάσπαση]] ή '''θερμόλυση'''.
+# Ηλεκτρολυτική διάσπαση ή [[ηλεκτρόλυση]].
+# Καταλυτική διάσπαση.
+Υπάρχουν και οι αυθόρμητες διασπάσεις, δηλαδή αυτές που γίνονται χωρίς εξωτερικό ερέθισμα, όπως είναι π.χ. η διάσπαση του [[υπεροξείδιο υδρογόνου|υπεροξειδίου του υδρογόνου]] σε [[νερό]] και [[οξυγόνο]], αλλά αυτές οι αντιδράσεις αποσύνθεσης είναι (σχετικά) σπάνιες.<div style="text-align: center;">
+<math>\mathrm{2H_2O_2 \xrightarrow{} 2H_2O + O_2}</math>
+</div>
+== Στοιχειομετρία αντιδράσεων διάσπασης ==
-Οι αντιδράσεις διάσπασης αξιοποιούνται σε πολλές τεχνικές της [[αναλυτική χημεία|αναλυτικής χημείας]].
-Οι αντιδράσεις αποσύνθεσης ή διάσπασης της ανόργανης χημείας διακρίνονται σε τρεις τύπους :
-* Αυθόρμητες διασπάσεις που γίνονται χωρίς εξωτερικό ερέθισμα όπως είναι π.χ. η διάσπαση του [[υπεροξείδιο υδρογόνου|υπεροξειδίου του υδρογόνου]] σε [[νερό]] και [[οξυγόνο]]:
-:2H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> → 2H<sub>2</sub>O + O<sub>2</sub>. Αυτές οι αντιδράσεις αποσύνθεσης είναι σπάνιες.
-* [[Θερμική διάσπαση|Θερμικές διασπάσεις]]. Έτσι ονομάζονται οι αντιδράσεις στις οποίες ορισμένα σώματα με θέρμανση ή πύρωση απουσία αέρα, διασπώνται σε δύο ή περισσότερα σώματα π.χ. η θερμική διάσπαση του [[ανθρακικό ασβέστιο|ανθρακικού ασβεστίου]]:
-:CaCO<sub>3</sub> → CaO + CO<sub>2</sub>.
-* [[Ηλεκτρόλυση|Ηλεκτρολυτικές διασπάσεις]]. Είναι διασπάσεις που επιτυγχάνονται με την παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος όπως είναι π.χ. η ηλεκτρολυτική διάσπαση του νερού σε υδρογόνο και οξυγόνο:
-:2H<sub>2</sub>O → 2H<sub>2</sub> + O<sub>2</sub>.
+Η γενική στοιχειομετρική εξίσωση για το απλούστερο είδος αντιδράσεων διάσπασης είναι η ακόλουθη:<div style="text-align: center;">
+<math>\mathrm{AB \xrightarrow{} A + B}</math>
+</div>Παραδείγματα αντιδράσεων διάσπασης αποτελούν η διάσπαση της [[Αμμωνία|αμμωνίας]] σε [[άζωτο]] και [[υδρογόνο]], η (λεγόμενη) ηλεκτρόλυση του [[Νερό|νερού]] και οι [[Πυρόλυση (χημεία)|αντιδράσεις πυρόλυσης]] (οι τελευταίες αποτελούν παράδειγμα αντιδράσεων αποικοδόμησης):<div style="text-align: center;">
+<math>\mathrm{2NH_3 \xrightarrow{} N_2 + 3H_2}</math><div style="text-align: center;">
+<math>\mathrm{2H_2O \xrightarrow{} 2H_2 + O_2}</math><div style="text-align: center;">
+<math>\mathrm{CH_3CH_2CH_2CH_3 \xrightarrow{} CH_3CH=CH_2 + CH_4}</math>
+</div></div></div>
 == Αναφορές και σημειώσεις ==