Μητροπολίτης Γέρων Περγάμου Ιωάννης

Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας).

Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (κατά κόσμον Ιωάννης Ζηζιούλας, γενν.: 4 Ιανουαρίου 1931, Καταφύγιο Κοζάνης, Ελλάδα) είναι από τους πιο γνωστούς σύγχρονους Ορθόδοξους θεολόγους.

Βιογραφία

Ήταν μαθητής του μεγάλου Ρώσου ορθόδοξου θεολόγου π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ. Γεννήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 1931 στο Καταφύγιο Κοζάνης. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο οποίο εν συνεχεία εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα «Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ καί τῷ Ἐπισκόπῳ κατά τούς τρεῖς πρώτους αἰώνας». Έχει διατελέσει καθηγητής συστηματικής θεολογίας στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Γλασκώβης και King’s College του Λονδίνου. Διάκονος χειροτονήθηκε στις 14 Ιουνίου 1986 και Πρεσβύτερος στις 15 Ιουνίου 1986. Στις 22 Ιουνίου 1986 εξελέγη από τη Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου «Μητροπολίτης Περγάμου, υπέρτιμος και έξαρχος κόλπου Αδραμυττηνού». Το 1993 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 2002 διετέλεσε Πρόεδρός της, ο πρώτος Πρόεδρος Κληρικός. Είναι αντιπρόεδρος της επιτροπής Διαλόγου μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, καθώς και Διευθυντής του Γραφείου Εκπροσωπήσεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα.

Το έργο του

Η συμβολή του επικεντρώνεται κυρίως στη θεολογία του προσώπου. Ο Περγάμου Ιωάννης στα έργα του ασχολείται μεταξύ άλλων με την έννοια του προσώπου στη φιλοσοφία και στους Πατέρες της Εκκλησίας και υποστηρίζει ότι το πρόσωπο είναι η κεντρική έννοια της χριστιανικής οντολογίας, ενώ αναλύει με τον ίδιο τρόπο και την έννοια του τριαδικού Θεού: μία ουσία, τρία πρόσωπα. Κατά την οντολογία που αναπτύσσει με βάση τους Καππαδόκες Πατέρες, η ύπαρξη προϋποθέτει τη σχέση μεταξύ προσώπων και δε νοείται χωρίς αυτήν. Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε ο Θεός, ως πρόσωπο του Πατέρα στην Αγία Τριάδα, ο οποίος υπάρχει αφ’ εαυτού. Η μεγάλη συμβολή των Καππαδοκών Πατέρων κατά τον Περγάμου Ιωάννη ήταν ότι ταύτισαν τον όρο υπόσταση με τον όρο πρόσωπο, ο οποίος μέχρι τότε σήμαινε προσωπείο.

Έργα

• Ἡ ἑνότης τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ καί τῷ Ἐπισκόπῳ κατά τούς τρεῖς πρώτους αἰώνας, Α’ έκδ. 1965, Β’ έκδ. Εκδόσεις Γρηγόρη 1990 ISBN 960-222-303-0.
• Ἀπό τό προσωπεῖον εἰς τό πρόσωπον: Ἡ συμβολή τῆς πατερικῆς θεολογίας εἰς τήν ἔννοιαν τοῦ προσώπου, (1976) (ανατύπωση στο Η ιδιοπροσωπεία του Νέου Ελληνισμού, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, τ. Β’ 1983, σ. 300 κ.εξ.)
• Eλληνισμός και Xριστιανισμός, η συνάντηση των δύο κόσμων, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος 2002, ISBN 960-315-500-4 (ανάτυπο από τον Τόμο ΣΤ’ της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους).
• L'être ecclésial, Labor & Fides, Genève 1980, ISBN 2-8309-0180-0.
• Being as Communion, St. Vladimir's Seminary Press, Crestwood, NY 1985, ISBN 0-88141-029-2.
• H κτίση ως Eυχαριστία, Θεολογική προσέγγιση στο πρόβλημα της οικολογίας, Εκδόσεις Ακρίτα 1992, ISBN 960-7006-98-4.
• Ο Άγιος Σιλουανός της οικουμένης, Εκδόσεις Ακρίτα 2001, ISBN 960-328-155-7.
• Ορθοδοξία και σύγχρονος κόσμος, Λευκωσία, Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, 2006
• Ευχαριστίας εξεμπλάριον, Εκδόσεις Ευεργέτις 2006, ISBN 960-86289-4-6

Κείμενο

• Ευρώπη και Θρησκεία: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον, Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης (Ζηζιούλας) (Κείμενό του στην ιστοσελίδα της Ακαδημίας Αθηνών)

Βιβλιογραφία

• Χρήστος Γιανναράς, Ορθοδοξία και Δύση στη νεώτερη Ελλάδα, εκδ.Δόμος, Αθήνα, σελ.454-462
• Συλλογικό, Η θεολογία του Ιωάννη Ζηζιούλα. Πρόσωπο, εκκλησία και ελευθερία, εκδ.Εκδόσεις Degiorgio, 2009
• Γεώργιος Μαρτζέλος, «Η εκκλησιολογική σκέψη του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα στο πλαίσιο του Οικουμεενικού Διαχριστιανικού διαλόγου», Σύνθεσις-Ηλεκτρονικό περιοδικό του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ., τομ.1 (2012), σελ. 25-37 [1]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Παραδόσεις Δογματικής του Περγάμου Ιωάννου από την εποχή που δίδασκε στο ΑΠΘ στην ιστοσελίδα μιας παρέας Ορθοδόξων Χριστιανών www.oodegr.com.
• Η Ενότης της Εκκλησίας εν τη Θεία Ευχαριστία και εν τω Επισκόπω κατά τους τρεις πρώτους αιώνας (μεταγλωττ.) στην ιστοσελίδα www.oodegr.com
• Communion and Otherness (άρθρο)
• Ο Στέλιος Ράμφος ασκεί κριτική στο κείμενο του Περγάμου Ιωάννου "Από το προσωπείον εις το πρόσωπον" από το www.ellopos.net (pdf)
• Κριτική στις θέσεις «περί προσώπου» του επισκόπου Περγάμου κ. Ιωάννου Ζηζιούλα (Ιωάννης Κορναράκης, Ομ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών)
• Η Θεολογία του Ιωάννη Ζηζιούλα. Πρόσωπο Εκκλησία και Ελευθερία. Douglas h. Knight επιμέλεια: Ιωάννης Γρ. Πλεξίδας Δρ Θεολογίας, Δρ Φιλοσοφίας.
• Αντίφωνο: Bιβλιογραφία, Βιβλιοκριτικές,Aρθρογραφία,Ομιλίες-Διαλέξεις του σεβ. Ιωάννου
• Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου, «Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας: Πρόσωπο, Ευχαριστία και Βασιλεία του Θεού σε ορθόδοξη και οικουμενική προοπτική»- Πρακτικά Συνεδρίου [2]